Hüsn-i hat

İslâm medeniyetinde teşekkül eden güzel yazı sanatı.
(İslam hat sanatı sayfasından yönlendirildi)

Hüsn-i hat, Arap harfleri çevresinde oluşmuş güzel yazı sanatıdır. "İnce, uzun, doğru yol, birçok noktannın birbirine bitişerek sıralanmasından meydana gelen çizgi, çizgiye benzeyen şeyler ve yazı" anlamlarına gelen hat; İslam kültüründe "yazı" ve "güzel yazı" (hüsn-i hat, hüsnü'l hat, el-hattu'l hasen) manalarında kullanılmıştır.[1] Hat sanatkarına verilen isim olan "hattat" tahminen 4. - 5. yüzyıldan sonra kullanılmaya başlanmıştır.[2] İlk hattat Hz. Ali, hat sanatını kullanarak Kur'an-ı Kerim'in güzel biçimde yazılmasını sağlamıştır.[3]

İnce Minareli Medrese girişinde oyulmuş hat
Dörtgen kufi döşemeler, Mescid-i Cami, Yezd, İran
Sultan Süleyman tarafından yaptırılmış Sülüs hat ve çini döşemeler, Kubbetü's-Sahre, Kudüs, Filistin

Hat türleri

değiştir

Hat sanatının doğduğu dönemde ortaya çıkan başlıca yazı çeşitlerin Makîlı ve Kûfi'dir. Bu yazıların köşelenmesi ve yuvarlanıp yumuşatılması halinde ortaya çıkmış diğer yazı çeşitleri Muhakkak, Nesih, Rika, Reyhânî, Sülüs ve Tevkî gibi çeşitlerdir. Bunların geneline Aklam-ı Sitte denir. bunlar dışında Tâlik, Tomar, Divâni, Sümbüli, İcaze ve Gubarî gibi hat çeşitleri de vardır. Bölgelere göre hatlar Mağribî (Kayrevânî, Endülüsî, Fâsî, Mağribî, Sudanî), Tâlik (Tâlik, Nestâlik, Divanî, Şîkeste, Divanî Celî) ve Uzakdoğu (Sinî, Cavî) olarak da adlandırılabilecek çeşitleri vardır.

Çağdaş örnekler

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Subhu'l-aşâ fî sınâ'atü'l-inşâ : el-Cüz'ü'l-evvel / Ebü'l-Abbâs Ahmed b. Alî el-Kalkaşendî. s. 20-21. 
  2. ^ Tuhfe-i Hattatin. s. 309. 
  3. ^ "Kalem Güzeli - www.kalemguzeli.org - Türk Hat Sanatı - Hz. Ali (r.a)". web.archive.org. 14 Temmuz 2022. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022. 
  • Ali Alparslan, Osmanlı Hat Sanatı Tarihi, 2nd ed. (İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2004)
  • Wolfgang Kosack: Islamische Schriftkunst des Kufischen. Geometrisches Kufi in 593 Schriftbeispielen. Deutsch – Kufi – Arabisch. Christoph Brunner, Basel 2014, ISBN 978-3-906206-10-3
  • Mühittin Serin, Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar, 2nd ed. (İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, 2003)

Dış bağlantılar

değiştir