1114 Maraş depremi
1114 Maraş depremi, 29 Kasım 1114 günü sabahın erken saatlerinde Maraş'ta meydana gelen büyük bir depremdir. Depremin büyüklüğünü 7,4 Mw'den daha büyüktü.[2]
| Yerel tarih | 29 Kasım 1114 |
|---|---|
| Büyüklük | 7,4 |
| Merkez üs | Maraş |
| Fay | Doğu Anadolu Fay Hattı |
| Maks. şiddet | IX (Çok yıkıcı) |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler | Kilikya Ermeni Krallığı |
| Kayıplar | 40.000 (Maraş); on binlerce (Sis); 400 (Azez)[1] |
Maraş o dönemde içinde büyük bir Hristiyan nüfus barındıran önemli bir şehirdi. Dönemin kaynaklarına göre şehir tamamen toprak altında kalmıştır. Edessalı Mateos, şehirde yaşayan hiç kimsenin depremden sağ olarak kurtulamadığını ve Maraş'ta yaşayan yaklaşık 40.000 kişinin öldüğünü kaydeder.[3] Şehir nüfusunun sadece birkaç bin olduğu tahmin edildiğinden, bu sayı aşırı görünmektedir.[4] Süryani Mihail ise, Maraş şehrinin şehrin kendi halkına mezar olduğunu kaydeder. Azîmî, depremden önce havanın kararmış olduğunu, sonrasında ise kar yağdığını ve her tarafın kar ile kaplandığını kaydeder. Deprem Maraş dışında Elbistan, Sis, Misis, Keysun, Sümeysat (Samsat), Hısn-ı mansûr (Adıyaman), Raban, Urfa, Antakya, Harran, Halep, Azez, Esârib, Zerdana ve Bâlis'de de yıkıma yol açmıştır. Deprem Urfa surununun on üç kulesinin, Harran surunun bir kısmının yıkılmasına neden oldu. Sis şehrinde birçok manastır ve köy harap olurken, on binlerce insan da öldü. Azez kalesinde de tahribata dört yüz kişinin ölümüne yol açmıştır. Surlu William da bu depremde en fazla Kilikya, İsaurya ve Kuzey Suriye kıyı bölgesinde tahribat yaptığını kaydeder.[1] Maraş Lordu ve Maraş Piskoposu, her ikisinin de kaynaklarda isimleri verilmese de, depremde öldü.[4]
Kaynakça
değiştir- Özel
- ^ a b Kesik 2012, ss. 43-46.
- ^ Sünbül & Sünbül 2018, ss. 534.
- ^ Mateos 1858, ss. 287-290.
- ^ a b Beech 1996, ss. 35-52.
- Genel
- Kesik, Muharrem (2012). "Maraş Depremi (1114)". Tarih Dergisi. 0 (42). İstanbul Üniversitesi. ss. 43-46. ISSN 1015-1818. 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022.
- Sünbül, Fatih; Sünbül, Ayşe Bengü (Haziran 2018). "Deprem Etkileşimlerinde Coulomb Gerilme Kriteri Değerlendirmesi; Doğu Anadolu Fay Hattı" [Evaluation of Coulomb Stress Criteria in Earthquake Interactions; East Anatolian Fault Line]. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi (Research Article). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi. 8 (2): 523-535. doi:10.7212/zkufbd.v8i2.1166. eISSN 2146-7277. ISSN 2146-4987. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
- Mateos, Edessalı (1858), Chronique de Matthieu d'Édesse (Fransızca), ss. 287-290
- Beech, George (Ocak 1996). "The Crusader Lordship of Marash in Armenian Cilicia, 1104-1149". Viator (İngilizce). 27: 35-52. doi:10.1484/J.VIATOR.2.301121.