Ölçü (şiir)

Ölçü, şiirde ritmi sağlamak için kullanılan bir tekniktir.

Türleri

Hece ölçüsü

Dizelerdeki hecelerin sayıca eşit olması kuralına dayanır. Ağırlıklı olarak halk edebiyatında kullanılmıştır.

Her görünen dost yüzü
Ondan ayırmam gözü
Gitmez dilimden sözü
Gözleri süzer bizi

Dizelerdeki hecelerin kısalık-ortanca uzunluk ve yaprak esasına bağlı olan bir ölçü sistemidir. Sonu ünlüyle biten heceler kısa (.) ile gösterilir. Ünsüz ile biten heceler ve aslında uzun olan heceler (-) ile gösterilir. Aruz ölçüsü gereği dizenin son hecesi kısa da olsa uzun kabul edilir. Aruz kalıbına uyulmadığında imâle, zihaf, ulama (vasl), medd gibi kusurlar yapılır. Bu ölçü ağırlıklı olarak divan edebiyatında kullanılmıştır.

Serbest ölçü

Herhangi bir ölçüye uymadan, hatta bazen kafiyeye bile uymadan yazılan şiirlerdir. Cumhuriyetten sonra yaygınlaşmaya başlamıştır.