Ölçü sistemi

Bir ölçü sistemi, ölçü birimleri ve onları birbirine bağlayan kuralların bir toplamıdır. Ölçü sistemi, tarihsel olarak öneme sahip olup bilim ve ticaret amaçları için tanımlanır ve düzenlenir. Kullanılan modern ölçü sisteminin örnekleri metre sistemi, İngiliz ölçü birimi ve Amerikalı geleneksel birimleri içerir.

Tarihi

“	Mısırlıların ölçü sanatını keşfettiğini dile getirebilmemize rağmen ölçü bilimi sadece Yunanlarla birlikte ortaya çıkmaya başladı. Yunanların geometri bilgisi ve onların ağırlıklar ve ölçüler ile olan önceki deneyimleri yakın zamanda daha bilimsel bir temel olarak onların ölçü sistemine yerleşmeye başladı. Yunanlara kıyasla daha erken gelen Roma bilimi Yunan bilimi kadar gelişmiş değildi.^[1]	„

Fransız Devrimi metre sisteminin kabul edilmesine neden oldu ve bu dünya geneline yayılmaya başladı ve çoğu geleneksel ölçü biriminin yerini aldı. Çoğu sistemde, uzunluk (mesafe), ağırlık, zaman temel birimlerdir ya da şimdi bilimde daha iyi olarak kabul edilir. Ağırlığın kütlenin yerine geçmesi daha iyi, daha temel katsayı olarak kabul edilir. Bazı sistemler gelişen ilişkinin farkına varmak için değişir ve açık bir şekilde, 1824 yasası İngiliz ölçü birimine geçer.

Daha sonraki bilimsel gelişmeler elektrik yük ya da elektrik akımdan birinin tüm diğer meteorolojik birimlerin tanımlanabildiği temel özelliklerin küçük bir parçasını tamamlamak için kullanılabildiğini gösterdi (Ancak, elektriksel birimler küçük bir parça için gerekli değildir. Örneğin, gauss birimleri temel miktarlar olarak sadece zaman, kütle ve uzunluğa sahiptir). Güç, sürat gibi diğer miktarlar temel bir parçadan türevlenir. Örneğin, sürat, birim zamandaki alınan mesafedir. Tarihsel açıdan, birimlerin büyük çoğunluğu aynı miktarlar için kullanıldı. Birçok geleneksel oluşumda, uzunluk 10’un gücü olmayan dönüşüm faktörleriyle inç, feet, yard, fathom, rod, chain, furlong, mil, deniz mili, stadya, lig ile ölçülürdü. Tabii ki, benzer kültürel geçmişlere sahip farklı ülkeler arasında aynı ya da benzer gerekliydi. Tarihsel açıdan, Newton fiziğinin önemli bir özelliğinin idraki ve olgunlaşmasıyla daha evrensel ve daha iyi bir ölçü sistemi yayılmasındaki anlamı ve ölçü sistemlerinin onların kendi kültürel ölçüsüne harika bir şekilde uygun olduğu modern okuyucular tarafından anlaşılabilmek zorundadır. Ayrıca, bir ölçü sisteminin değişimi, bir ölçü sistemiyle daha iyisinin yer değiştirmesinin sonucu olarak büyüme avantajının yanında gerçek kültürel ve mali bedele sahiptir.

Bir alana yayılan ve değerlenen alanı içeren inceleme araçları inşaat ve makine mühendisliği gibi geleceğe yönelik bilimlerde kullanıldığı zaman ölçümün yaygın bir temeline dönüşümü için baskı kuruldu. Birçok ulusal geleneksel sistem arasındaki değişimin zorlukları ve bu ihtiyaçları beğenen insanların çoğalması daha geniş bir şekilde farkına varıldığından dolayı ölçümleri tekdüze bir hale getirmek için uluslararası bir çaba için açık bir nedeni vardı. Fransız Devrimi kıvılcımı bu yoldaki ilk önemli ve radikal bir karardı.

Antik çağlarda, ölçü sistemi yerel bir şekilde tanımlanırdı. Kralın başparmağının uzunluğu ya da ayağının genişliği adımının uzunluğu, omuzun uzunluğu ya da bir fıçıdaki suyun ağırlığındaki gibi geleneğe göre belki de elleri ya da boğumlarına göre bağımsız bir şekilde farklı birimler kullanılırdı. bazı standartların temelinde bazı tanımların olduğu eşsiz bir özelliğe sahiptir ama modern kesinliğe göre o gülünç ya da bencilce görülebilir. Son olarak, cubit ve adımlama geleneksel birimlere yayıldı ve tüccarların talebi ve ihtiyacı altında yardımcı oldu.

Metre ve diğer güncel sistemlerde, her temel miktar için tek bir temel birim kullanılır. Sıklıkla ikinci birimler(çarpım ve bölüm) basitçe ondalık kısmı hareket ettirerek yani onun kuvvetleriyle çarpılarak temel birimleri değiştirerek kullanılır. Yani, uzunluğun metrik birim metredir. 1.234 m 1234.0 milimetre ya da 0.001234’e denktir.

Geçerli uygulama

Metrik sisteme geçiş hemen hemen tüm ülkelerde neredeyse tamamlanır ya da tamamlanır. Amerikan geleneksel birimleri ağırlıkla Birleşik Devletler’de ve Liberia’nın bazı yerlerinde kullanılır. Geleneksel Burma ölçüm birimleri Burma’da kullanılır. Amerikan birimleri aşırı ticarete sahip olmasından ötürü Kanada’da sınırlı şartlarda kullanılır. Buna ek olarak, İngiliz ölçümleri ve ağırlıklarının göze çarpan bir kullanımı vardır.

Diğer yargılamaların bir sayısı sadece mil ve yarda gibi İngiliz mesafe birimlerine izin veren yol işaretleri mevzuatına sahip Birleşik Krallık’taki^[2] ya da Hong Kong’daki^[3] gibi bazı içerikler diğer ölçü sistemlerini manda altına alan ya da izin veren yasalara sahiptir.

Birleşik Devletler’de, metre birimleri hemen hemen bilimde evrensel biçimde kullanılır. Örneğin, geniş bir biçimde orduda, kısmen endüstride, ama geleneksel birimler evde baskın olarak kullanılır. Perakendecilerde, litre hacim için çok yaygın bir biçimde kullanılır. Özellikle, içecek şişelerinde kullanılır ve katkı maddelerini belirtmek için tanecikten ziyade miligram kullanılır. Ayrıca, metreden farklı deniz mili ve knotsin gibi ulusal taşımacılık ve havacılıkta evrensel olarak kullanılan diğer standart ölçü birimi sistemleridir.

Metrik sistem

Bir bebek şişesi geleneksel İngiliz, geleneksel amerikan ve metrik sistem olmak üzere üç ölçü sisteminde ölçülür.

1795'te, ilk kez iyi bir biçimde tanımlanan sistemin kabullenmesinden dolayı metrik sistem birimleri yayıldı. Bu sistemlerin kullanılışının evriminin sırasında ilk olarak İngilizce konuşmayan ülkelere daha sonrasında İngilizce konuşan ülkelere ve tüm dünyaya yayıldı.

Metrik birimlerin çarpımları ve bölümleri onun kuvvetiyle alakalıdır ve onların isimleri ön takıyla oluşturulur. Bu ilişki ondalık sayı sistemiyle alakalıdır ve o büyük bir şekilde metrik birimlerin uygunluğuna katkı sağlar.

Önceki metrik sistemde, kütle için gram ve uzunluk için metre olmak üzere iki temel birim vardı. Uzunluk ve kütlenin diğer birimleri ve tüm alan, hacim birimleri ve yoğunluk gibi türevlenen birimler bu iki temel birimden türetilir.

Mesures usuelles (geleneksel birimlerin Fransızcası) metrik sistemi ve geleneksel ölçümler arasındaki bir anlaşma olarak sahnelendiği belirtilen bir ölçü birimi sistemidir. Bu 1812'den 1839'a kadar Fransa'da kullanıldı.

Metrik sistemlerdeki çeşitliliğinin bir sayısı kullanımdadır. Bunlar bilimde kullanışlı yerçekimi sistemlerini, santimetre-gram-ikinci sistemleri ve USSR’de önceden kullanılan metre-ton-ikinci sistem ve ayrıca metre-kilogram-ikinci sistemini içerir.

Akım ulusal standart metrik sistemi ulusal sistem birimidir. (Système international d'unités veya SI) O, kelvin, amper, kandela ve molün yanı sıra ikinci, metre ve kilogramı temel alan bir mks sistemidir.

Ulusal sistem birimi uluslararası olarak anlaşılan ve tanımlanan iki birim sınıfından oluşur. Bu sınıflardan ilki uzunluk, kütle, zaman, sıcaklık, elektrik akımı, parlaklık yoğunluğu ve madde miktarı için yedi ulusal sistem birimidir. İkinci sınıf ise ulusal türevlenen sistem birimidir. Bu türevlenen birimler yedi temel birim yardımıyla tanımlanır. Tüm diğer miktarlar (güç, kuvvet, iş…) ulusal türevlenen sistem birimi aracılığıyla açıklanır.

İngiliz ve Amerikan geleneksel birimleri

İngiliz ve Amerikan geleneksel birimlerinin ikisi de önceki İngiliz birimlerinden türevlenir. İngiliz birimleri çoğunlukla İngiliz Milletler Topluluğu'nda ve resmi İngiliz İmparatorluğu'nda kullanılır ama tüm milletler topluluğu ülkelerinde, onlar çok geniş çoğunlukta metrik sistemine yerine kaptırır. Onlar yine de Birleşik Krallık'taki bazı uygulamalar için kullanılır ama çoğunlukla ticari, bilimsel ve endüstriyel uygulamalarda metrik sisteme yerini bırakır. Birleşik Krallık'ın tam tersine, Amerikan geleneksel birimleri Birleşik Devletlerde ana ölçü birimi sistemi olarak kullanılır. Metrik sistemine dönüşme yolunda bazı adımlar atılırken (1960'ların sonunda ve 1970'lerin başında) geleneksel birimler geniş endüstriyel altyapı ve ticari gelişmelerden dolayı geleneksel birimler güçlü bir etkiye sahiptir.

İngiliz ve Amerikan geleneksel sistemleri yakın bir şekilde alakalıyken onların arasında birkaç farklılık vardır. Uzunluk ve alan birimleri (inç, foot, yard, mil vs.) araştırma amaçları haricinde benzerdir. Kütle ve ağırlığın tartı birimleri bir pounddan (lb) daha büyük birimlerde farklılık gösterir. İngiliz sistemi 14 lb’lik bir taşı, 112 lb’lik elli kiloluk uzun bir tartı ve 2240 lb’lik uzun bir tonu kullanır. bu taş Birleşik Devletler’de kullanılmaz ve elli kiloluk tartı ve tonlar sırasıyla 100 lb ve 2000 lb’den kısadır.

Bu sistemler gözle görülür bir biçimde hacim birimlerinde birbirinden farklılık gösterir. Bir Amerikan sıvı ölçüm birimi (fl oz, 29.6 ml) İngiliz sıvı ölçü biriminden (28.4 ml) çok az daha büyüktür. Ancak, İngiliz biriminde 16 Amerikan sıvı ölçü birimi (fl oz) ve 20 İngiliz sıvı ölçü birimi olduğu zaman bu İngiliz sıvı ölçü birimi %20 daha büyüktür. Bunlar quartlar ve gallonlar içinde de doğrudur. 6 Amerikan galonu 5 İngiliz galonundan biraz daha azdır.

Tartı sistemi, kütle ve ağırlığın genel bir sistemi olarak yansıtılır. Buna ek olarak, Troy ve Apothercarie sistemi de vardır. Troy ağırlığı geleneksel olarak değerli metaller, kara barut ve kıymetli taşlarda kullanılırdı. Sadece Troy tekiri güncel hayatta kullanılır. O değerli metaller için kullanılır. O, onun tartı dengesinden daha geniş büyük olmasına rağmen pound daha küçüktür. Değersiz troy poundu tartı sisteminin poundu başına on altı tekire karşı 12 tekire bölünür. Apothecarie’nin sistemi geleneksel olarak eczacılık biliminde kullanılırdı ama şimdi yerini troy sistemi gibi aynı poundu paylaşan ama farklı bölmelere sahip metrik sistemine bıraktı.

Doğal birimler

Doğal birimler, bazı seçilen fiziksel sabitlerin doğal birimlerin belirli bir parçası aracılığıyla açıklandığı zaman birinin sayısal değerini alması durumundaki evrensel fiziksel sabitler aracılığıyla fiziksel ölçü birimi olarak tanımlanır. Doğal birimler doğaldır çünkü onların tanımının kökeni doğal durumlardan gelir ve herhangi bir insan yapımından değildir. Doğal birimlerin çeşitli sistemleri mümkündür. Aşağıda bazı örnekler listelenmiştir.

Geometrik birim sistemleri göreceli fizikte kullanışlıdır. Bu sistemlerde, ışık hızı ve yerçekimi sabiti birime denk olması amacıyla temel fiziksel birimler seçilir.
Planck birimleri, Boltzmann sabiti, Coulomb kuvvet sabiti ve azalan Planck sabitini birime göre ayarlayarak elde edilen geometrik birimlerin bir oluşumudur. Onlar herhangi bir prototip, obje ya da parçacıktan ziyade boş uzayın koşullarına temel alan eşsizlik olarak dikkat edilebilir.
Stoney birimleri, Planck birimlerine benzerdir ama Planck sabitini su yüzeyinde gitmesine izin verir ve temel yükü birime ayarlar.
Schrödinger birimleri Planck sabitlerine benzerdir ve bu da temel yükü birime ayarlar ama ışık hızında akmasına izin verir.
Atomik birimler elektronların varlığını tanıtmada ve atomik fizikte kullanılan uygun bir ölçü birimi sistemidir. Atomik birimler tüm temel elektron özellikleri bir atomik birime denk olarak seçilir. Onlar Schrödinger birimlerine benzerdir ama birim başına iki elektron kütlesi kurar ve yerçekimi sabitinin akmasına izin verir. Bu sistemdeki birim enerji bor atomundaki elektronların toplam enerjisidir ve Hartree enerjisi denilir. Birim uzunluğu bor yarıçapıdır.
Elektronik birimler Stoney birimlerine benzerdir ama birim başına elektron kütlesini kurar ve yerçekimi sabitinin akmasına izin verir. Onlar ayrıca atomik birimlere benzerdir ama birim başına ışık hızını kurar ve Planck sabitinin akmasına izin verir.
Quantum elektrodinamik birimleri elektron kütlesinden ziyade proton kütlesinin normalleşmesi dışında elektronik birim sistemine benzerdir.

Standart olmayan birimler

Standart olmayan ölçü birimleri, kitaplar ve gazeteler vs. bulunanlardan bazılarını içerir.

Alan

Amerikan futbol alanı 160 feetlik (48.8 m) bir genişliğe ve uzunluk olarak 100 yardlık (91.4 m) bir boylama sahip bir oyun alanıdır. Burası geniş binalar ya da parkların genişliği için Amerikan halk medyası tarafından sıklıkla kullanılır ve kolayca yürünebilir ama anlaşılması zor olan mesafelere sahiptir. Bu arada uzunluk birimi olarak hem yard hem de metre kullanılır ve alan birimi olarak sq ya da m kullanılır.
İngiliz medyası aynı amaçlar için sıklıkla futbol sahalarını da kullanır. Futbol sahaları sabit bir genişliği sahip olmamasına rağmen 100-130 yardlık ya da 91.4-118.9 m uzunlukta ve 50-100 yard ya da 45.7-91.4 m genişliğinde ayrıca 5.000’den 13.000sw’ya ya da 4.181’den 10.870 m²'ye kadar bir alan verilir. Ancak, UEFA şampiyonlar ligi alanı kesinlikle 105'e 65 m ya da 114.83’e 74.37 yard olmak zorundadır. Yani, verilen alan 7.140 m² (0.714 ha) ya da 8.539 sq yd (1.764 akre)
Örnek: HSS hücreleri futbol sahası genişliğinde alüminyum katamarandır… -Belfast Telgrafı 23 Temmuz 2007.

Enerji

TNT eşdeğerinin bir tonu ve onun katları kiloton, megaton ve gigatondur. Sıklıkla patlama, volkanik olaylar, depremler ve asteroid etkileri gibi birçok enerji olayının gücünü ifade etmede kullanılır. Enerji birimi olarak TNT’nin bir gramı 1000 termokimyasal kalori (1000 kalori ya da 4.814 J) olarak tanımlanır.
Hiroşima’ya atom bombası atıldı. Onun kuvveti sıklıkla medyada kullanılır ve popüler kitaplarda enerji birimi olarak kullanılır. (onun ürünü kabaca 13 kiloton ya da 60 TJ.)
Bir dinamit çubuğu.
Döviz birimleri

Para birimi

Hesaplamadaki ölçü birimi ve ekonomide hesabın bir birimi olarak para kullanılır ve bir ölçü birimidir.^[4] Bu normalde bununla ilgili olarak bir ülke tarafından ya da bir küçük pay tarafından sorun olunan bir dövizdir. Örneğin, Amerikan doları ve senti (bir doların yüzde biri) ya da euro ve onun senti.

ISO 4217, standartlaşma için uluslararası organizasyon (ISO) tarafından kurulan dövizlerin isimlerini tanımlamak için döviz kodu olarak bilinen üç harfli kodu tanıtan uluslararası bir standarttır.

Ölçüm sistemleri tarihi

Tarih boyunca, birçok resmi ölçü sistemi kullanıldı. Artık resmi olarak kullanılmazken geleneksel sistemlerden bazıları günlük yaşamda arada sırada kullanılır; örneğin, yemek pişirme de.

Afrika

Asya

Hala kullanımda:

Myanmar

Avrupa

Kuzey Amerika

Güney Amerika

Antik Dünya

Ayrıca bakınız

Notlar

^ "Early Measurements and Standards". 12 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Quoted from the Canada Science and Technology Museum website
^ "Statutory Instrument 2002 No. 3113 The Traffic Signs Regulations and General Directions 2002". Her Majesty's Stationery Office (HMSO). 2002. 29 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2010.
^ "HK Weights and Measures Ordinance". 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
^ Financial Accounting Standards Research Initiative: The Unit of Account Issue^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ M. İsmail Marcinkowski, İslam Dünyasında Ölçüler ve Ağırlıklar. Profesör Walther Hinz'in "Islamische Maße und Gewichte" El Kitabının İngilizce Çevirisi, Profesör Bosworth, F.B.A.'nın önsözüyle birlikte. Kuala Lumpur, ISTAC, 2002, 983-9379-27-5. Bu eser, merhum Alman oryantalist Walther Hinz'in “Handbuch der Orientalistik”, erste Abteilung, Ergänzungsband I, Heft 1, Leiden, Hollanda: E. J. Brill, 1970'de yayınlanan bir eserinin açıklamalı Almanca çevirisidir.

Kaynakça

Tavernor, Robert (2007), Smoot's Ear: The Measure of Humanity, 0-300-12492-9

Dış bağlantılar

"CLDR - para Unicode yerelleştirme, tarih, zaman, sayılar". 22 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Ölçü Birimleri Sözlüğü". 25 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Eski ölçü birimleri". 10 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Önlemler arasında Antik ve Kutsal Kitap". 6 Mayıs 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. **Antiquity and the Bible; Wayback Machine (archived Mayıs 10, 2008)
"Reasonover Kara Tedbirler". 28 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Başvurusu için İspanyol ve Fransız kara önlemleri (ve onların İngilizce karşılıkları ile dönüşüm tabloları) kullanılan Kuzey Amerika
"Ölçü için Birleşik Kodu Birim". 26 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1] "Early Measurements and Standards". 12 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Quoted from the Canada Science and Technology Museum website

[TSRGD-2] "Statutory Instrument 2002 No. 3113 The Traffic Signs Regulations and General Directions 2002". Her Majesty's Stationery Office (HMSO). 2002. 29 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2010.

[HK-3] "HK Weights and Measures Ordinance". 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.

[4] Financial Accounting Standards Research Initiative: The Unit of Account Issue^{[ölü/kırık bağlantı]}

[5] M. İsmail Marcinkowski, İslam Dünyasında Ölçüler ve Ağırlıklar. Profesör Walther Hinz'in "Islamische Maße und Gewichte" El Kitabının İngilizce Çevirisi, Profesör Bosworth, F.B.A.'nın önsözüyle birlikte. Kuala Lumpur, ISTAC, 2002, 983-9379-27-5. Bu eser, merhum Alman oryantalist Walther Hinz'in “Handbuch der Orientalistik”, erste Abteilung, Ergänzungsband I, Heft 1, Leiden, Hollanda: E. J. Brill, 1970'de yayınlanan bir eserinin açıklamalı Almanca çevirisidir.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]