Vikipedi

Şuhut

Afyonkarahisar ilçesi

Şuhut, Afyonkarahisar iline bağlı, İç Ege Bölgesi'nin en doğusunda yer alan bir ilçedir. İl merkezine uzaklığı 29 km'dir. 1946 yılında ilçe olmuştur.

Şuhut
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlAfyonkarahisar
Coğrafi bölgeEge Bölgesi
İdare
 • KaymakamHarun Reşit Han
 • Belediye başkanıMuhittin Özaşkın
Yüzölçümü
 • Toplam1.182 km²
Rakım1.130 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam36.947
 • Kır
21,833
 • Şehir
14.857
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu03800
İl alan kodu0272
İl plaka kodu03

Tarih

değiştir

İlçenin tarihinin Neolitik çağa kadar uzandığı Şuhut Hisar, Karaadilli Höyüğü, Kepirtepe Höyüğü'nün bu çağa ait eserler olduğu tahmin edilmektedir. Hitit döneminde ise Afyonkarahisar ve Kütahya illerinde hüküm süren Mira Krallığı'na bağlı bir prenslik olan Kuvalya'nın başkentinin Şuhut olduğu bilinmektedir. Şuhut'un netleşmiş biçimdeki tarihi ise, Alemas adlı Frig komutanının Truva Savaşlarına katılan ve mağlûplar arasında yer alan birliklerini buraya kadar çekerek MÖ hâkimiyeti 1180 yıllarında "Synnada" kentini kurmasıyla başlamaktadır. MÖ 3500'lere kadar uzanan tarihi içinde Roma döneminde bir başkent ve medeniyet merkezi olmuştur.

Bugünkü Şuhut, Truva Savaşları sonunda Trakyalı, Makedonyalı ve Ahiyalı birlikleriyle bölgeye gelen Akomas tarafından "Synnada" adıyla MÖ 1180'de kurulmuştur. Daha sonraki yıllarda ise Synnada'nın önce Lidya, daha sonra da Pers hâkimiyeti altına girdiği görülmektedir. Hatta Perslere sığınan Atinalı ünlü komutan Alkibiyedes MÖ 404 yılında bugünkü Balçıkhisar Kasabası sınırları içerisinde yer alan "Melisse" çiftliğinde ölmüştür. Daha sonraki yıllarda Antik Romalılar ve Bizanslıların egemenliğine girdiği bilinmektedir. Bizans döneminde "cfut" olan adı ise değişikliğe uğrayarak önce "çıfut" olmuştur.1- Şuhut 1219 dan önce de hatta 1150 den önce de Türk ve İslam Yurdudur. Şuhut Adı Şeyh Şuhudi Ömer Efendiye, izafeten Şuhut'a verilmemiştir. Şuhut'a izafeten Şeyh Ömer Efendiye Şuhutlu manasında Şuhudi denmiştir. 2- Akan ya da Akhan adında Türk boyu yoktur. Muhtemelen matbaa ya da harf hatası nedeniyle yeni bir boy icat etmenin de lüzumu yoktur. Şuhut Halkı Akhun'lara bağlı KHALAÇ= HALAÇ Boyundandır. Khalaç= Halaç'lar koyunculukla geçimlerini sağlayan Orta Asya'nın güneyinde kuzey Azerbaycan- İran (kum kentinin bulunduğu) Halacistan ve Afganistan'daki Türkistan olarak bilinen bölgede devletler kurmuş, diğer bir kısmı 1500 yıllara kadar yenidelhi başkent olmak üzere Hindistan'ı yönetmiş, Hindistandakiler yine bir Türk boyu olan Çağatay Türkleri tarafından devletleri yıkılmış, İran ve Afganistandakiler yine bir Türk boyu olan Avşarlar tarafından yıkılarak yerine Avşar Hanedanlığının kurulmasından sonra bir kısmı İrandan Hakkari, Malatya yoluyla Anadolu topraklarına dağılmışlardır. Kaşgarlı Mahmut divanı lügati Türk'te Kalaç'ın aç kal, aç kalasın anlamında ilenme ilenç sözü olarak söylendiğini belirttiği çağ yayınlarınca basılan İslam tarihinde ifade edilmektedir. İran ve Arap tarihçiler Kalaç'ı khalaç olarak yazdıkları bununda zamanla Anadolu ağzından düşerek Halaç a dönüştüğü, Halac'ı Mansur'un da aynı boydan olduğu belirtilmektedir.

Türk Kurtuluş Savaşında Şuhut, kısa süre de Atatürk'ü ve dolayısıyla da başkomutanlık karargahına ev sahipliği yapmıştır.

Şuhut, 1862'de bir deprem geçirdi ve binaların yarısı ile bazı tarihi anıtlar yıkıldı.

Şuhut 1884 yılında bucak oldu. 1896 yılında köy, 1912 yılında yeniden bucak olmuştur.

Şuhut'ta belediye teşkilatı bucak düzeyinde 1913 yılında kurulmuştur. Şuhut 1946 yılında ilçe olmuştur.

Coğrafya

değiştir

Şuhut, İç Ege Bölgesinin en Doğusunda ve Afyonkarahisar'ın Güneyindedir. Batı Anadolu'yu İç Anadolu Bölgesi'ne bağlayan eşik arazi üzerinde olup, 1151 m rakımıyla Afyonkarahisar'un en yüksek yerleşim merkezlerinden biridir. İlçenin kuzeyinde Afyonkarahisar ili, batısında Dinar, Sandıklı, Sinanpaşa ilçeleri, doğusunda Çay, güneyinde ise Isparta ilinin Yalvaç ve Senirkent ilçeleriyle çevrilidir. 1 Merkez ve 6 Belde Belediyesi ile 31 köyü mevcuttur. Yüzölçümü ise 1182 km²'dir.

Kültür

değiştir

Zafer Yürüyüşü

değiştir

Her yıl Şuhut ilçesinden Kocatepeye Büyük Zafer yürüyüşü yapılmaktadır. (25 Ağustosu 26 Ağustosa bağlayan gece saat 04:00 da) Mustafa Kemal Atatürk 25 Ağustos 1922 de geldiği şuhutta 1 gece konaklamış; buradan gece yolculuğu yaparak, Kocatepeye intikal etmiş ve büyük taarruzu başlatmıştır. Meşaleler eşliğinde gece yapılan Zafer yürüyüşüne Üniversiteler, sivil toplum örgütleri ve vatandaşların yanı sıra aralarında yüksek rütbeli Subayların da bulunduğu askeri erkan da katılmaktadır.Yürüyüş Şuhut'un Çakırözü Köyü'nden, başlar ve Kocatepede sona erer. Mustafa Kemal Atatürk'ün kullandığı yaklaşık 14 KM olan güzergâh yürüyerek geçilmektedir.

Synnada Antik Kenti

değiştir

Yerleşim yeri Şuhut ilçe merkezindedir. Geçmişi ET.Ç.’na kadar uzanmaktadır. Helen, Roma ve Bizans dönemlerinde Merkezi Frigyanın başkenti olmuş büyük bir kenttir. Burada Apemeia gibi Hellen döneminde tam özerk, Roma döneminde yarı özerk bir konuma ulaşmış; imparator adına ve Hieropolisle ortaklaşa, gümüş cistophorus ve bronz sikkeleri bastırılmıştır.[2]

Nüfus

değiştir

İlçenin nüfusu 2020 genel nüfus sayımına göre 36.690'dır. Bunun 14.857'si ilçe merkezinde, 21.833'ü ise kasaba ve köylerde yaşamaktadır.

İlçe; 1 belde (Karaadilli), 36 köy ve 17 mahalleden oluşmaktadır.

Yıl Toplam Şehir Kır
1950[3] 25.858 4.952 20.906
1955[4] 27.780 5.180 22.600
1960[5] 31.406 5.922 25.484
1965[6] 34.164 6.099 28.065
1970[7] 36.688 7.048 29.640
1975[8] 38.163 8.154 30.009
1980[9] 40.071 8.116 31.955
1985[10] 43.936 10.002 33.934
1990[11] 48.260 12.982 35.278
2000[12] 59.284 13.630 45.654
2007[13] 40.800 12.038 28.762
2008[14] 40.072 12.236 27.836
2009[15] 39.973 12.479 27.494
2010[16] 39.421 12.625 26.796
2011[17] 38.860 12.646 26.214
2012[18] 39.397 12.547 26.850
2013[19] 38.061 12.841 25.220
2014[20] 37.377 13.174 24.203
2015[21] 37.072 13.445 23.627
2016[21] 37.000 13.848 23.152
2017[21] 36.693 13.978 22.715
2018[21] 36.947 14.155 22.792
2019[21] 36.788 14.711 20.077
2020[21] 36.690 14.857 21.833

Mahalleler[22]

değiştir
  • Altıgöz Mahallesi
  • Baş Mahallesi
  • Çağlayan Mahallesi (Karaadili Beldesi'nde)
  • Develi Mahallesi (Karaadili Beldesi'nde)
  • Erenler Mahallesi (Karaadili Beldesi'nde)
  • Gazipaşa Mahallesi
  • Hacı Musa Mahallesi
  • Hisar Mahallesi
  • İplik Mahallesi
  • İstiklal Mahallesi
  • Kurtuluş Mahallesi
  • Mehmet Akif Ersoy Mahallesi
  • Pazar Mahallesi
  • Taşlıca Mahallesi
  • Yalı Mahallesi
  • Zafer Mahallesi
  • Zafer Mahallesi (Karaadili Beldesi'nde)

Ekonomi

değiştir

İlçe ekonomisinin temel taşını tarım ve hayvancılık sektörü teşkil etmektedir. İlçemizde genellikle buğday, arpa, nohut, patates, şeker pancarı, ayçiçeği, haşhaş ziraatı yapılmaktadır. Meyvecilik son 15 yılda düzenli bir gelişme göstermiştir. Meyve ziraatinde vişne üretimi ön sırayı almaktadır. Bundan başka kiraz, elma, erik, armut gibi meyveler de yetiştirilmektedir. Vişne haricinde diğer meyvecilik alanları ticari amaçtan çok, aile meyveciliği şeklindedir. Sebzecilik, ilçede büyük çapta aile ziraati şeklinde yapılmaktadır. İlçemizde hayvancılık, tarım alanı içinde ekonomik değer bakımından en önemlisidir. Merkez ilçe ve köylerinde çok sayıda besihane bulunmaktadır. Besihanelerin çoğunluğunda dana besiciliği yapılmaktadır. İlçede et kombinaları vardır. Bu kombinalarda hazırlanan etler, firikofirik vasıtalarla, başta İstanbul olmak üzere, Ankara, İzmir ve Antalya'ya sevk edilmektedir.

İlçede hayvancılık içerisinde ikinci sırayı tavukçuluk almaktadır. İlçe merkez ve köylerinde çok sayıda tavuk kümesi mevcut olup, yumurta tavukçuluğu yapılmaktadır. İlçe ekonomisine yumurta üretimiyle çok büyük katkı sağlanmaktadır.Bunlardan başka koyun ve süt sığırcılığı da önemli ölçüde gelişme göstermiştir.

İlçede şahıslara ait yağ ve un fabrikaları mevcuttur. İlçenin Hisartepesi (Synnada Höyüğü),Hüseyinli inleri (Balçıkhisar), Bininler Kaya Mezarları ve Asmakaya Kalesi eski yerleşim yerleri olup, Kayabelen Göleti ve Selevir baraj gölü mesirelik ve dinlenme yerleridir. Bininler; ilçenin Senir Köyü'ne 5 km uzaklıkta, birbirine bağlantılı odalardan meydana gelen Bizans kaya yerleşimidir. Günümüzde ise yayla barınağı olarak kullanılmaktadır. Kayalar üzerinde yer yer mezar odaları ve kaya mezarları ile eteklerinde Bizans dönemine ait ören yeri vardır. Ayrıca Balçıkhisar sınırları içinde Karacemal Mağarası bulunmaktadır.İlçenin Kayabelen Kasabası'nda her yıl Mayıs ayının 1. haftasında Şeyh Hamza Dede'yi Anma ve Hıdırellez Kültür Bayramı, Karaadilli Belde'sinde her yıl Mayıs ayının 4. haftasında geleneksel yağlı güreşler yapılmaktadır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 16 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  2. ^ "Şuhut Antik Kenti". T.C Kültür Bakanlığı. 27 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2013.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  4. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  5. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  6. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  19. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  20. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  21. ^ a b c d e f
  22. ^ "Merkezi Dağıtım Sistemi". 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şuhut&oldid=34198500" sayfasından alınmıştır