Çerkes Halil Efendi
Çerkes Halil Efendi (ö. 1821, Afyonkarahisar), Osmanlı şeyhülislamı.
Çerkes Halil Efendi | |
|---|---|
| Doğum | Kafkasya |
| Ölüm | 1821 Afyonkarahisar |
| Meslek | Müderris, Kadı, Kazasker, Şeyhülislam |
Hayatı
değiştirBabası Kırımlı Hüseyin Efendi idi.[1] Asıl adı Seyyid Mehmed Salih idi. Osmanlı padişahı III. Mustafa'nın kızı Hibetullah Sultan doğduğunda Annesi, süt annesi olarak saraya girdi kendisi de annesinin ricası üzerine Çerkes diyarından İstanbul'a getirilerek hareme alındı. Sarayda, Şehzade Selim'le beraber büyüdü.
I. Abdülhamid döneminde hazine koğuşuna nakledildi için on beş yıl kadar Şehzade Selim'den uzakta kaldı. 1789 tarihinde çocukluk arkadaşı Şehzade Selim'in tahta çıkması üzerine hazine kethüdalığına, sonra Galata mevleviyetine getirildi. On altı yıl yıl Galata mevleviyetinde kaldıktan sonra1803’te Mekke-i Mükerreme kadılığı payesi, ardndan İstanbul kadılığı payesi verildi .Çok geçmeden kendisine Anadolu kazaskerliği, 1809’da da Rumeli kazaskerliği payesi verilen Halil Efendi, 1813'te fiilen Rumeli kazaskeri oldu. 3 Eylül 1819'da şeyhülislamlık görevine getirildi. Bir yıl yedi ay kadar şeyhülislamlık görevini yürüttü.
II. Mahmud üzerinde etkisi olan Halet Efendi'yle geçinemedi ve 1821 Rum isyanı ile ilgili yapılan bir toplantıda fikir ayrılığından dolayı yaşanan sert tartışmadan sonra[2] 28 Mart 1821'de azledilerek eşi Zîbâ Hatun ile birlikte Bursa'ya sürüldü. Bir süre sonra İstanbul ile haberleştiği gerekçesiyle Afyon’a gönderildi. Tek başına Bursa'da kalan eşi Ziba Hanım ise büyücülükle suçlanarak Halet Efendi tarafından öldürtüldü. Halil Efendi, bu olayı duyduktan sonra felç olup 2 veya 12 Ağustos 1821'de Afyonkarahisar'da öldü.[3]
Kaynakça
değiştir- ^ Süren, Zafer. "Çerkes Şeyhülislâm El-hac Halil Efendi". Jineps gazetesi, 1 Ağustos 2013. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ Uzundal, Edip. "Osmanlı İlmiye Teşkilatından Bir Portre: Şeyhülislam Halil Efendi ve Terekesi". International Journal of History, Cilt 10, Sayı 8, Yıl 2018. 9 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ İpşirli, Mehmet. "HALİL EFENDİ, Çerkez". Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 15, 1997. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020.
| Önce gelen: Mekkizade Mustafa Asım Efendi |
Osmanlı Şeyhülislamı 3 Eylül 1819 - 28 Mart 1821 |
Sonra gelen: Yasincizade Abdülvehhab Efendi |