İstolni Belgrad Kuşatması (1602)
İstolni Belgrad Kuşatması (1602), 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nın bir evresidir. Yemişçi Hasan Paşa komutasındaki Türk ordusu bir yıl önce Avusturya'nın eline geçmiş olan kritik önemdeki İstolni Belgrad kalesini kuşatarak geri almıştır.
| İstolni Belgrad Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı | |||||||
 Wathay Ferenc'in İstolni Belgrad Kuşatması (1602) çizimi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
.svg){kind=small} Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu Avusturya Arşidüklüğü |
 Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Giovanni Marco Isolano (esir) Wathay Ferenc (esir) |
Yemişçi Hasan Paşa | ||||||
| Güçler | |||||||
| 3.000 | 40-50.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 2.700 ölü, 300 esir | Nispeten hafif | ||||||
Kuşatma öncesi
değiştir
İstolni Belgrad kalesi, Kanije'nin kaybını telafi etmek isteyen Avusturya ordusu tarafından 1601 yazında ele geçirilmişti.
Yemişçi Hasan Paşa komutasındaki Türk ordusu Osijek'teyken kalenin düştüğü haberini almış, Avusturya ordusu tarafından kuşatılan Kanije'ye takviye göndermek yerine ileri harekata devam edilerek İstolni Belgrad kalesinin geri alınmasını hedeflemişti. 1601 Ekim ayındaki kuşatmada ise Avusturya savunması aşılamamıştı.
Mevsimin kışa yaklaşması ve Kanije'yi kuşatan Avusturya ordusunun Tiryaki Hasan Paşa komutasındaki garnizon tarafından hezimete uğratılması üzerine, İstolni Belgrad kalesinin bir sonraki sefer mevsiminde kuşatılmasına karar verilmişti.
Kuşatma
değiştirBelgrad'da kışlayan Yemişçi Hasan Paşa komutasındaki Türk ordusu sefer hazırlıklarını tamamladıktan sonra 1602 Haziran ayının dördüncü haftasında harekete geçti. Harekete geçmeden önce İstanbul'dan beklenen yeniçeriler ve Rumeli Beylerbeyliği'nin eyalet askerlerinin büyük bir bölümü de orduya katılmış bulunuyordu.
Ordunun Belgrad'da bulunduğu dönemde Karadağ'da başlayan ayaklanmanın bastırılması için önlemler alınmış, savaşın başından beri Osmanlı Devleti'ne isyan halindeki Eflak ve Erdel'e yönelik de tedbirler icra edilmişti.
26 Temmuz'da İstolni Belgrad kalesinin önüne gelerek kuşatmaya başlayan Türk ordusunun baskısına kaledeki Avusturya birliği 34 gün mukavemet gösterebildi.
29 Ağustos 1602 tarihinde (Belgrad'ın 1521 yılında alınışının ve 1526 yılındaki Mohaç Muharebesi'nin yıldönümünde) Kont İzolani komutasındaki birlik teslim oldu. Yemişçi Hasan Paşa birliğin komuta kademesinin değil muhafızların zorlamasıyla teslim olmaya karar verdiği gerekçesiyle, tüm birliği komutanlarıyla birlikte esir alarak Belgrad'a gönderdi.
Bu zaferle, 1543 yılında alındıktan sonra 1601'de elden çıkan bu önemli kale ve şehir (eskiden Macar kralları burada taç giyerler ve defnedilirlerdi) bir yıl aradan sonra istirdat edilerek yeniden (1688 yılına kadar sürecek) Osmanlı idaresine alındı.
Kuşatma sonrası
değiştirBudin'in hinterlandını da güvenceye alan bu önemli başarıya rağmen, Yemişçi Hasan Paşa devamında stratejik hatalar yaptı. Szekely Mozes'in Osmanlı idaresinde Erdel voyvodası olma talebini olumlu karşılayarak yardım etmek üzere Erdel hareketını başlattı ve Ciğerdelen bölgesinde toplanmış Avusturya ordusunu (yaklaşık 55.000 kişi) dikkate almadı. Arşidük Matthias komutasındaki Avusturya Türk ordusunun bölgeden uzaklaşmış olmasını fırsat bilerek 29 Eylül'de Budin'i kuşatmakla kalmayıp, 5 Ekim'de de Peşte'yi ele geçirdi. Bölgeye geri dönen Türk ordusu Budin kalesindeki birlikle birlikte Avusturya ordusuna ağır zayiat verdirerek 18 Kasım'da kuşatmayı kaldırarak geri çekilmeye zorladıysa da, Peşte'yi kurtaramadı.
Sefer sonucunda İstolni Belgrad kalesi geri alınmış, ancak bu defa Peşte kaybedilmişti.
Kaynakça
değiştir- Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi - Osmanlı Devri - Osmanlı-Avusturya Harbi 1593-1606, Ankara Genelkurmay Basımevi (1985), s. 138-140
- HAMMER, Joseph. "Büyük Osmanlı Tarihi", Cilt 8, s 19-21.
- SPORSCHILL, Johan. "Geschichte des Entstehens: des Wachsthums und der Grösse der österreichischen Monarchie", Cilt. 4, s. 206-207, Renger'sche Buchhandlung (1847). (Almanca)