İhtiyoterapi
İhtiyoterapi, balıkların cilt hastalıklarının tedavisinde kullanıldığı bir terapi yöntemidir. Yunanca'da "balık" anlamına gelen "ichthys" kelimesinden türemiştir. İhtiyoterapi genellikle psoriasis (sedef hastalığı)[1] ve diğer cilt bozukluklarının tedavisinde tercih edilir. Bu tedavi yöntemi, belirli türde balıkların, özellikle Garra rufa (doktor balık) olarak bilinen türün, cilt yüzeyindeki ölü deri hücrelerini temizleyerek sağlıklı hücrelerin oluşumunu teşvik etmesi prensibine dayanır.[2] İhtiyoterapi, hem doğal hem de alternatif bir tedavi yöntemi olarak kabul edilir.[3]
Tarihçe
değiştirİhtiyoterapinin kökeni, 19. yüzyılın sonlarına kadar uzanır ve ilk olarak Orta Doğu'da keşfedilmiştir. Garra rufa balıkları, 1800'lü yıllarda Türkiye’nin Sivas iline bağlı Kangal bölgesinde doğal olarak bulunan termal sularda sedef hastalığı olan kişiler tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Bölge halkı, bu balıkların termal sularda ciltlerine yapışarak ölü deriyi temizlediğini fark etmiş ve bu etkinin cilt hastalıklarını hafiflettiğini gözlemlemiştir. Zamanla, Kangal termal suları ve Garra rufa balıklarıyla yapılan bu doğal tedavi yöntemi, dünya çapında tanınmaya başlamış ve tıbbi açıdan daha fazla ilgi çekmiştir.[4][5]
Modern anlamda ihtiyoterapinin yaygınlaşması ise 20. yüzyılın ortalarında gerçekleşmiştir. Türkiye başta olmak üzere Avrupa ve Asya’da çeşitli sağlık merkezleri ve kaplıcalar, balıkların bu tedavi edici etkisinden yararlanmaya başlamışlardır. Günümüzde, ihtiyoterapi dünya genelinde birçok sağlık merkezinde uygulanmakta ve alternatif bir tedavi olarak kullanılmaktadır.[6]
Tedavi süreci
değiştirİhtiyoterapi, genellikle özel olarak tasarlanmış sıcak su havuzlarında gerçekleştirilir. Tedavi süreci, öncelikle hastanın cildinin temizlenmesi ile başlar; bu aşamada ciltteki kimyasal maddeler, losyonlar veya kremler tamamen arındırılır. Ardından, hasta, Garra rufa balıklarının bulunduğu havuza girer. Seanslar genellikle 20 ila 40 dakika sürer ve bu süre boyunca balıklar, cilt yüzeyinde dolaşarak ölü deri hücrelerini emerler. Bu işlem, cildin yenilenmesine katkıda bulunur ve kan dolaşımını artırarak sağlıklı hücrelerin oluşumunu teşvik eder. İhtiyoterapi seansları, genellikle haftada birkaç kez düzenlenir ve tedavi süresi, hastalığın türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Tedavi sonrasında, cildin daha pürüzsüz ve yumuşak hale gelmesi beklenir. Ayrıca, seansların ardından cilt nemlendirici kremlerle desteklenebilir. Bu bütüncül yaklaşım, ihtiyoterapinin hem fiziksel hem de psikolojik faydalarını artırarak hastaların genel sağlık durumunu iyileştirmeyi amaçlar.[7][8]
Riskler ve yan etkiler
değiştirİhtiyoterapi, genellikle güvenli bir alternatif tedavi yöntemi olarak kabul edilse de, bazı riskler ve potansiyel yan etkiler içermektedir. Bu riskler, tedavi sürecinin nasıl gerçekleştirildiğine, uygulamanın yapıldığı ortama ve bireylerin cilt tipine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İhtiyoterapinin en önemli risklerinden biri hijyen koşullarıdır. Balıkların bulunduğu havuzların temizliği, enfeksiyon riskini doğrudan etkiler. Yetersiz hijyen, bakteriyel veya fungal enfeksiyonlara yol açabilir. Özellikle açık yaraları, çatlakları veya cilt enfeksiyonları olan bireyler için bu durum ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, ihtiyoterapi uygulanacak yerin hijyen standartlarının yüksek olması ve suyun düzenli olarak değiştirilmesi büyük önem taşır.[9]
Ayrıca, bazı bireyler balıkların ciltteki ölü hücreleri temizleme süreci sırasında tahriş yaşayabilir. Bu, özellikle hassas cilt yapısına sahip kişilerde daha sık görülür. Balıkların ısırma veya emme işlemi, ciltte kızarıklığa, kaşıntıya veya şişmeye neden olabilir. Eğer bu tür tahrişler ortaya çıkarsa, tedaviye son verilmesi önerilir. Bunun yanı sıra, Garra rufa balıklarına karşı bazı bireylerde alerjik reaksiyonlar gelişebilir. Alerji, ciltte döküntü, kaşıntı veya kurdeşen gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bu tür belirtilerle karşılaşan kişiler, tedaviye devam etmeden önce bir sağlık uzmanına danışmalıdır. Alerjik reaksiyonlar, genellikle balıklara veya tedavi sırasında kullanılan kimyasallara karşı gelişebilir. İhtiyoterapi uygulamaları, bazı bireyler için psikolojik açıdan rahatsız edici olabilir. Balıkların cilt üzerinde dolaşması bazı insanlar için korkutucu veya rahatsız edici bir deneyim yaratabilir. Özellikle balıklara karşı fobisi olan bireylerde bu durum, tedavi sürecinin olumsuz geçmesine yol açabilir. Bu nedenle, tedavi öncesinde hastaların psikolojik durumlarının değerlendirilmesi önemlidir. Ayrıca, ihtiyoterapinin uzun vadeli etkileri üzerine yapılan çalışmalar sınırlıdır. Bu nedenle, düzenli olarak ihtiyoterapi uygulayan bireylerin, bu tedavi yönteminin uzun süreli sağlık etkileri hakkında dikkatli olmaları önemlidir. Özellikle tedavi sonrası ciltte kalıcı değişiklikler, aşırı hassasiyet veya alerjik reaksiyonlar meydana gelebilir.[7]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Üniversitesi-Cerrahpaşa, İstanbul (18 Mart 2022). "İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa". iuc.edu.tr. 21 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2024.
- ^ Çolakoğlu, Aynil (23 Ağustos 2022). "Pedikürünüz balıklı olsun mu?". Güzel Yaşa. 21 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2024.
- ^ "İhtiyo Terapi - Terapi Vitrini". terapivitrini.com. 26 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2024.
- ^ Aydin, Baki; Akhan, Süleyman (19 Mayıs 2020). "Su Ürünleri Yetiştiriciliğinde Alternatif Bir Tür: Doktor Balığı (Garra rufa)". Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi: 199-206. doi:10.17097/ataunizfd.602530. ISSN 1300-9036. Erişim tarihi: 21 Eylül 2024.
- ^ "Ichthyotherapy". IBS | International Biotherapy Society (İngilizce). 17 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2024.
- ^ Özçelik, Sedat; Polat, H. Hüseyin; Akyol, Melih; Yalçin, A. Nevzat; Özçelik, Derviş; Marufihah, Mehmet (Haziran 2000). "Kangal Hot Spring with Fish and Psoriais Treatment". The Journal of Dermatology (İngilizce). 27 (6): 386-390. doi:10.1111/j.1346-8138.2000.tb02188.x. ISSN 0385-2407. Erişim tarihi: 21 Eylül 2024.
- ^ a b "İhtiyoterapi nedir? İhtiyoterapi tedavisi? Doktor balıkla tedavi". www.eczacilar.net. 21 Ocak 2015. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2024.
- ^ Shih, Terri; Khan, Samiya; Shih, Shawn; Khachemoune, Amor; Shih, Terri; Khan, Samiya; Shih, Shawn; Khachemoune, Amor (30 Haziran 2020). "Fish Pedicure: Review of Its Current Dermatology Applications". Cureus (İngilizce). 12 (6). doi:10.7759/cureus.8936. ISSN 2168-8184. 21 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2024.
- ^ ABEDI, MASOUD; SHIVA, AMIR HOUSHANG; MOHAMMADI, HAMID; MALEKPOUR, ROKHSAREH (1 Ocak 2011). "Reproductive biology and age determination of Garra rufa Heckel, 1843 (Actinopterygii: Cyprinidae) in central Iran". Turkish Journal of Zoology. doi:10.3906/zoo-0810-11. ISSN 1303-6114. Erişim tarihi: 21 Eylül 2024.