İoannis (aziz)

Hristiyan teolog
(Şamlı Yuhanna sayfasından yönlendirildi)

Şamlı İoannis veya Şamlı Yuhanna[3][4] (GrekçeἸωάννης ὁ Δαμασκηνός, İoannis o Damaskinos; Yunanca telaffuz: [ioˈanis o ðamasciˈnos]; LatinceIoannes Damascenus), Doğu dünyasında tanınan adıyla Yuhannâ ed-Dımaşkî (Arapçaيوحنّا الدمشقي; ALA-LC: Yūḥannā ad-Dimashqī) (Şam, 675/676 – Mar Saba, Kudüs, 4 Aralık 749),[5] Suriyeli Hristiyan aziz, teolog, Kilise Babası ve Kilise Doktoru.

Aziz Şamlı İoannis
Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός (Yunanca)
Ioannes Damascenus (Latince)
يوحنا الدمشقي (Arapça)
Arap ikonasında Şamlı Yuhanna
Kilise ileri geleni
Doğumc. 675 ya da 676
Şam, Bilad'üş-Şam, Emevîler Hilâfeti
Ölüm4 Aralık 749
Mar Saba, Kudüs, Bilad'üş-Şam, Emevîler Hilâfeti
Yortu4 Aralık
27 Mart (Genel Roma Takvimi 1890-1969)
SimgeKopmuş el, ikona
Koruyucu azizEczacılar, ikona ressamları, ilahiyat öğrencileri
Şamlı Yuhanna
Şamlı Yuhanna
Tam adıيوحنا الدمشقي
ÇağıOrta Çağ felsefesi
OkuluAristotelesçilik[1]
Yeni Platonculuk[2]
Hristiyan felsefesi
İlgi alanlarıHukuk, ilahiyat, felsefe, İslam eleştirisi, geometri, Meryem Ana bilgisi, aritmetik, astronomi ve müzik
Önemli fikirleriİkona, Meryem'in ölümü ve göğe çıkışı, Theotokos, Meryem'in ebedi bekâreti

Şamlı Yuhanna, Bizans döneminin en büyük teologlarından biri olarak kabul edilir.[6] Yortusu Katolik ve Ortodoks Kiliselerinde aynı günde, öldüğü gün olan 4 Aralık’tadır.

Şamlı Yuhanna, 7.yy’da Şam’da varlıklı bir Süryani Hristiyan ailesinde doğmuştur. Büyükbabası, Mansur, bölgede İmparator Heraklius için vergi toplayıcılığı yapmaktaydı. 635 yılında şehir Müslüman Araplar tarafından ele geçirildiğinde birçok diğer Hristiyan memur gibi o da yeni yönetimde görevini korumuştur. Yuhanna, Kudüs’te bir keşiş olmadan önce Emevîler Hilâfeti’nin sarayında kıdemli bir memur olarak çalışmıştır.

Eserleri

değiştir

Muhtemelen Arapça ve Süryaniceye hakim olmasına rağmen, eserlerini Yunanca yazmıştır. Kendisine atfedilen 150’ye yakın eser vardır. Teoloji, ahlak, riyazet ile ilgili eserler yazmıştır. Vaazlar ve çok şiirler de bırakmıştır.

Dogmatik kitapları

değiştir

743’te yazdığı Bilginin Kaynağı, başyapıtıdır. Dogmatik bir eser olup üç bölüme ayrılmıştır:

İnanç savunması kitapları

değiştir
  • Kutsal resimleri kötüleyenlere karşı üç inceleme (İkonların savunası olarak da bilinir). İkonaların sunulması ve hürmet gösterilmesini yasaklayan İmparator III. Leo’ya verilen ilk cevaplardan birisidir.
  • Yakubîlere Karşı
  • Nestoryanlara Karşı
  • Maniheizm ile Diyalog

Münzevilik ve yorumlama kitapları

değiştir

Bu incelemeler manastırdakiler için yazılmıştır.

Meryem üzerine

değiştir

Kendisinin dört söylevinin Bakire Meryem üzerine olması, döneminde de Meryem’e sıkı bir adanmanın olduğunun kanıtıdır.

Teolojisi

değiştir

Bizans İmparatorluğu'nda 8. yüzyılda gerçekleşen ilk ikonoklazm döneminde ikona kültünün savunucusu olarak çağının en önemli Hristiyan din bilginlerinden biri olarak öne çıkmış, yazdığı eserler ile ikona taraftarı teolojik argümanlara önemli katkılarda bulunmuştur.[7][8]

Kaynakça

değiştir
Özel
  1. ^ "On the Aristotelian Heritage of John of Damascus Joseph Koterski, S .J" (PDF). 31 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ağustos 2019. 
  2. ^ "Byzantine Empire The age of Iconoclasm: 717–867 in www.britannica.com". 31 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2019. 
  3. ^ New Catholic Encyclopedia - Second Edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. ss. 951-953 Cilt 7 ISBN 0-7876-4011-5. 
  4. ^ Ferguson, Everett (1998). Encyclopedia of Early Christianity – Second Edition (İngilizce). Garland Publising INC. ss. 625-626 ISBN 0-8153-3319-6. 
  5. ^ Barker 2005, s. 99.
  6. ^ Hıristiyanlık Tarihi. Yeni Yaşam Yayınları. 2004. s. 179. ISBN 975 8318 86 1. 
  7. ^ Ostrogorsky 2015, s. 152.
  8. ^ Gregory 2008, s. 185.
Genel