Şahane Hayat
Şahane Hayat,[1] 1946 ABD yapımı fantastik drama filmidir. Özgün adı It's a Wonderful Life olan filmin, bazı kaynaklara göre Türkiye'de Yaşamak Güzeldir adı ile de gösterildiğine dair kayıtlar vardır.[2]
| It's a Wonderful Life | |
 Şahane Hayat (It's a Wonderful Life) filminin sinema afişi | |
| Yönetmen | Frank Capra |
|---|---|
| Yapımcı | Frank Capra |
| Senarist | Frances Goodrich Frank Capra Philip Van Doren Stern 'in hikâyesinden |
| Oyuncular | James Stewart Donna Reed Lionel Barrymore |
| Müzik | Dimitri Tiomkin |
| Görüntü yönetmeni | Joseph F. Biroc |
| Kurgu | William Hornbeck |
| Stüdyo | Liberty Films |
| Dağıtıcı | RKO Radio Pictures The Criterion Collection (Video) |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Dram,Aile Aşk,Fantazi |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 1946 |
| Çıkış tarih(ler)i | 20 Aralık 1946, ABD |
| Süre | 130 dak. |
| Ülke |  ABD |
| Dil | İngilizce |
| Diğer adları | Frank Capra's It's a Wonderful Life The Greatest Gift La Vie est belle La Vita è meravigliosa Ist das Leben nicht schön? ¡Qué bello es vivir! |
Yapımcılığını ve yönetmenliğini Frank Capra 'nın yaptığı filmin başrollerinde James Stewart, Donna Reed, Lionel Barrymore ve Thomas Mitchell oynamışlardır. Filmin senaryosu Philip Van Doren Stern 'in "The Greatest Gift" (En Büyük Armağan) adlı hikâyesinden uyarlanmıştır. Filmin senaryosunda Capra'nın da imzası vardır. Filmin siyah beyaz görüntülerini Joseph F. Biroc'un çektiği bu romantik dramın müziği Dimitri Tiomkin'e aittir.
Capra'ın 'en sevdiğim filmim' dediği "Şahane Hayat" yönetmenin 1930'lu yıllarda sıklıkla işlediği iyimserlik temasına tekrar başarıyla geri döndüğü filmidir. Film tarihçileri ve eleştirmenlerin klasik bir Charles Dickens hikâyesi olan "A Christmas Carol" (Bir Noel Şarkısı) ile paralellikler kurdukları bu romantik fantezide insan doğasının karanlık yönleri irdelenir. Filmde, iflas etmiş çaresiz bir iş adamının, intiharın eşiğindeyken karşısına çıkan bir melek tarafından, kendisinin hiç yaşamamış olduğu bir dünyanın neye benzeyeceğinin gösterilmesi, bunun sonucunda da iş adamının aslında farkına varmadan Dünyayı olumlu yönde değiştirecek birçok şey yapmış olduğunu anlaması, yani 'şahane bir hayat' yaşamış olduğunun farkına varması anlatılmaktadır.
Şahane Hayat, "En iyi Film", "en iyi yönetmen", "en iyi erkek oyuncu" (James Stewart), "en iyi kurgu" ve en iyi ses" dallarında olmak üzere tam 5 dalda aday gösterildiği Akademi Ödülleri 'nden hiçbirisini kazanamadı, çünkü o yıl çok güçlü bir rakibi vardı. William Wyler 'ın aynı yıl çektiği savaş sonrası dramı Hayatımızın En Güzel Yılları (The Best Years of Our Lives) neredeyse bütün Oscar'ları topladı.
"Şahane Hayat" ayrıca ABD'de "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek Kongre Kütüphanesi'nin "Ulusal Film Arşivi"nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.[3]
Özet
değiştirİflasın eşiğine gelen George Bailey (James Stewart) bir Noel gecesinde kendini nehre atarak intihar etmek üzeredir. Doğduğundan bu yana aynı küçük kasabada yaşayan Bailey kendisini buraya ve insanlarına adamış, hoşgörülü, güvenilir ve yardımsever bir insandır. Büyük Ekonomik Buhran'ı hasarsız atlatmış, babasından devraldığı konut ve finans şirketi aracılığı ile kasabalıların neredeyse tamamını konut sahibi yapmıştır. Bu arada para kazanmayı, mimar olma fırsatını, dünyayı gezmeyi, kısaca tüm hayallerini ertelemek zorunda kalmıştır. Kasabaya yaptığı bunca iyilik kötü yürekli banker Henry F. Potter (Lionel Barrymore)'ın çıkarları ile çakışır. Potter, Bailey'in sürekli peşindedir artık. Bir gün aradığı fırsat karşısına çıkar ve finans şirketine ait önemli bir miktarda para Bailey'in yaşlı ve alkolik amcası Billy Bailey (Thomas Mitchell)'in dalgınlığı sonucunda Potter'ın eline geçer. Banka müfettişlerinin yaptığı bir denetlemeden sonra şirketin açığı ortaya çıkar. Bu iflas ve tutuklanma anlamına gelmektedir. Çareyi intiharda bulan Bailey kendini nehre atmak üzere iken yeryüzüne gönderilen melek Clarence (Henry Travers) onu ölümden kurtarır. Melek, Bailey'in bir arzusunu yerine getirerek ona "kendisinin hiç doğmamış ve yaşamamış olduğu" bir dünyayı gösterir. Bailey kendisine gösterilen bu dünyanın hiç de zannedildiği gibi ideal olmadığını görür ve insanların çevrelerine sayısız katkıları, iyilikleri olduğunu, ama her zaman bunun farkına varamadıklarını anlar.
Oyuncular
değiştir- James Stewart ---> George Bailey
- Donna Reed ---> Mary Hatch Bailey
- Henry Travers ---> Clarence Odbody
- Lionel Barrymore ---> Mr. Henry F. Potter
- Thomas Mitchell ---> Amca Billy Bailey
- Beulah Bondi ---> Ma Bailey
- Frank Faylen ---> Ernie Bishop, taksi şoförü
- Ward Bond ---> Bert, polis
- Gloria Grahame ---> Violet Bick
- H. B. Warner ---> Mr. Gower
- Todd Karns ---> Harry Bailey
- Samuel S. Hinds ---> Peter "Pop" Bailey
- Lillian Randolph ---> Annie
- Mary Treen ---> Kuzen Tilly
- Frank Albertson ---> Sam Wainwright
- Virginia Patton ---> Ruth Dakin Bailey
- Charles Williams ---> Kuzen Eustace
- Sarah Edwards ---> Mrs. Hatch
- William Edmunds ---> Giuseppe Martini
- Argentina Brunetti ---> Mrs. Martini
- Bobby Anderson ---> Küçük George Bailey
- Ronnie Ralph ---> Küçük Sam Wainwright
- Jean Gale ---> Küçük Mary Hatch
- Jeanine Ann Roose ---> Küçük Violet Bick
- George Nokes ---> Küçük Harry Bailey
- Danny Mummert ---> Küçük Marty Hatch
- Sheldon Leonard ---> Nick, barmen
- Frank Hagney ---> Potter'ın dilsiz yardımcısı
- Charles Lane ---> Kira toplayıcısı
- Jimmy Hawkins ---> Tommy Bailey
- Karolyn Grimes ---> Zuzu Bailey
- Larry Simms ---> Pete Bailey
- Carol Coomes (AKA Carol Coombs) ---> Janie Bailey
- Charles Halton (adı geçmiyor) ---> Carter, banka müfettişi
- Joseph Kearns (adı geçmiyor, ses) ---> Melek Joseph
- Evelyn Moriarty (adı geçmiyor) ---> Bardaki kız
- Carl "Alfalfa" Switzer ---> Freddie
- Max Wagner ---> Nick'in Barındaki kasiyer
- Tom Fadden (adı geçmiyor) ---> Köprü görevlisi
- Stanley Andrews (adı geçmiyor) ---> Mr. Welch
- Ellen Corby (adı geçmiyor) ---> Bayan Davis
Ödüller ve Adaylıklar
değiştir"It's a Wonderful Life" Los Angeles'ta yayınlanmadan önce, Liberty Films geniş kapsamlı bir tanıtım kampanyası düzenledi. Bu kampanya, her gün filmde yer alan oyunculardan birini vurgulayan bir günlük reklam içeriyordu ve eleştirmenlerin yorumlarını içeriyordu. Jimmy Starr, "Eğer bir Oscar olsaydım, Academy Awards gecesi It's a Wonderful Life'la birlikte kaçardım" diye yazdı. New York Daily Times, filmi ve James Stewart'ın performansını Academy Award düşünmeye değer olarak ilan eden bir editöryal yayınladı.
It's a Wonderful Life, altı Akademi Ödülü adaylığı aldı:
| Yıl | Ödül | Sonuç | Aday/Kazanan |
|---|---|---|---|
| 1946 | En İyi Görüntü | Kazanamadı | Liberty Films |
| 1946 | En İyi Yönetmen | Kazanamadı | Frank Capra |
| 1946 | En İyi Erkek Oyuncu | Kazanamadı | James Stewart |
| 1946 | En İyi Kurgu | Kazanamadı | William Hornbeck |
| 1946 | En İyi Ses Kaydı | Kazanamadı | John Aalberg |
| 1946 | Teknik Başarı Ödülü | Kazandı | Russell Shearman ve RKO Radio Pictures |
Filmin renkli versiyonları
değiştirOrijinal olarak siyah beyaz çekilmiş bu film şimdiye kadar üç kez de renklendirilmiştir. İlk renklendirme işlemi 1986 'da Hal Roach Studios (Şimdiki adı Hallmark Entertainment), ikincisi 1989 'da Republic Pictures tarafından, sonuncusu ise 2007 yılında filmin şimdiki sahibi olan Paramount adına Legend Films tarafından yapılmıştır. İlk iki renklendirme pek başarılı değillerdi. Filmin özgünlüğünü zedelediği için o zaman hayatta olan Capra (ö.1991) ve Stewart (ö.1997) tarafından da sertçe eleştirildi. Ticari nedenlerle TV kanalları yine de renkli kopyalar için talepte bulunuyorlardı. Sonunda her iki renkli kopya da piyasadan çekildi. Üçüncü ve daha gelişmiş olan renkli kopya Sadece DVD setlerine koymak üzere bastırtıldı. Artık televizyonlarda sadece siyah beyaz orijinal kopyalar gösteriliyor.
Filmin Müzikleri
değiştir- "Buffalo Gal (Won't You Come Out Tonight)" Yazan William Cool White
- "Adeste Fidelis (O Come All Ye Faithful)" Yazan Frederick Oakeley ve John Francis Wade
- "Charleston" Müzik James P. Johnson, Şarkı sözleri Cecil Mack
- "My Wild Irish Rose" Yazan Chauncey Olcott
- "The Wedding March" Beste Felix Mendelssohn-Bartholdy
- "I Love You Truly" Yazan Carrie Jacobs-Bond
- "This Is the Army, Mr. Jones" Yazan Irving Berlin
- "When Johnny Comes Marching Home Again" Yazan Patrick Gilmore
- "Hark! The Herald Angels Sing" Beste Felix Mendelssohn-Bartholdy, Şarkı sözleri Charles Wesley
- "Auld Lang Syne" Geleneksel İskoçya balladı, Şarkı sözleri Robert Burns
- "Twinkle, Twinkle, Little Star" Geleneksel şarkı
- "Vieni, vieni" Müzik Vincent Scotto,Seslendiren Tino Rossi
Film hakkında notlar
değiştir- Bağımsız bir filme göre çok pahalı bir prodüksiyon sayılır, filmin 3.7 Milyon dolarlık bir bütçesi vardı (üstelik 1946 yılının değeri ile). Oysa ilk etapta gişede sadece 3,3 Milyon dolar toplayabildi. Bu başarısızlığın bir sebebi de William Wyler 'ın bol Oscar'lı The Best Years of Our Lives (1946) filminden sadece bir hafta sonra gösterime girmesidir.
- Frank Capra'nın hem para yatırdığı, hem icracı prodüktörlüğünü yaptığı, hem senaryosuna katkıda bulunup aynı zamanda yönettiği ilk ve son film olmuştur.
- Capra'nın sıklıkla bu filminin en sevdiği filmi olduğunu söylediği rivayet edilir.
- 2007 yılında "Amerikan Film Enstitüsü" bu filmi "Tüm zamanların en iyi filmleri" sıralamasında 20.ci sırada göstermiştir.
- "Şahane Hayat" her zaman IMDb'nin "en iyi 250 Film" listesine girmekte ve sıralamada sürekli olarak üst sıralarda yer almaktadır.[4]
- Film en tanınmış "Noel Filmleri" arasındadır. ABD 'de her Noel zamanı birçok TV kuruluşu bu filmi yayınlamayı adet haline getirmişlerdir.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ 100 Yılın 100 Filmi. Atilla Dorsay. 1996, Remzi Kitabevi. s.126
- ^ Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi, 2005, Oğlak Yayınları s. 203
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009.
- imdb linki 19 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
değiştir- Filmden fotoğraflar 22 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Türkçe bir inceleme 7 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Filmin senaryosu 4 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
