Şapkacı
Şapkacı, Lewis Carroll'ın Alice Harikalar Diyarında ve onun devamı olan Aynanın İçinden adlı kitaplarında adı geçen bir karakterdir. Genellikle Çılgın Şapkacı olarak adlandırılır. Fakat bu adlandırma Carroll tarafından hiç kullanılmamıştır. (Tim Burton'un 2010 yılında yaptığı Alice Harikalar Diyarında filminde Şapkacı'nın gerçek adının Tarrant Hightopp olduğu gösterilmiştir.[1]) Cheshire kedisi, Şapkacı ve Mart Tavşanı için "deli" ifadesini kullanarak onları tanımlamıştır. İki karakter de Alice Harikalar Diyarında'nın "Çılgın Bir Çay Partisi" adındaki yedinci bölümünde ortaya çıkmıştır.
İlk ortaya çıkışı
değiştir
Şapkacı karakteri, bulunduğu diğer tüm kurguların yanı sıra ilk olarak Lewis Carroll'In 1865'te yayınladığı roman Alice Harikalar Diyarında'da ortaya çıkmıştır. Şapkacı ve Mart Tavşanının hep çay içmesinin nedeni onun Kupa Kraliçesi'nin kutlamasında ona şarkı söylemeye çalışması fakat kötü hükümdarın onu "zamanı katletme" olarak suçlayıp kellesini alma cezasına çarptırmış olduğudur. Fakat o bu ölüm cezasından kaçmıştır. Zaman (romanda "o" olarak bahsedilir) Şapkacıya duyduğu saygıdan kendini durdurur, onu ve Mart Tavşanını saat 18:00'da sonsuza kadar tıkılı bırakır.
Alice, Çay Partisine geldiğinde Şapkacı herhangi bir zaman aralığında masada yerini değiştirir, kısa, kişisel düşüncelerini söyler, cevaplanamayan bilmeceler sorar, ezberden mantıksız şiirler okur ve bunlar Alice'i şaşırtır.
Ve Şapkacı yine kalplerin üçkağıtçısı üçgeninde tanık olarak ortaya çıkar, Kraliçe onun ölüme yolladığı şarkıcı olduğunu fark eder ve Kupa Kralı onu sinirli olmaması için uyarır yoksa onu oracıkta idam edeceğini söyler.
Karakter 1871 yılında Carroll'un Aynanın İçinden adlı diğer kitabında ortaya çıktığında yine kanunla başı belaya girer. Bu sefer tam olarak suçlu değildir; Beyaz Kraliçe genellikle suçluların olay yapılmadan önce yakalanıp cezalandırıldığını ya da bazılarının yapmaya kalkışmadığını anlatır.
Beyaz Kral'ın iki tane haberciye ihtiyacı olduğunun "birinin gelip,diğerinin gitmesini" istemesiyle Şapkacı ve Mart Tavşanı'nın Beyaz Kral'ın habercileri olduğundan da bahsedilir.
Sir John Tenniel onu romandaki gibi çay fincanı yudumlarken resmedişi, Carroll'un ipucuna ağırlık yüklerken, iki karakterin de benzer olduğu vurgulanır.
Karakter
değiştir
Etimoloji
değiştirCıva 19. yüzyılda şapkaların üretiminde kullanılırdı. Ve şapka üretiminde çalışanlar cıva zehirlenmesine maruz kalırdı.[2] Cıva zehirlenmesiyle oluşan nörolojik hasar yüzünden konuşma bozukluğu, hafıza kaybı ve titreme, bu cümleyi ortaya çıkardı: "bir şapkacı kadar çılgın".[2] Lewis Carroll, Viktorya Çağı'nda tekstil sektöründe çalışan birçok işçinin -şapkacılar da dahil olmak üzere- genellikle yaşadıkları açlığa, aşırı çalışmaya, özellikle sinir sistemini etkileyen tüberküloz gibi hastalıklara karşı eğilimliliğe konu olduğu romanları (Alton Locke - Charles Kingsley ve North and South - Elizabeth Gaskell) okudu.[3]
Görünüm
değiştirŞapkacı, Carroll'un Alice Harikalar Diyarı adlı kitabında kafasında büyük bir şapka ve şapka bandında yazılı "bu tarzda 10/6" yazısıyla tanıtıldı. Bu şapkanın fiyatı yazılı etiketiydi, mesleğini belirtmekteydi ve verdiği fiyatı pre-ondalık İngiliz para olarak on şilin ve altı peni (veya yarım Gine).
Kişilik
değiştirİki karakterin ilk bahsedilişi (Şapkacı ve Mart Tavşanı) onlar daha ortaya çıkmadan önceki bölümde başlar: "Domuz ve Biber". Alice ile Cheshire Kedisi konuşması arasında geçer. Alice "Ne tür insanlar burada yaşıyor?" diye sorar. Kedi "Bu yolda Şapkacı yaşıyor ve o yolda Mart Tavşanı yaşıyor. İstediğini ziyaret et: ikisi de deli!" der.
Kaynakça
değiştir- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020.
- ^ a b Myers 2003, s. 276.
- ^ Tuke, Samuel (1813). Description of the Retreat, an institution near York, for insane persons of the Society of Friends : containing an account of its origin and progress, the modes of treatment, and a statement of cases. York. s. 111.