Çin karakterleri
Çin karakterleri veya Çin harfleri (Çince: 汉字b / 漢字g, romanize: hànzì), günümüzde Çince, Japonca ve nadiren Korecenin yazılmasında kullanılan simgesel grafikler ya da logogramlardır.[1] Bunlara Mandarin Çincesinde hànzì, Japoncada kanji, Korecede hanja ya da hanmun, Vietnamcada ise hán tự ya da chữ nho adı verilir.[2]
Resmî olarak basitleştirilmiş Çin yazı karakterlerinin kabul edildiği fakat fiilen geleneksel Çin karakterlerinin kullanıldığı bölge (Malezya)
Resmî olarak basitleştirilmiş Çin yazı karakterlerinin kullanıldığı bölgeler (Çin anakarası, Singapur)
Resmî olarak kısmen değiştirilmiş Çin yazı karakterlerinin kullanıldığı bölgeler. (Japonya, Güney Kore).
Eskiden Çin yazı karakterlerinin kullanılıp bugün kullanılmadığı bölgeler (Vietnam, Kuzey Kore, Moğolistan).
Çin yazısının ilk örnekleri Çin'in Shang Hanedanlığı döneminde, yaklaşık MÖ 1600 yıllarına ait Fal Yazıtlarıdır. Çin karakteri daha sonra Çin dışında Doğu ve Güney Asya'da Kore, Vietnam ve Japonya'da kullanılmaya başlanmıştır. 20. yüzyılda Kuzey Kore ve Vietnam, Çin karakterini kullanmayı tamamıyla bırakmışlardır. Bugün Güney Kore ve Japonya'da ise bu ülkeler kendi yazım sistemlerini geliştirmiş olmalarına karşın Çin karakteri hâlâ kısmen kullanılmaktadır.
Çin yazı karakterleri, alfabeden farklı olarak ses belirtmek için kullanılmaz; bir tür resim yazısından türemiştir. Bu nedenle farklı dillerde değişik seslerle okunabilir; ancak anlam değişmez. Bu sayede Çincenin yüzlerce farklı lehçesini konuşan Çinliler için tarih boyunca iletişimi kolaylaştıran bir araç olmuştur. Söz dizimi olarak Çinceden tamamen farklı dilleri konuşan Japonlar ve Koreliler ise temel dilbilgisi kurallarını öğrendikten sonra Çince Budist yazmalar gibi belgeleri okuyabilmişlerdir. Bu yönüyle Çin karakteri Uzak Doğu'da kültürel alışverişin temel taşıdır.
Çin'de 1956 yılından sonra Basitleştirilmiş Karakterler kullanılmaya başlanmıştır. Buna karşılık Tayvan, Hong Kong ve Makao'da hâlen Geleneksel Karakterler kullanılmaktadır.
Çin karakterinin tarihsel gelişimi
değiştir| Arkaik | Zhuanshu (Qin Hanedanlığı) | Geleneksel karakterler | Sadeleştirilmiş | Pinyin | Anlamı |
|
|
人 | — | rén | insan |
|
|
女 | — | nǚ | kadın |
|
|
子 | — | zǐ | çocuk |
|
|
日 | — | rì | güneş |
|
|
月 | — | yuè | ay |
|
|
山 | — | shān | dağ |
|
|
川 | — | chuān | nehir |
|
|
水 | — | shuǐ | su |
|
|
雨 | — | yǔ | yağmur |
|
|
竹 | — | zhú | bambu |
|
|
木 | — | mù | tahta |
|
|
馬 | 马 | mǎ | at |
|
|
鳥 | 鸟 | niǎo | kuş |
|
|
龜 | 龟 | guī | kaplumbağa |
|
|
龍 | 龙 | lóng | ejderha |
Zamirler
değiştir- 我: Ben (wo)
- 你: Sen (ni)
- 他 (dişil yazımı: 她): O (ta)
- 我们: Biz (women)
- 你们: Siz (nimen)
- 他们(dişil yazılımı:她们): Onlar (tamen)
Kaynakça
değiştir- ^ Robinson, Andrew (2009). Writing and script: a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199567782.
- ^ Kornicki, Peter F. (2018). Languages, scripts, and Chinese texts in East Asia (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198797821.
Ayrıca bakınız
değiştir
Wikimedia Commons'ta Chinese characters ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur