Vikipedi

İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgali sırasında Filistin'de spor

Filistin'de spor, İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgali nedeniyle büyük ölçüde zarar görmüştür. Filistin Olimpiyat Komitesi ve Filistin Futbol Federasyonu'na göre 26 Temmuz 2024 itibarıyla 245 adeti (69 çocuk ve 176 genç erkek) futbolcu olmak üzere[1] 400 Filistinli sporcu[2] İsrail saldırılarında ölmüştür. İsrail saldırıları stadyumların yıkılmasına ve kulüplerin kapatılmasına da yol açmıştır.[3][4]

Arka plan

değiştir

1931 yılında kurulan Arap Filistin Spor Federasyonu 1944'te yeniden yapılandırılmıştır. Nakba (Filistinlilerin İsrail tarafından şiddetle yerlerinden edilmesi ve mülklerine el konulması) Filistin millî sporlarını durdurmuş ve Filistinlilerin çoğunu sürgüne ve mülteci kamplarına itmiştir.[5] Bu süreçte federasyona bağlı 55 adet spor kulübü bulunmaktaydı. 1993 Oslo Anlaşmaları'ndan sonra Filistin Futbol Federasyonu, FIFA dahil çeşitli uluslararası spor federasyonlarına katılmıştır. Ancak o zamandan beri federasyon, sürdürülebilir bir millî futbol altyapısı oluşturma konusunda sürekli zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu zorlukların başlıca sebebi, Filistin toprakları ve nüfusunun sürekli parçalanmasıdır.[5] Ancak spor, Filistin'in siyasi davalarına destek göstermek için güçlü bir platform olarak öne çıkmıştır. Arap oyuncular ve taraftarlar, sık sık spor etkinliklerinde Filistin bayrağını dalgalandırarak bu dayanışmayı göstermektedirler.[5] Filistin'de futbol; 2000-2005 yılları arasındaki İkinci İntifada'nın, işgalin derinleşmesinin ve Gazze'ye yönelik beş İsrail savaşının getirdiği zorluklara rağmen hayatta kalmıştır ve millî takım, Asya Kupası'nda üst üste üç turda başarılı bir şekilde yer almıştır.[6] Filistin, 2026 Erkekler Dünya Kupası elemelerinin eşiğindeyken Hamas ile İsrail arasında tekrar çatışmalar başlamış ve İsrail işgali altındaki Batı Şeria'daki Filistin Millî Futbol Stadyumu turnuva için potansiyel olarak güvensiz hâle gelmiştir.[5] Bu arada Gazze'deki futbolcular, İsrail saldırılarının tüm şiddetine maruz kalmaktadırlar.[6] Son yıllarda Filistinli sporcuların hapsedilmesi ve hedef alınması ile Gazze'deki sporcuların Batı Şeria'daki takım arkadaşlarına katılmalarının engellenmesine tepki olarak İsrail'in uluslararası spor etkinliklerinden men edilmesi yönünde çağrılar yapılmaktadır.[7]

Filistinli sporcuların öldürülmesi

değiştir

Aralık 2023 itibarıyla İsrail saldırılarında en az 85 Filistinli sporcu hayatını kaybetmiştir. Bu sporcuların 55'i futbolcu olup, ölenler arasında 18 çocuk ve 37 genç bulunmaktadır. Ayrıca Filistin Futbol Federasyonu, 24'ten fazla yönetici ve teknik personelin de öldüğünü bildirmiştir.[8] Ölenler arasında eski futbolcu ve Filistin Millî Olimpiyat Takımı Başkanı Hani Al-Masry de yer almaktadır. İsrail güçleri, Batı Şeria'da 23 yaşındaki futbolcu Ahmed Daraghmeh'i öldürmüştür.[7][9] Arap futbol web sitesi Kooora, Daraghmeh'i bu sezon attığı 6 golle takımının en iyi golcüsü olarak tanımlamaktaydı.[10] İsrail ayrıca Filistin Olimpik futbol takımının antrenörü ve "Abu Abad" olarak bilinen Hani al-Masdar'ı da öldürmüştür.[7]

Hayatını kaybedenler arasında, Al-Breij basketbol takımında oynayan 27 yaşındaki basketbolcu Bassim al-Nabahin ve Al-Ahli Beit Hanoon futbol takımında oynayan 28 yaşındaki Rashid Dabbour da bulunmaktadır.[6] Ayrıca, millî takım ve Al-Sadaka Kulübü için oynayan voleybolcular Hassan Abu Zuaiter ve Ibrahim Qusaya, Gazze Şeridi'ndeki Cibaliye Mülteci Kampı'na yönelik bir İsrail saldırısında öldürülmüştür.[11] Filistin Futbol Federasyonu Başkanı Jibril Rajoub, İsrail'in Gazze'de başlattığı çatışmaların spor ve gençlik hareketlerine ciddi zararlar verdiğini belirterek spor, gençlik ve izcilik faaliyetlerine katılan 1.000'den fazla kişinin hayatını kaybettiğini rapor etmiştir. Ayrıca, İsrail güçlerinin Filistin spor kulüplerine kasıtlı olarak saldırdığını ve bunun Olimpiyat İlkeleri'nin açık bir ihlali olduğunu belirtmiştir.[12]

Filistin millî futbol takımının antrenörü Makram Daboub, takım oyuncularından bazılarının önemli kişisel kayıplar yaşadığını ve bu durumun aileleri için sürekli bir endişe kaynağı hâline geldiğini söylemiştir.[12]

Savaşın diğer etkileri

değiştir

Açlık

değiştir
Ana madde: Gazze Şeridi'nde kıtlık

2020 Yaz Olimpiyatları halter müsabakalarında yarışmış ve 2022 Dünya Gençler Halter Şampiyonası'nda altın madalya kazanmış olan Filistinli halterci Mohammed Hamada açlıktan dolayı bir ay içinde 15,8 kg kaybetmiştir. Filistin'den ayrılıp önce Bahreyn'e, ardından Tayland'daki Olimpiyat elemelerine katılmış olsa da kaldırma gücü ciddi şekilde azalmış ve 2024 Yaz Olimpiyatları'na katılmaya hak kazanamamıştır.[13]

Spor kulüplerinin kapatılması

değiştir

Aida Celtic olarak da bilinen Lajee Celtic futbol kulübü, işgal altındaki Batı Şeria'da artan şiddet olayları nedeniyle tüm faaliyetlerini askıya almıştır. Lajee Kültür Merkezi'nin direktörü Mohammad Azzeh, Lajee Celtic ve akademinin faaliyetlerini durdurma kararını "zor ama gerekli" olarak nitelendirmiştir çünkü Aida kampına İsrail askerleri tarafından yapılacak olası baskınlara karşı çocukları ve personeli koruma zorunluluğu hissetmiştir.[14] Mohammad Azzeh'e göre, futbol takımı sporun ötesinde bir anlama sahip olup İsrail işgaline karşı direnişte rol oynamaktadır.[15]

Stadyumlar

değiştir

Ocak 2024'te İsrail askerlerinin Yarmuk Stadyumu'nu Filistinli mahkûmlar için geçici bir hapishane olarak kullandığına dair videolar ortaya çıkmıştır. Silahlı askerler ve tanklar sahayı çevrelemiş ve gözleri bağlı insanları bazılarının sadece "iç çamaşırları kalacak şekilde soyulmuş olarak" tutmuşlardır.[3] Kâr amacı gütmeyen Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları Gözlemevi'ne göre İsrail Savunma Kuvvetleri, Gazze'deki Şeyh Rıdvan yerleşiminden aralarında çok sayıda kadının da bulunduğu yüzlerce Filistinliyi Yarmuk Stadyumu'na götürüp burada gözaltına almıştır. İnsan hakları örgütüne göre, "10 yaşındaki çocuklardan 70 yaşını aşmış yaşlılara kadar Filistinli erkekler, iç çamaşırları dışında tüm kıyafetlerini çıkarmaya zorlanmış ve aynı stadyumda gözaltında tutulan kadınların önünde aşağılayıcı bir şekilde sıraya dizilmiştir."[16]

Gazze'deki birçok stadyum, İsrail'in hava ve topçu saldırıları sonucu yıkılmış olup bazı futbol sahaları, birçok mezarlığın aşırı kalabalık olması veya erişilemez hâle gelmesi nedeniyle ölenlerin geçici olarak defnedildiği yerler olarak kullanılmaktadır.[12]

Uluslararası spor müsabakalarına katılım

değiştir
Ayrıca bakınız: 2024 Yaz Olimpiyatları'nda Filistin

Filistin 2024 Yaz Olimpiyatları'na sekiz adet sporcu göndermiştir. Tekvando branşında Olimpiyat elemelerini geçen sporculardan Omar Yaser Ismail katılım hakkı kazanırken diğer yedi sporcu ise evrensellik kotalarının tahsisi yoluyla Olimpiyat Oyunları'na katılım hakkı elde etmiştir.[13] İsrail'e Akademik ve Kültürel Boykot için Filistin Kampanyası (PACBI), Ekim 2023 ile Temmuz 2024 arasındaki İsrail saldırıları ve İsrail ablukasının yoğunlaşması sonucunda aralarında etkinlikte yarışması beklenen karateci Nagham Abu Samra,[17] millî voleybol takımının birkaç üyesi, Filistin'in Olimpiyat Oyunları'ndaki ilk bayrak taşıyıcısı Majed Abu Maraheel,[18][19] Filistin Olimpiyat futbol takımının antrenörü Hani Al-Masdar[18][20] ve devletin atletizm takımının antrenörü Bilal Abu Samaan'ın da bulunduğu 69 Filistinli Olimpik sporcunun öldürüldüğünü bildirmiştir.[18][21][22][23]

Tepkiler

değiştir

Ürdün Futbol Federasyonu, dünya spor camiasına "Gazze ve işgal altındaki topraklarda Filistinlilere yönelik saldırıları durdurmak için" harekete geçme çağrısında bulunmuş ve İsrail'in uluslararası spordan dışlanmasını istemiştir. Filistin Futbol Federasyonu da FIFA ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi'ne benzer mesajlar göndererek İsrail'in Gazze'deki Yarmuk Stadyumu'na saldırısının "dehşet verici görüntülerini" paylaşmıştır. Boykot, Tecrit ve Yaptırımlar (BDS) hareketi gibi gruplar ise uzun süredir İsrail Futbol Federasyonu'nun, 1967'den beri İsrail işgali altındaki Batı Şeria'da FIFA onaylı maçlar düzenlediği için uluslararası müsabakalardan men edilmesini savunmaktadır.[3] Filistinli sporcuların öldürülmesi, dünya genelinde sporcuların İsrail'in 2024 Yaz Olimpiyatları'ndan men edilmesi için kampanyalar başlatmasına neden olmuştur. Bu kampanyalar, sporu temel bir insan hakkı olarak gören Olimpiyat İlkeleri'nin ihlal edilip edilmediğinin tam olarak araştırılmasını talep etmektedir.[24]

FIFA ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), İsrail ile Gazze arasındaki savaşı ve bu savaşın neden olduğu insani krizi kınayan bir açıklama yapmaktan kaçınmıştır. Bu, özellikle Rusya'nın Ukrayna'yı işgali karşısındaki tutumlarıyla kıyaslandığında dikkat çekicidir.[8] BDS hareketi, FIFA'nın "yıllardır İsrail'in savaş suçları ve kendi tüzüğüne aykırı eylemlerinden hesap vermesini engellediğini, hatta Filistin insan haklarına destek veren taraftar kulüplerini cezalandırırken yasa dışı yerleşim birimlerindeki kulüplere göz yumduğunu" belirtmiştir.[8] Spor yazarı Dave Zirin, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonrası Rusya Olimpiyat Komitesi'nin Olimpiyat İlkeleri'ni ihlal ettiği gerekçesiyle askıya alınmasıyla, İsrail'e karşı gösterilen bu "açık ikiyüzlülüğü" eleştirmiştir. What Are the Olympics For kitabının yazarı Jules Boykoff da, "Neden IOC, Rusya'ya karşı gösterdiği tepkiyi İsrail'e karşı göstermiyor? Spor tesislerinin ele geçirilmesi kırmızı çizgi ise, neden İsrail'in Gazze'deki Yarmuk Stadyumu'nu toplama kampına dönüştürmesine sessiz kalınıyor?" diyerek bu tutarsızlığı vurgulamıştır.[7]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Ali, Rabia (26 Temmuz 2024). "Gaza's athletes caught between Olympic dreams and Israeli bombs on cusp of Paris 2024". Anadolu Agency. 26 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024. 
  2. ^ Ames, Nick (27 Temmuz 2024). "Palestine Olympic chief: no handshakes with Israelis unless they recognise state". The Guardian. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. 
  3. ^ a b c Zidan, Karim (18 Ocak 2024). "The case for sports sanctions against Israel". The Guardian. 20 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2024. 
  4. ^ "Biden says he wants Israel to focus on 'how to save civilian lives' – as it happened". The Guardian. 15 Aralık 2023. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  5. ^ a b c d "Hamas-Israel conflict: Algeria offers to host Palestine's football matches – the bigger history". The Conversation. 19 Ekim 2023. 19 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  6. ^ a b c Mikdadi, Bassil (30 Ekim 2023). "'Many players have died': Israel's war on Gaza hits Palestinian football". Al-Jazeera. 23 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  7. ^ a b c d ZIRIN, DAVE (10 Ocak 2024). "Will the IOC Do Anything About the Killing of Palestinian Athletes?". The Nation. 27 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  8. ^ a b c Zidan, Karim (18 Ocak 2024). "The case for sports sanctions against Israel". The Guardian. 20 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  9. ^ Keddie, Patrick. "Sport weekly: Football speaks out on the Israel-Hamas war". Al-Jazeera. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  10. ^ "Palestinian footballer killed by Israel in West Bank: Medics". Al-Jazeera. 22 Aralık 2022. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  11. ^ "Israeli airstrike in Gaza kills 2 volleyball players from Palestinian national team". Arab News. 9 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  12. ^ a b c Ghanem, Noureldein. "Palestine players prepare for 2023 Asian Cup amid Israeli carnage in Gaza". Palestine players prepare for 2023 Asian Cup amid Israeli carnage in Gaza (İngilizce). 1 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2024. 
  13. ^ a b Samaha, Albert (24 Temmuz 2024). "He's 18, a taekwondo prodigy — and Palestine's best medal hope". Washington Post. 25 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2024. 
  14. ^ Morales, Mauricio. "Israeli violence forces a beloved Palestinian football team to stop playing". Al Jazeera (İngilizce). 26 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2024. 
  15. ^ Morales, Mauricio (11 Aralık 2023). "Israel's war forces Palestinian football team Lajee Celtic to stop playing". Al-Jazeera. 26 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  16. ^ "Video appears to show at least two children stripped and detained by IDF in Gaza stadium among Palestinian men". CNN. 25 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  17. ^ Abed, Abubaker (27 Şubat 2024). "Nagham Abu Samra: Palestine karate champion, victim of Israel's war on Gaza". Al Jazeera. 1 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. 
  18. ^ a b c "Israel at the Olympics. The Genocide Games". Boycott, Divestment and Sanctions. 24 Temmuz 2024. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. [ölü/kırık bağlantı]
  19. ^ Abu Zaher, Khaled (12 Haziran 2024). "استشهاد أول من رفع علم فلسطين في دورات الألعاب الأولمبية" [Martyrdom of the first person to raise the Palestinian flag in the Olympic Games]. Felesteen (Arapça). 13 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2024. 
  20. ^ Whitehead, Jacob (14 Ocak 2024). "Hani Al-Masdar – The life and death of a football coach in Gaza". The New York Times. 28 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. 
  21. ^ Palestinian Campaign for the Academic and Cultural Boycott of Israel [@pacbi] (24 Temmuz 2024). "Israel has killed 39k Palestinians in Gaza, including 69 Olympians, Palestine's first Olympian Majed Abu Maraheel & Olympic football coach Hani Al-Mossader" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. 
  22. ^ Kent, David (3 Ağustos 2024). "Palestine solidarity march in Cork sees 800 people remember Olympians that have been killed". Irish Examiner. 4 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2024. 
  23. ^ Mohamed, Rachel (30 Temmuz 2024). "Olympic Games 2024 Hosts Contentious Opening Ceremony". Voice of the Cape. 5 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024. 
  24. ^ Hopper, Timothy (8 Mayıs 2024). "How Many More Palestinians Must Be Killed To Suspend Israel From Paris Olympic Games? – OpEd". Eurasia Review. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İsrail%27in_Gazze_Şeridi%27ni_işgali_sırasında_Filistin%27de_spor&oldid=33774827" sayfasından alınmıştır