Ünsüz sertleşmesi
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Temmuz 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Ünsüz sertleşmesi Türkçedeki ses olaylarından biridir. Bu kurala göre sert ünsüzle biten kelimeler b, c, d, g ünsüzleriyle başlayan bir ek aldığında, ekin bu ilk ünsüzü sertleşerek p, ç, t, k ünsüzlerinden birine dönüşür:
- dolap+da - dolapta, aç+dı -açtı, kitap+cı - kitapçı, bit+gin - bitkin, 15+de -15'te, Türk+ce - Türkçe
Türkçede ünsüzler (sessiz harfler) sert ve yumuşak olmak üzere iki gruba ayrılır. Sert ünsüzler ç, f, h, k, p, s, ş ve t'dir. Bu harf grubunu öğrencilerin ezberlemesini kolaylaştırmak için "f ı s t ı k ç ı ş a h a p" ifadesi üretilmiştir. Bu kelime grubundaki ünsüz harflerin tamamı serttir. Bunun dışında kalanlar ise yumuşak ünsüzlerdir.
| Sert ünsüzler | ç, f, h, k, s, ş, t, p |
| Yumuşak ünsüzler | b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z |
Bağlaç olan "de" ve "da" ayrı yazıldığı için yazımda ünsüz sertleşmesi kuralına uymaz. Ancak kurala uymuş gibi telaffuz edilebilir:
- Bahçeden meyve-sebzenin yanı sıra annem için çiçek de topladım.
İstisnâlar
değiştirGrup adı oluşturan "-gil" eki sertleşerek "-kil"e dönüşmez.
- Muratgil, köpekgiller