Vikipedi

1980 Yaz Olimpiyatları

Başlığın diğer anlamları için 1980 Olimpiyat Oyunları sayfasına bakınız.

1980 Yaz Olimpiyatları, resmi olarak XXII. Olimpiyat Oyunları (Rusça: И́гры XXII Олимпиа́ды Igry XXII Olimpiady), Sovyetler Birliği'nin başkenti Moskova'da yapılan çok sporlu etkinlik.

Moskova 1980 Yaz Olimpiyatları
{{{İsim}}}
{{{İsim}}}
Ev sahibi şehirMoskova, SSCB
Ülke sayısı80
Sporcu sayısı5,217 (4,093 erkek, 1,124 kadın)
Etkinlik sayısı21 spor dalında 203 karşılaşma
Açılış töreni19 Temmuz 1980
Kapanış töreni3 Ağustos 1980
Resmen açanLeonid Brejnev, SSCB Komünist Partisi Genel Sekreteri
Sporcu yemini edenNikolay Andrianov
Hakem yemini edenAleksandr Medved (Güreş)
Olimpiyat ateşini yakanSergei Belov (Basketbol)
StadyumLenin Stadyumu
← Montreal 1976 Los Angeles 1984 →

1980 Yaz Olimpiyatları, 1979'da Sovyetler Birliği'nin Afganistan'ı işgal etmesi gerekçesiyle ABD önderliğinde boykot edildi. Bu nedenle sadece 80 ülkenin temsil edildiği Moskova Olimpiyatları'nda Japonya, Batı Almanya ve ABD gibi kayda değer ülkelerin takımları katılmadı. Batı ülkeleri Moskova Olimpiyatları'ndan genelde düşük standartlara sahip bir organizasyon olarak bahsedegeldiler ve sonuçlarla kazanılan madalyaların sportif değerine şüphe düşürdüler. Ancak en üst seviyede olmasa da, kırılan 36 dünya rekoru, 39 Avrupa rekoru ve 73 Olimpiyat rekoru ile sergilenen üst düzey beceri nedeniyle, Moskova Olimpiyatları için standartların altında olduğunu söylemek oldukça güçtür.

Moskova Olimpiyatları Doğu Avrupa'da düzenlenmiş ilk olimpiyat oyunudur.

Adaylık süreci

değiştir

Bu organizasyonu yapmaya diğer aday Los Angeles şehriydi. İkisi arasındaki seçim, 31 Ekim 1974 tarihinde Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin (IOC) 75. toplantısının yapıldığı Avusturya'nın Viyana şehrinde yapıldı. Moskova, Los Angeles'i 20'ye karşı 39 oyla geçti. Eski adı Dahomey olan Benin ile eskiden Rodezya adını taşıyan Zimbabve ilk kez yeni adlarıyla 1980 Yaz Olimpiyatları'na katıldılar.

Katılım

değiştir
 
1980 Moskova Olimpiyatları'na katılan ülkeler

80 ülkenin katıldığı 1980 Moskova Yaz Olimpiyatları 1956'dan sonraki en düşük katılımlı olimpiyat oyunu oldu. Altı ülke (Angola, Botsvana, Ürdün, Laos, Mozambik ve Seyşeller) ilk kez Moskova'da Olimpiyat Oyunları'na katıldı. Kıbrıs, aynı yıl içinde Lake Placid'de düzenlenen 1980 Kış Olimpiyatları'nın ardından ikinci kez bu oyunlara katılırken, Sri Lanka'nın yeni adıyla (önceden Seylan) katıldığı ilk olimpiyat oldu.

Apartheid sisteminin yürürlükte olduğu Güney Afrika Cumhuriyeti'nin katıldığı Montreal'de düzenlenen 1976 Yaz Olimpiyatları'nın boykot eden 24 ülkeden yaklaşık yarısı ABD öncülüğündeki boykot kampanyasına katılarak 1980 Yaz Olimpiyatlarına da katılmadı. Boykot kampanyası Aralık 1979'da Sovyetler Birliği'nin Afganistan'ı işgalinden sonra ABD Başkanı Jimmy Carter'ın 20 Ocak 1980'de Sovyet güçlerinin bir ay içinde Afganistan'dan çekilmemesi halinde ABD'nin Olimpiyat Oyunları'nı boykot edeceği yönündeki ültimatomuyla başladı.

Olimpiyat Oyunları'na çağrılan ülkelerden 65'i oyunlara katılmadı. Bu ülkelerden pek çoğu ABD'nin çağrısıyla karar alırken diğer kısmı ekonomik nedenlerle olimpiyatlara katılmadı. Boykota katılan ülkelerden pek çoğu Philadelphia'da düzenlenen "alternatif oyunlar"a katıldılar. Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesine protesto eden 15 ülke de açılış töreni sırasında kendi bayrakları yerine Olimpiyat Bayrağı'yla katıldı. Yine bu ülkelerin sporcularının madalya törenleri sırasında Olimpiyat Bayrağı çekilerek, Olimpiyat Marşı çalındı. tüm bunlara rağmen boykotun oyunlar üzerindeki etkisi karışık oldu. Boykot çim hokeyi ve binicilik gibi dallarda etkili olurken, boks, judo, kürek, yüzme, atıcılık, atletizm ve halterde 1976'dan daha fazla sporcu katıldı.

İtalya bir öncekinin dört katı madalya sayısına erişirken, Fransa da altın madalya sayısını iki katına çıkardı. Romanya daha önce katıldığı olimpiyat oyunlarında kazandığından fazla altın madalyayı Moskova'da kazandı. İrlanda da 1956'dan beri en başarılı olimpiyat oyununu yaşadı. Üçüncü Dünya atletlerinin daha öncekilere göre daha fazla alanda rekabet ederek, daha fazla madalya kazandığı 1980 Yaz Olimpiyatları'nda, kadın sporcuların katılım oranı yüzde 21 önceki tüm oyunlardan daha yüksek oldu.

Rekorlar

değiştir

1980 Yaz Olimpiyatları'nda 36 dünya rekoru, 39 Avrupa rekoru ve 73 Olimpiyat rekoru kırıldı. Bu sayı bir önceki olimpiyat olan 1976 Yaz Olimpiyatları'nda kırılan rekor sayısından daha fazlaydı. Oyunlarda 241 kez olimpiyat, 97 kez dünya rekoru kırıldı. Doğu Alman 4×100 bayrak yarışında 41.6'lık olimpiyat rekoru ancak 2012 Yaz Olimpiyatları'nda Jamaika tarafından kırılabildi.

Basın ve yayınlar

değiştir

Oyunların en büyük yayıncıları SSCB Devlet Televizyonu ve Radyosu (1,370 akreditasyon kartı), Eurovision (31 ülke, 818 kart), Intervision (11 ülke, 342 kart) oldu.[1] Asashi TV Japonya adına 68 kart alırken, OTI (Organización de Televisión Iberoamericana) Latin Amerika ülkeleri adına 59 ve Seven Network Avustralya adına 48 kart aldı. Salyut 6 mürettebatı, açılış töreni sırasında istasyonla Lenin Stadyumu yapılan canlı yayında kutlama mesajlarını ilettiler.

Göze çarpanlar

değiştir
  • Sovyet jimnastikçi Aleksandr Dityatin, evinde yarıştığı Moskova Olimpiyatları'nda SSCB'yi takım şampiyonluğuna taşıdığı gibi genel tasnifte de altın madalya kazandı. Altı aletli jimnastik dalında finale çıktı. Dityatin, bir gün içerisinde altı madalya kazandı ve tek bir Olimpiyatta sekiz madalya kazanabilmiş ilk atlet olarak tarihe geçti.
  • SSCB'den Vladimir Salnikov 400 metre serbest, 4x200 bayrak yarışı ve 1500 metrede üç altın madalya kazandı. İlk defa bir yüzücü, 1500 metreyi 15 dakikanın altında yüzmeyi başardı.
  • İngiliz koşucular Steve Ovett ve Sebastian Coe, unutulmaz ilk düelloda karşı karşıya geldi. 800 metrede altın madalyayı Ovett aldı. Altı gün sonraki 1500 metrede kararlı olan Coe, sözünü tuttu ve altını aldı. Ovett ise bronz madalyaya razı oldu.
  • Dekatlonu kazanan İngiliz Daley Thompson "atletlerin kralı" oldu ve Sovyet atlet Yuri Kurtsenko'yu mağlup ederek de ev sahibi Sovyet izleyicileri hayal kırıklığına uğrattı.
  • Yatçılık müsabakaları Tallinn'de yapıldı; futboldaki ön maçlar ve çeyrek final karşılaşmaları Moskova'nın yanı sıra Leningrad, Kiev ve Minsk' de yapıldı.

Sporlar

değiştir

Madalya durumu

değiştir
Ana madde: 1980 Yaz Olimpiyatları madalya sıralaması
1980 Yaz Olimpiyatları
Sıra Ülke Altın Gümüş Bronz Toplam
1   SSCB 80 69 46 195
2   Doğu Almanya 47 37 42 126
3   Bulgaristan 8 16 17 41
4   Küba 8 7 5 20
5   İtalya 8 3 4 15
6   Macaristan 7 10 15 32
7   Romanya 6 6 13 25
8   Fransa 6 5 3 14
9   Birleşik Krallık 5 7 9 21
10   Polonya 3 14 15 32

Takvim

değiştir
 ●  Açılış Töreni     Yarışmalar  ●  Finaller     Gala  ●  Kapanış Töreni
Tarih Temmuz Ağustos
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 1 2 3
Atıcılık ● ●
Atletizm ●
● ● 		●
● ● 		● ●
● ● ● 		● ●
● ● 		● ●
● ● ● 		● ●
● ● ● 		●
● ● 		● ●
● ● ● ●
● ● ● ●
Basketbol ● ●
Boks ● ● ●
● ● ● ●
● ● ● ●
Kano ● ● ●
● ● ● 		● ●
● ● ●
Bisiklet ● ● ● ● ● ●
Atlama ● ● ● ●
Binicilik ● ● ● ● ● ●
Eskrim ● ● ● ● ● ● ● ●
Çim hokeyi ● ●
Futbol ●
Jimnastik ● ● ● ● ● ●
● ● ● ●
● ● ● ●
Hentbol ● ●
Judo ● ● ● ● ● ● ● ●
Modern pentatlon ● ●
Kürek ● ● ●
● ● ● 		● ● ● ●
● ● ● ●
Yelken ● ● ●
● ● ●
Atıcılık ● ● ● ● ● ● ●
Yüzme ● ● ● ●
● ● 		●
● ● 		● ●
● ● 		● ●
● ● 		● ●
● ● 		● ●
● ● ●
Voleybol ● ●
Sutopu ●
Halter ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
Güreş ●
● ● 		●
● ● 		● ●
● ● 		●
● ● 		●
● ● 		● ●
● ●
Toplam altın madalya 5 7 10 12 19 15 22 22 10 16 14 11 19 20 1
Törenler ● ●
Tarih 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 1 2 3
Temmuz Ağustos

Katılan Uluslar

değiştir
 
Katılan uluslar

Moskova'daki oyunlarda 81 ulus temsil edildi (Liberya açılış töreninden sonra olimpiyatlardan çekildi). Bu nedenle gerçekte toplam 80 ulus yarıştı. Geniş çaplı boykoto rağmen, altı ulke 1980'de ilk kez Olimpiyat Oyunları'na katıldılar bunlar: Angola, Botsvana, Ürdün, Laos, Mozambik ve Seyşeller'di. Moskova Olimpiyatları, Kıbrıs'ın katıldığı ilk Yaz Olimpiyatı oldu. Sri Lanka (eskiden Seylan) ve Zimbabve (eskiden Rodezya) ilk defa bu yeni adlarıyla katıldılar.

Aşağıdaki listede, parantez içindeki sayılar ulusların Moskova'daki müsabakaya kaç atlet ile katıldığını gösterir. İtalik yazı ile yazılmış uluslar Olimpiyat bayrağı altında yarışmışlardır.

(İtalik harflerle yazılı uluslar,açılış ve kapanış seremonisinde Olimpiyat bayrağı ile yürüdüler.)

Boykot eden ülke ve bölgeler

değiştir
 
Boykota katılan ülkeler yeşil ve mavi renkte gösterilmiştir.

62 ülke ve bölge bu oyunları boykot eden Birleşik Devletler'in yanında yer almıştır.Bu ülkelerin pek çoğu gelememe nedenlerini ekonomik sebeplerle açıklamışlardır.[2]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ 1980 Summer Olympics Official Report from the Organizing Committee 12 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., vol. 2, p. 379
  2. ^ "Partial Boycott - New IOC President", Keesing's Record of World Events, Volume 26, December 1980, Page 30599.

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=1980_Yaz_Olimpiyatları&oldid=33433848" sayfasından alınmıştır