Vikipedi

İnsan baş bitinin tedavisi

İnsanda saç biti istilasının tedavisi (İnsan baş bitinin tedavisi), saç biti parazitlerinin insan saçından uzaklaştırılması için bir süreçtir ve yüzyıllar boyunca tartışılarak incelenmiştir. Bununla birlikte, insan biti (veya pediküloz) enfestasyonları vakalarının sayısı 1960'lı yılların ortalarından beri dünya çapında artmış ve her yıl yüz milyonlarca kişiye ulaşmış durumdadır.[1] Günümüzde hâlâ tek bir işlemin ardında bit yumurtalarının ve saç arasına saklanmış bitlerin %100 yok edilmesini sağlayan hiçbir ürün ya da yöntem bulunmamaktadır. Bununla birlikte, değişik başarı derecelerine sahip uygulanabilen çeşitli tedavi yöntemleri vardır. Bu yöntemler kimyasal işlemler, doğal ürünler, taraklar, tıraş, sıcak hava ve silikon bazlı losyonları içerir.

Jan Siberechts'in Cour de ferme reminden bit ayıklamayı (kırma) gösteren bir detay ("Farmyard"), 1662

Genel tavsiyeler

değiştir

Amerikan Pediatri Akademisi açıkça bir şekilde teşhis edilmediği müddetçe baş biti tedavisine başlanılmamasını, baş biti için yapılacak tüm tedavi yöntemlerinin potasiyel yan etkileri olduğunu belirtmektedir.[2]

Yumurtlamadan 6-9 gün sonra bit yumurtaları açılır. Bu nedenle, ortak bir öneri pedikulusit tedavisinin bütün bitler yumurtadan çıktığında 10 gün sonra en az bir kez daha tekrarlamaktır.[3] Yaşayan bir bit bulunmazsa, saç kılları üzerinde sirke/yumurta görünse bile, tedavi başarılı olmuştur. Yaşayan bitler hâlâ mevcutsa, tedaviyi farklı etkin madde olan anti-bit ürünü kullanarak tekrarlayın. Pedikulusit ile birlikte profilaktik bir tedavi önerilmez.[4]

Isıtmalı hava

değiştir
 
Larada Sciences tarafından saç bitlerini öldürmek üzere tasarlanmış bir ısıtmalı hava cihazı

Deriyi ve saçı, sıcak hava kullanarak üfleyen aygıtlar yardımıyla bit ve sirkelerden (bit yumurtası) arındırmayı sağlayan cihazlar test edilmiş, yumurtaların %99'unun ölümüne, yumurtalardan çıkmışların ise %88'inin yok olmasına yaradığı belirlenmiştir. Sıcak hava ile ısıtılan vücut nemini kaybeder ve tedavi süresi içerisinde kurutulan bitler ölürler.[5] Günümüzde bu teknolojiyi sunan FDA onaylı bir ürün bulunmaktadır.[6]

Standart bir saç kurutma makinesi doğru bir teknikle kullanıldığı takdirde yumurtaların %96.7'sini öldürecektir.[6]

Tarama

değiştir
 
Bit kırma (ayıklama), Adriaen Brouwer

Bitlerin üzerinde seçilebileceği ince dişi bir tarak bir kırma ya da bit ayıklamak için kullanılabilir. Tek başına bit tarağı ile bir tedavi için Saçların günlük olarak veya her iki günde bir, bir saat ila bir buçuk saat arasında (Saçın uzunluğuna ve türüne bağlı olarak) taranması önerilir. Saçların özellikle su, şampuan veya saç kremi ile ıslatılarak taranması bit, yumurtaları ve sirkelerin alınmasını kolaylaştıracaktır.[7][8][9][10]

Elektronik bit tarakları bitleri öldürmek için küçük bir elektrik yükü kullanır. Tarağın metal dişleri, pozitif ve negatif şarj zamanlamasına sahiptir ve bunlar küçük bir pille çalışır. Tarak kuru saçlarda kullanıldığında, bit ince dişli tarağın birden fazla dişi ile temas eder ve böylece devreyi kapatma ve bir elektrik yükü alır. Dermatoloji dergisinde, altı kullanımlık kişisel deneyime dayalı olduğu iddia edilen, hakem tarafından gözden geçirilmemiş bir yazı yayınlanmıştır.[11]

İlaç tedavisi

değiştir
Ana madde: Pedikulusit

Günümüzde baş biti tedavisinde kullanılan böcek öldürücülerde organoklorinler (lindan), organofosfatlar (malathion), karbamatlar (karbaril), pyrethrinler (pyrethrum), pyrethroids (permetrin, phenothrin, bioallethrin) ve spinosad (spinosin A ve spinosin D) bulunmaktadır.[12]

Çay ağacı yağı bir tedavi türü olarak kullanılmış fakat etkinliğinin kanıtları zayıf kalmıştır.[13][14] 2012 yılında baş biti tedavisi için çay ağacı yağı kullanılması önerildi ancak öneride çocuklarda cilt tahrişi veya diğer alerjik reaksiyonlara neden olabileceğinden kullanılmaması gerektiği belirtildi.[15] Sirke, izopropil alkol, zeytinyağı, mayonez veya saça erimiş tereyağı gibi değişik maddeler koymak gibi diğer ev ilaçlarının etki sağladığı kısmen kanıtlanmış;[16] ancak plastik poşetlerin kullanılmasının tehlikeli olabileceği uyarısı yapılmıştır.[17] Benzer şekilde, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri yüzmenin biti tedavi etmede bir etkisinin olmadığını ve aslında ticari ürünlerin tedavisine zarar verebileceğini bildirmektedir.[18] Etanolün (etil alkol ortak alkol) insanlarda kullanımı zararsızdır ve bitlerin yok edilmesi için bir harici uygulama olarak kullanılmasında eklembacaklılara karşı toksiktir.[19]

Pediatri dergisi, bitlerin çok uzun süreler boyunca toksik olmayan bir yüz temizleyicisi kullanarak onları "sarıp küçültme" yapıldığında, boğarak öldürebileceğine dat bir çalışmayı yayınladı ve yaklaşık% 95 başarı oranı elde ettiği açıklandı. Çalışmadaki prosedürde, saçlar normal bir tarakla iyice taranmış ve üfleme ile kurutulduktan sonra Nuvo losyonu (Cetaphil) uygulanmış, sekiz saatin geçmesinden sonra ise saç şampuanlanmıştır. İki çalışma grubu ile yapılan bu uygulama haftada bir kez olmak üzere üç hafta boyunca tekrarlanmıştır. Gruplardaki başarı oranlarında belirgin bir farklılık olmamıştır. Sonuç olarak bit tedavisinde kapsamlı bir temizliğin yattığı belirlendi.[20]

İşlemler

değiştir

Bit istilası sonrasında saç dökülmesini kontrol etmek için başın tıraş edilmesi ya da saçın çok kısa kesilmesi işlemi kullanılabilir. Kısa saç, kellik ya da tıraşlanmış bir kafa derisi, genellikle bit istilasına karşı önleyici bir tedbir olarak görülmektedir.

Bit istilası bir hastalık değildir ve tıbbî belirtiler genellikle en az düzeydedir. Her durumda sağlıkçılar ya da ebeveynler muayene ile tedavi esnasında çocuklarda duygusal sorunlar oluşturmamaya çalışmalıdır.[21]

Okul tedavisi

değiştir
Ana madde: Sirkeye hayır politikası

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Avustralya'daki okullar genellikle saçları bitlenmiş öğrencileri eğitim dışında tutarlar ve bitlerin istilası geçinceye kadar okula dönmelerine engel olurlar.[22] Bu "sirkeye hayır politikası"bın temelini oluşturmaktadır. Bir Amerikan araştırmasının verilere göre 1998-1999 yılları arasındaki bit istilasından şüphelenilen çocukların okudukları okulların %82'sinde hiçbir bit önleme politikası bulunmamaktadır.[23] Ayrı bir araştırmaya göre ise 1998 yılında Amerikalı öğretmenlerin %60'ı, saçlarında herhangi bir şekilde sirke ya da bit olan öğrencilerin okula devam etmesinin zorla önlenmesinin iyi bir fikir olduğuna inandığı sonucu çıkmıştır.[24]

 
İnsan saçı üzerinde baş biti sirkesi

Bununla birlikte bazı sağlık araştırmacıları ile sağlık örgütleri öğrencilerin okuldan uzak tutulmasına karşı çıkmaktadırlar.[22][25][26][27] Sirkeye hayır politikasına karşı çıkanlar, görünen sirkelerin sadece boş yumurtalar olabileceğini canlı bitler olmadığı sürece yumurtaların herhangi bir şekilde bulaşmasına imkân bulunmadığını belirtirler.[22] Ayrıca bu politikanın uygulanmasının yalnızca okul öğretmenlerinin kendi iş yüklerini azaltmak ve bit bulaşmış çocukların ailelerini cezalandırmak amacını güttüğünü beyan etmektedirler.[22]

Sirkeye hayır politikasının taraftarları ise yalnızca saçında yumurta olmayan bir çocuğun okul gibi toplu yerlerde güvenli olarak göztreilebileceğini ifade etmektedirler.[28] Yani yumurta ve sirkelerin varlığının diğer çocuklara bulaşması ihtimalini artırdığını belirtirler. Destekçiler böyle bir engellemenin gerekli olduğunu çünkü bit taramasının da olumsuz olarak görülebilmekle birlikte yetersiz olacağını da belirtirler.[25][29] Örneğin, 1998 yılında İsrail'de yapılan bir araştırmada, canlı bit bitümlerinin %76'sının görsel inceleme yoluyla kaçırıldığı tespit edilmiştir.[30][31] Bitler her ne kadar uçup, atlamalar yapamasa bile kendi çevrelerinde oldukça hızlı hareket ederler [25] ve muayene esnasında kullanılacak ışığın önüne geçmeye çalışacaklardır.[32][33] Bit kolonileri genellikle seyrek olup (çoğunlukla 10 bitten daha az), canlılarının bulunmasında zorluklar oluşabilir.[34] Ayrıca bit öyküsü çoğunlukla olgunlaşmış bitlerin tespit edilebilmesinden ibaret olup,[35] diğerlerinin tespiti yetişkin bitlerden daha zor olmaktadır.[30]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Gratz, N. (1998). "Human lice, their prevalence and resistance to insecticides". Cenevre: World Health Organization (WHO). 
  2. ^ Frankowski, BL; Bocchini, JA Jr; American Academy of Pediatrics. Council on School Health and Committee on Infectious Diseases. (Ağustos 2010). "Saç Biti (1 Ekim 2010 Klinik Rapor)". Pediatrics. 126 (2). ss. 392-403. doi:10.1542/peds.2010-1308. PMID 20660553. 
  3. ^ [eski bilgi]Mumcuoglu, Kosta (2006). "Effective Treatment of Head Louse with Pediculicides". Journal of Drugs in Dermatology. 5 (5). ss. 451-452. PMID 16703782. 
  4. ^ [eski bilgi]Mumcuoglu, Kosta Y.; Barker, CS; Burgess, IF; Combescot-Lang, C; Dagleish, RC; Larsen, KS; Miller, J; Roberts, RJ; Taylan-Ozkan, A. (2007). "International Guidelines for Effective Control of Head Louse Infestations". Journal of Drugs in Dermatologist's. 6 (4). ss. 409-414. PMID 17668538. 
  5. ^ The Key To Keeping Lice At Bay? A Lot Of Hot Air 24 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Steve Henn, 09 Nisan 2012
  6. ^ a b Goates, Brad M.; Atkin, Joseph S; Wilding, Kevin G; Birch, Kurtis G; Cottam, Michael R; Bush, Sarah E; Clayton, Dale H. (5 Kasım 2006). "An Effective Nonchemical Treatment for Head Lice: A Lot of Hot Air" (PDF). Pediatrics. 118 (5). American Academy of Pediatrics. ss. 1962-1970. doi:10.1542/peds.2005-1847. PMID 17079567. 4 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2010. .
  7. ^ Abdel-Ghaffar, Fathy; Semmler, Margit (10 Ağustos 2006). "Efficacy of Neem Seed Extract Shampoo on Head Lice of Naturally Infected Humans in Egypt" (PDF). Parasitology Research. 100 (2). Würzburg: Würzburg Üniversitesi. ss. 329-332. doi:10.1007/s00436-006-0264-2. PMID 16900389. Erişim tarihi: 3 Ocak 2008. [ölü/kırık bağlantı]
  8. ^ Mumcuoglu, Kosta Y. (Temmuz-Eylül 1999). "Prevention and Treatment of Head Lice in Children". Paediatric Drugs. 1 (3). Yardley, Pensilvanya: Adis International. ss. 211-218. doi:10.2165/00128072-199901030-00005. PMID 10937452. 14 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2008. 
  9. ^ Bingham, P; Kirk, S; Hill, N; Figueroa, J (2000). "The methodology and operation of a pilot randomized control trial of the effectiveness of the bug busting method against a single application insecticide product for head louse treatment". Public Health. 114 (4). Amsterdam: Elsevier. ss. 265-268. doi:10.1038/sj.ph.1900645. PMID 10962588. 
  10. ^ Plastow, Liz; Luthra, Manjo; Powell, Roy; Wright, Judith; Russell, David; Marshall, Martin (Nisan 2001). "Head lice infestation: bug busting vs. traditional treatment". Journal of Clinical Nursing. 10 (6). Malden, MA: Blackwell Publishing Inc. ss. 775-783. doi:10.1111/j.1365-2702.2001.00541.x. PMID 11822849. 
  11. ^ Resnik, Kenneth (Şubat 2005). "A non-chemical therapeutic modality for head lice". Journal of the American Academy of Dermatology. 52 (2). Conshohocken, Pennsylvania: Elsevier Inc. s. 374. doi:10.1016/j.jaad.2004.07.032. PMID 15692498. Erişim tarihi: 6 Haziran 2010. 
  12. ^ "Natroba (Spinosad) Topical Suspension, 0.9%". 22 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2011. 
  13. ^ Jacobi, Tillmann (22 Eylül 2011). "The Basics – The management of head lice". GP. s. 38. 4 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. Sonuç olarak, çay ağacı yağı ve neem tohumu yağı gibi alternatif tedavilere ilişkin kanıtlar zayıf kalmaktadır. 
  14. ^ "Tea tree oil". Medline Plus, a service of the U.S. National Library of Medicine from the National Institutes of Health. 27 Temmuz 2012. 25 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. 
  15. ^ Eisenhower, Christine; Farrington, Elizabeth Anne (2012). "Advancements in the Treatment of Head Lice in Pediatrics". Journal of Pediatric Health Care. 26 (6). ss. 451-61; quiz 462-4. doi:10.1016/j.pedhc.2012.05.004. PMID 23099312. 
  16. ^ "Elsevier". Pediatricnursing.org. Erişim tarihi: 22 Kasım 2012. 
  17. ^ "Massachusetts toddler dies after lice treatment goes awry". Yahoo News/Reuters. 5 Şubat 2015. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. 
  18. ^ "CDC – Frequently Asked Questions – Healthy Swimming & Recreational Water – Healthy Water". Cdc.gov. 22 Ekim 2012. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2012. 
  19. ^ JF Marriott. 2010. Pharmaceutical Compounding and Dispensing. p.77: https://books.google.com/books?id=J5vE3Z_ZXJcC&pg=PA77#v=snippet&q=lice&f=false 17 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. p.77:"Alkol. Sudan sonra, bu muhtemelen farmasötik olarak kullanılan bir sonraki en önemli çözücüdür. Etanol (etil alkol), dahili kullanım için müstahzarlar için tek başına bir çözücü olarak nadiren kullanılmasına rağmen, eczanede kullanılan bazı galeniklerin üretiminde kullanılır. Acil dağıtımda normalde kırık olmayan deriye harici uygulama için losyonların üretimi için kullanılır. Hızlı buharlaştırma gerekliyse (örneğin, bit bitkilerinin tedavisinde kıllara uygulanan böcek öldürücü losyonlar için) özellikle yararlıdır.)..."
  20. ^ "A Simple Treatment for Head Lice: Dry-On, Suffocation-Based Pediculicide". Pediatrics – Official Journal of the American Academy of Pediatrics. 1 Eylül 2004. 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. 
  21. ^ Mumcuoglu, Kosta Y. (1991). "Head Lice in Drawings of Kindergarten Children". The Israel Journal of Psychiatry and Related Sciences. Cilt 28. ss. 25-32. 
  22. ^ a b c d Mumcuoglu, Kosta Y.; Meinking, Terri A; Burkhart, Craig N; Burkhart, Craig G. (2006). "Head Louse Infestations: The "No Nit" Policy and Its Consequences". International Journal of Dermatology. 45 (8). International Society of Dermatology. ss. 891-896. doi:10.1111/j.1365-4632.2006.02827.x. PMID 16911370. [ölü/kırık bağlantı]
  23. ^ Pollack RJ, Kiszewski AE, Spielman A (2000). "Overdiagnosis and consequent mismanagement of head louse infestations in North America". The Pediatric Infectious Diseases Journal. 19 (8). ss. 689-93. doi:10.1097/00006454-200008000-00003. PMID 10959734. 
  24. ^ Price JH, Burkhart CN, Burkhart CG, Islam R (Nisan 1999). "School nurses' perceptions of and experiences with head lice". The Journal of school health. 69 (4). ss. 153-8. doi:10.1111/j.1746-1561.1999.tb04174.x. PMID 10354985. Erişim tarihi: 10 Ekim 2008. 
  25. ^ a b c Frankowski, Barbara L.; Leonard B. Weiner; the Committee on School Health; the Committee on Infectious Diseases (Eylül 2002). "Head Lice: American Academy of Pediatrics Clinical Report". Pediatrics. 110 (3). American Academy of Pediatrics. ss. 638-643. ISSN 0031-4005. PMID 12205271. 13 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2008. 
  26. ^ Frankowski, Barbara L. (Eylül 2004). "American Academy of Pediatrics guidelines for the prevention and treatement of head lice infestation". The American Journal of Managed Care. 10 (9). ss. S269-S272. PMID 15515631. 23 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2008. 
  27. ^ National Association of School Nurses (Temmuz 2004). "Pediculosis in the School Community: Position Statement". Silver Spring, Maryland: National Association of School Nurses. 22 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2008. 
  28. ^ "The No Nit Policy: A Healthy Standard for Children and their Families". The National Pediculosis Association. 2008. 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2008. 
  29. ^ National Health and Medical Research Council (Aralık 2005). Staying Healthy in Child Care: Preventing infectious diseases in child care (PDF) (4. bas.). Commonwealth of Australia. ISBN 0-642-45631-3. 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. 
  30. ^ a b Mumcuoglu KY, Friger M, Ioffe-Uspensky I, Ben-Ishai F, Miller J (2001). "Louse comb versus direct visual examination for the diagnosis of head louse infestations". Pediatric dermatology. 18 (1). ss. 9-12. doi:10.1046/j.1525-1470.2001.018001009.x. PMID 11207962. 2 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 
  31. ^ Hootman J (Nisan 2002). "Quality improvement projects related to pediculosis management". The Journal of school nursing : the official publication of the National Association of School Nurses. 18 (2). ss. 80-6. doi:10.1177/10598405020180020401. PMID 12017250. 
  32. ^ Bacot A (1917). "Contributions to the bionomics of Pediculus humanus (vestimenti) and Pediculus capitis". Parasitology. 9 (2). ss. 228-258. doi:10.1017/S0031182000006065. 
  33. ^ Nuttall, George H. F. (1919). "The biology of Pediculus humanus, Supplementary notes". Parasitology. 11 (2). ss. 201-221. doi:10.1017/S0031182000004194. 
  34. ^ Mumcuoglu KY, Miller J, Gofin R, ve diğerleri. (Eylül 1990). "Epidemiological studies on head lice infestation in Israel. I. Parasitological examination of children". International Journal of Dermatology. 29 (7). ss. 502-6. doi:10.1111/j.1365-4362.1990.tb04845.x. PMID 2228380. 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. 
  35. ^ Buxton, Patrick A. (1947). "The biology of Pediculus humanus". The Louse; an account of the lice which infest man, their medical importance and control (2. bas.). Londra: Edward Arnold. ss. 24-72. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İnsan_baş_bitinin_tedavisi&oldid=33314948" sayfasından alınmıştır