İstanbul Ermeni Patrikhanesi

İstanbul Ermeni Patrikhanesi
İstanbul Ermeni Patrikhanesi
	İstanbul Ermeni Patrikhanesi
Kuruluş	1461
Kurucu	Bursalı I. Hovagim
Başpiskopos	II. Sahag Maşalyan
Merkezi	Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi, İstanbul, Türkiye
Alan	Türkiye
Dil	Batı Ermenicesi
Üyesi	~95.000

İstanbul Ermeni Patrikhanesi (Batı Ermenicesi: Պատրիարքութիւն Հայոց Կոստանդնուպոլսոյ, Badriark'ut'iun Hayots' Gosdantnubolsoy), Osmanlı Devleti'nde yaşayan Ermenilerin ruhani ve dünyevi işlerini yönetmek üzere 1461'de Fatih Sultan Mehmed tarafından kurulmuş olan teşekküldür. Günümüzde Apostolik Kilisesi'ne (Gregoryen) mensup Türkiye Ermenilerinin dini önderliğini yapmaktadır.^[1] 1915 Ermeni Kırımı'ndan beri cemaatleri küçülmüştür. Patrikhane merkezi İstanbul'un (Kumkapı) semtinde bulunan Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi'dir.^[2]

Tarihçe

Bursalı I. Hovagim

İstanbul fethedilmeden önce II. Mehmed teftiş için Bursa'ya gelir ve Bursa Ermenileri Episkoposu Hovagim'i de ziyaret etmek ister. Sultan Mehmed, Hovagim'in odasına aniden girince Hovagim heyecanlanır. Sultan ne yaptığını sorduğunda, "Allah kelamı okuyorum" diye cevap vererek elindeki Kitâb-ı Mukaddes'i gösterir. Sultan Mehmed de Hovagim'den Kitâb-ı Mukaddes'ten rastgele bir sayfa açarak o sayfayı yorumlamasını ister. Hovagim'in rastgele açtığı sayfa Krallarla ilgili bir bölümdür. Hovagim Sultan'a: "Sultanım siz daha geniş yerler fethedecek ve tüm dünyanın sultanı olacaksınız" der. Sultan da "Bu tüm dünyaya Kostantiniyye dahil mi?" diye sorduğunda, Hovagim "Ona ne şüphe sultanım? Bunun için kitap açmaya ne gerek var?" der. Bunun üzerine Sultan, "Andım olsun eğer Kostantiniyye'yi fethedersem cemaatini bu şehre yerleştireceğim ve seni de patrik ilan edeceğim" der.

Sultan Mehmed, İstanbul'u fethettikten sonra Rumlara alternatif bir cemaatin olması ve ileride Rumlar isyan ederse bunun önüne geçilebilmesi için Ermenileri İstanbul'a yerleştirdi hatta İstanbul, suç işleyen Ermenilerin bile sürgün yeri haline geldi, Sultan söz verdiği gibi Bursalı Hovagim'i patrik ilan ederek Rumlardan aldığı Samatya'daki Sulu Manastırı Ermenilere patrikhane olarak kullanmaları için verdi. Kilisenin adı Surp Kirkor Lusuroviç olarak değiştirilerek Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki bazı Rum kiliseleri de yine Ermenilerin kullanımına verildi.^{[kaynak belirtilmeli]} Daha sonra Patrikhane Kumkapı'ya taşındı.

Yangınlarıyla meşhur olan bu semtte patrikhane birçok kez yandı fakat 1850'li yıllarda son yangınlarda artık hiç kullanılamayacak hale geldi ve Sultan II. Mahmud'un Kuyumcubaşısı ve başdanışmanı olan Kazaz Artin Amira Bezciyan tarafından patriklik kilisesi ve patriklik binası yeniden inşa ettirildi.

Günümüzde Patrikhane

Patrikhane binası 2000'li yıllarda artık kullanılamayacak hale gelince Mesrob Mutafyan'ın döneminde yapılan bağışlarla restore edildi. 2005 yılında binanın restorasyonu için bağış yapanlara Patrik Mutafyan tarafından Patriklik Liyakat Nişanı verilmiştir. Bu nişanı alanlar:

Kaynakça

^ "Türkiye Ermenileri Patrikliği'nin Kuruluşunun 560. Yıldönümü Kutlandı". SAT-7 TÜRK HABER. 24 Mayıs 2021. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021.
^ "Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi | 1. Bölge (Eski İstanbul) | Türkiye Ermenileri Patrikliği". www.turkiyeermenileripatrikligi.org. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021.

[1] "Türkiye Ermenileri Patrikliği'nin Kuruluşunun 560. Yıldönümü Kutlandı". SAT-7 TÜRK HABER. 24 Mayıs 2021. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021.

[2] "Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi | 1. Bölge (Eski İstanbul) | Türkiye Ermenileri Patrikliği". www.turkiyeermenileripatrikligi.org. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021.

[1]

[2]