İvrindi
İvrindi, Balıkesir ilinin bir ilçesidir. Kelle peyniri ve loru ile ünlüdür.
| İvrindi | |
|---|---|
 Türkiye'deki konumu | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Balıkesir |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Umut Pazarcı[1] |
| • Belediye başkanı | Önder Lapanta (İYİ Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 751 km² |
| Rakım | 190 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 32.758 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 32.319 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0266 |
| İl plaka kodu | 10 |
Resmî site http://www.ivrindi.bel.tr/ | |
Doğuda Savaştepe ilçesi, güneydoğuda Manisa ve güneyde İzmir illeri, güneybatıda Burhaniye, batıda Havran ve kuzeyde Balya ilçeleri, kuzeydoğuda ise Balıkesir'in merkez ilçelerinden biri olan Altıeylül ile çevrilidir.
Coğrafi yapı
değiştirİlçe toprakları genellikle dağlıktır. Batısında Kaz Dağı, güneybatısında Madra Dağı bulunmaktadır. Dağlardan kaynaklanan suları, Madra Çayı toplar. Kocaçay, Madra Dağının alçak kesimlerinde vadisi genişleyerek verimli İvrindi Ovası'nı meydana getirir. Yeşilköy'de baraj gölü bulunmakta olup Yeşilköy, Sarıca, Kocaeli, Soğanbükü topraklarında sulu tarım yapılmaktadır. Genellikle domates, biber vb. sebze üretilmektedir. Ayrıca Kınık göleti, Karaçepiş göleti, Çarkaca göleti, Korucu belde göleti bulunmakta olup sulu tarım yapılmaktadır. Ardıç Tepe baraj inşaatı bitmiş olup bölge tarımı için önem teşkil etmektedir.
Tarihçe
değiştirİvrindi'nin yerleşme tarihi M.Ö. 3000-4000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Mysia bölgesi olarak bilinen bölge uzun süre Bergama Krallığı yönetiminde kalmıştır. Daha sonra Roma ve Bizans hakimiyetinde yaşayan bölge 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra büyük gruplar halinde Türk göçlerine sahne olmuştur. 1076 tarihinde Balıkesir ve çevresinin Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından fethinden sonra Türk egemenliği başlamıştır. Uç Beyi olarak Karesi Beyliğinin ömrü çok kısa sürdü ve 1345'te Osmanlı Beyliği'ne katıldı. 1923 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra Türkiye Cumhuriyeti'nin bir ilçesi haline geldi.
Adının nereden geldiği kesin olarak bilinmemekle beraber İvrindi kelimesinin "Aya Rindi" kelimesinden ya da Rumca pınar anlamına gelen "avrandi" kelimesinden geldiği sanılmaktadır. İsminin Yunan dilinde çevrede sıklıkla görülen bodur bitkilerden geldiği düşünülmektedir.
Yunan ordusunun 26 Ağustos 1922'de başlayıp 30 Ağustos 1922'de meydana gelen genel bozgunu sonucu İvrindi'deki Yunan işgal kuvvetleri 7 Eylül 1922 tarihinde İvrindi'yi boşaltarak Akçay iskelesi yoluyla Anadolu'yu terk etmiştir.
Dadalar deresi, yunan işgali sırasında ilçenin ilk yerleşim yeri olan mevkide yunan güçlerinin, erkeklerin millî mücadelede olmasıyla, savunmasız kalan kadın ve çocukları katletmesinden dolayı dereye dadalar deresi denilmektedir.
Cumhuriyetin ilk yıllarında belde olan İvrindi 2 Ağustos 1944 tarihinde 4642 sayılı Kanun'la ilçe haline gelmiştir. Yunan ordusunun çekilmesiyle birlikte bölgede bulunan Rumlar gelecek endişesiyle kurtuluş güçlerinden kaçmaya başladılar. Yerel halka tarla ve mallarını satıp Anadolu topraklarını terk ettiler.
Nüfus
değiştir1842 yılında yapılan nüfus sayımında (1237 sayılı Nüfus Defteri) İvrindi'de deftere kayıtlı 70'ten fazla yerleşim yerinde Kıldonlu, Karakeçili, Kubaş, Söğütlü, Caferler, Akçakoyunlu yörüklerinden 683 hanede 1614 erkek (yaklaşık 3250 kişi) yaşamaktadır.[2]
1256/1840 yılına ait 8276 nolu İvrindi Temettuat Defteri'nde İvrindi merkeziyle beraber 21 köyde 1408 hanede 7040 kişinin, 1304 (1906) tarihli Balıkesir Salnamesi'ne göre ise 1668 hanede 8291 kişinin yaşadığı bilinmektedir.[3]
Yerleşik köylerle yörük köylerinin 1840'lardaki nüfus sayımları ayrı ayrı defterlere kaydedildiğinden iki sayım birlikte değerlendirilip İvrindi'nin 1840'lardaki nüfusunun 2091 hanede 10 binden fazla olduğu söylenebilir.
İlçe 69 mahalleden oluşmaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1945[4] | 26.679 | 1.932 | 24.747 |
| 1950[5] | 28.874 | 2.069 | 26.805 |
| 1955[6] | 26.373 | 2.612 | 23.761 |
| 1960[7] | 29.391 | 2.792 | 26.599 |
| 1965[8] | 29.472 | 3.267 | 26.205 |
| 1970[9] | 32.559 | 3.491 | 29.068 |
| 1975[10] | 33.120 | 3.730 | 29.390 |
| 1980[11] | 35.760 | 4.274 | 31.486 |
| 1985[12] | 36.652 | 5.247 | 31.405 |
| 1990[13] | 37.181 | 5.019 | 32.162 |
| 2000[14] | 37.891 | 5.772 | 32.119 |
| 2007[15] | 39.542 | 6.356 | 33.186 |
| 2008[16] | 38.072 | 6.357 | 31.715 |
| 2009[17] | 37.439 | 6.514 | 30.925 |
| 2010[18] | 36.606 | 6.368 | 30.238 |
| 2011[19] | 35.914 | 6.451 | 29.463 |
| 2012[20] | 35.209 | 6.487 | 28.722 |
| 2013[21] | 34.643 | 34.643 | veri yok |
| 2014[22] | 34.207 | 34.207 | veri yok |
| 2015[23] | 33.710 | 33.710 | veri yok |
| 2016[23] | 33.427 | 33.427 | veri yok |
| 2017[23] | 32.882 | 32.882 | veri yok |
| 2018[23] | 32.758 | 32.758 | veri yok |
| 2019[23] | 32.492 | 32.492 | veri yok |
| 2020[23] | 32.319 | 32.319 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ekonomi
değiştirEkonomisi tarıma dayanır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, mısır ve baklagillerdir. Ayrıca az miktarda üzüm, elma, susam ve ayçiçeği yetiştirilir. Hayvancılık ekonomide önemli bir yer tutar. En çok koyun ve sığır beslenir. Arıcılık gelişmiştir. Son yıllarda tavuk besiciliği de oldukça gelişmiştir. Köylerde el dokumacılığı yapılır. İlçe topraklarında bakır, taşkömürü, linyit, antimon, kaolin ve mermer yatakları bulunmaktadır. İlçeye bağlı Büyükyenice Beldesi'nde önemli miktarda kireç üretimi yapılmaktadır. Yörede yıllardan beri tütüncülük önemli gelir kaynaklarından birini oluşturmaktadır. Mevsimlik olarak pamuk ve zeytin toplama işlerine giden çok sayıda insan vardır. Süt ve süt ürünlerine ağırlık verilerek sanayileşmeye gidilmelidir. İlçede üretilen kelle koyun peyniri ve höşmerim oldukça meşhurdur. İlçe sınırlarında bulunan Madra Dağı'nda yetişen kestane, ceviz ve kekik üretilen diğer önemli tarım ürünleri arasında sayılabilir.
Turizm
değiştirDeliktaş ilçesinin güneydoğusunda yer alan Deliktaş'a ne yazık ki yol olmadığı için keçi yollarından/patikalardan gidilmek zorundadır, bu ulaşım güçlüğü sebebiyle bugüne kadar önem verilmemiş bir mevkidir. Vadi yamacında yer alması nedeniyle yazın en sıcak günlerinde bile uzun süre kalındığında üşütebilir.
Eğitim
değiştirİvrindi ilçesine bağlı 4 belde (Korucu, Kayapa, Büyükyenice ve Gökçeyazı) 66 köy yerleşim merkezi vardır. Bu yerleşim birimlerinde toplam 40 ilköğretim okulu ve 4 lise ve dengi okul vardır. 30 yerleşim birimindeki ilköğretim okulu öğrencileri taşıma kapsamına alınmıştır. İlçe genelinde 5.294 ilköğretim öğrencisi ve 600 ortaöğretim okul öğrencisi vardır. İlköğretim okulu öğrencilerinin 2.229'u taşınmaktadır. İlçede 1 normal lise, 1 sağlık meslek lisesi ve 1 imam-hatip lisesi bulunmaktadır. Korucu Beldesi'nde 1 normal lise, Gökçeyazı Beldesi'nde 1 normal lise, ilçe merkezinde 1 sağlık meslek yüksek okulu bulunmaktadır. Ayrıca 8 sınıflı bağımsız 12 ilköğretim okulu vardır.
Kültür
değiştirİlçede her sene "Panayır" adı verilen etkinlik düzenlenir. Bu etkinlik genelde 19-22 Ağustos dönemindeki bir hafta sonuna denk gelir. Büyük şehirlerde görünen lunapark karakterinde olan bu etkinlikte ayrıca kıyafet ve yemek üzerine de stantlar bulunur. Ayrıca çeşitli kuruluşlar da bu alanda fuar gibi stantlarla hizmet vermektedir. Yer olarak İvrindi'nin 3 km kuzeyindeki "çetmi alan" adı verilen bir yaylada yapılmaktadır. 3 ya da 4 gün süren etkinlik fuar-lunapark-pazar havasındadır. Büyükşehirde her gün görebileceğiniz birçok unsur burada oldukça ilgi görmektedir. Çevre ilçe ve köylerden birçok ziyaretçi buraya gelmektedir. Ayrıca Büyük Yenice, Korucu ve Kayapa beldelerinde de eylül ayı içerisinde panayırlar kurulmaktadır.
Kaynakça
değiştir- ^ "İvrindi Kaymakamı Sayın Umut PAZARCI". www.ivrindi.gov.tr. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2023.
- ^ Bilir, Mehmet. İvrindi'de Yörükler: 1237 Numaralı Nüfus Defterine Göre İvrindi’de Yörükler, İskânları, Kışlakları ve Yaylakları, İvrindi Belediyesi, 2022.
- ^ Dündar, Arzu. XIX. yüzyıl ortalarında İvrindi'nin sosyal ve ekonomik durumu (8276 nolu Temettuat Defterine göre). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "İvrindi Nüfusu - Balıkesir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Balıkesir İvrindi Nüfusu". nufusune.com.