Üniteryenizm (İngilizce: Unitarianism) Hristiyanlıktaki teslis inanışının aksine İsa'nın ve Kutsal Ruh'un tanrılığını reddeden Hristiyan teolojisi hareketidir.[1]

Üniteryen Hristiyanlar İsa’nın, Meryem’in karnında Kutsal Ruh aracılığıyla oluştuğundan “Tanrı’nın oğlu” olduğunu kabul eder. Bununla birlikte, Tanrı’nın kendisi olarak kabul etmezler.[2] Üniteryen Hristiyanlık’ta ilk günah ve mukadderat gibi soteryolojik doktrinler de dahil olmak üzere birçok geleneksel Hristiyan doktrini reddedilir.[3][4][5] J. Gordon Melton tarafından hazırlanan Amerikan Dinler Ansiklopedisi'nde "liberal" kiliseler arasında sınıflandırılmıştır.[6]

Üniteryen hareketi, her ne kadar başlangıçta "Üniteryen" olarak adlandırılmasa da, 16. yüzyılın ortalarında Polonya, Litvanya ve Transilvanya bölgesinde neredeyse aynı anda başlamıştır. Taraftarları arasında İtalyanlar önemli bir yer tutmaktaydı.[7][8] İngiltere'de ise ilk Üniteryen Kilisesi hâlen bugünkü İngiliz Üniteryen Merkezi'nin bulunduğu Essex Street, Londra'da 1774 yılında kurulmuştur.[9]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Knight, Kevin ((Ed.)), "The dogma of the Trinity", Catholic Encyclopedia, New Advent, 23 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Ocak 2017 
  2. ^ Miano, David (2003), An Explanation of Unitarian Christianity, AUC, s. 15, 21 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Ocak 2017 
  3. ^ Earl Morse Wilbur; A History of Unitarianism; Harvard University Press; 1952, ss. 302–303: "Üniteryen akımın kurucularından birisi olan Joseph Priestley, Üniteryenizmi, sonraki bozukluklar içine girmeden önceki Hristiyanlık olarak tanımlamaktadır. Bu bozukluklardan olarak, sadece teslisi değil, aynı zamanda başka ortodoks öğretileri ve uygulamaları da saymaktadır."
  4. ^ From The Catechism of the Hungarian Unitarian Church in Transylvanian Romania: "Unitarians do not teach original sin. We do not believe that through the sin of the first human couple we all became corrupted. It would contradict the love and justice of God to attribute to us the sin of others, because sin is one's own personal action" (Ferencz Jozsef, 20th ed., 1991. Translated from Hungarian by Gyorgy Andrasi, published in The Unitarian Universalist Christian, FALL/WINTER, 1994, Volume 49, Nos.3–4; VII:107).
  5. ^ In his history of the Unitarians, David Robinson writes: "At their inception, both Unitarians and Universalists shared a common theological enemy: Calvinism." He explains that they "consistently attacked Calvinism on the related issues of original sin and election to salvation, doctrines that in their view undermined human moral exertion." (D. Robinson, The Unitarians and the Universalists, Greenwood Press, 1985, pp. 3, 17).
  6. ^ ed. J. Gordon Melton Encyclopedia of American Religions (8th ed.) "Brought together in this chapter as the 'liberal' family of churches and 'religious' organizations are those groups that have challenged the orthodox Christian dominance of Western religious life: Unitarianism, universalism, and infidelism" (p. 611).
  7. ^ James Hastings Encyclopaedia of Religion and Ethics: Algonquins-Art p 785 – 2001 "The first Unitarians were Italians, and the majority took refuge in Poland, where the laxity of the laws and the independence of the nobility secured for them a toleration which would have been denied to their views in other countries."
  8. ^ The encyclopedia of Protestantism 137 Hans Joachim Hillerbrand – 2004 "The so-called Golden Age of Unitarianism in Transylvania (1540–1571) resulted in a rich production of works both in Hungarian and Latin".
  9. ^ Erwin Fahlbusch The encyclopedia of Christianity 5 603 2008 "Lindsey attempted but failed to gain legal relief for Anglican Unitarians, so in 1774 he opened his own distinctly Unitarian church on Essex Street, London, where today's British Unitarian headquarters are still located."

Bibliyografya

değiştir

Dış bağlantılar

değiştir