İnehsit
İnehsit (Yakutça: Иэйиэхсит, Rusça: Иэйиэхсит, Bulgarca: Иейиехсит veya Иейиехсыт) - Altay Şamanizminde doğum tanrıçası. İnehsit Hanım veya İyehsit Hatun olarak da bilinir.
Özellikleri
değiştirGüçlü gülüşleriyle doğum yapan kadına hatta doğuran ev ve ahır hayvanlarına yardım eder.[1] Gülüş Türk kültüründe farklı bir öneme sahiptir. Bolluk, tokgözlülük gibi anlamları vardır. O yüzden bir şaman doğarken gülerek hayata başlar. Bir kadının yapılan bir törenle kriz halinde güldürülmesi onun kısırlıktan kurtulacağı anlamına gelir. Kahkaha cinselliği çağrıştırır. Gülüş bazen ölüyü bile diriltir masallarda.
Etimoloji
değiştir(İye/İne/Ene) kökünden türemiştir. Anne ve sahiplik anlamları içerir. Türklerde bazı boylarda kutsal olarak kabul edilen inek kelimesi ile aynı kökten türemiştir. Moğolcada İneh sözcüğü gülmek demektir,[2] ve Tunguz dillerinin tamamında da yine gülme anlamı içerir. Gülmek sihirli bir olgu olup bereket getirdiğine inanılır.
İye sözcüğü ile de alakalıdır. İyi ve İyilik sözcükleriyle de aynı kökten gelmektedir.
Kaynakça
değiştir- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0)27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dipnotlar
değiştir- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 273)
- ^ "Mongolian Dictionary, Andras Rajki ("ineeh") (İngilizce)". 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.
Dış bağlantılar
değiştir- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca7 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İyehsıt)
- Saha Türkleri 24 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sakha Horse (İngilizce)
- Shamanhood 8 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)