2024 Romanya genel seçimleri
Bu madde seçim hakkındadır. Olayda gelişme yaşandıkça bilgilerde de hızlı bir değişim yaşanabilir ve ilk haberler güvenilir olmayabilir. Bu madde üzerinde gerçekleşen en son değişiklikler en güncel bilgileri yansıtmayabilir. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
2024 Romanya genel seçimleri, Romanya parlamentosunun iki kanadını yenilemek amacıyla 1 Aralık 2024 tarihinde gerçekleştirildi.[2][3] Seçimlerle Romanya Parlamentosundaki 331 sandalyeli Temsilciler Meclisi ile 134 sandalyeli Senatonun yeni dönem üyeleri belirlenecek.[4] Bu seçimler, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin iki turu arasında yapılmaktadır.
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Senato'daki 136 sandalye[a] Temsilciler Meclisi'ndeki 330 sandalye Çoğunluk için 68 S ve 166 D sandalye gerekli | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kayıtlı | 19,503,273 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Katılım | 48.28% ( 16.33 pp) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
.png)
_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
_(cropped).jpg)
.JPG)
Öncesi
değiştirCîțu Hükümeti
değiştirSosyal Demokrat Parti (PSD), 2020 Romanya genel seçiminde birinci sırada yer almıştı, ancak mutlak çoğunluk elde edememiş ve hükümet kurmak için bir ortak bulamamıştı.[5]
Başbakan Ludovic Orban, partisinin seçimlerde birinci sırayı elde edememesi üzerine seçimden hemen sonraki gün istifa etti.[6] USR-PLUS partisinden Cristian Ghinea, PNL'yi hükümet kurma görüşmelerine davet etmiş, ancak partisinin herhangi bir bakanlığı kabul etmeyeceğini de belirtti.[7]
PNL, Ludovic Orban ile Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis arasındaki bir görüşmenin ardından, Maliye Bakanı Florin Cîțu'yu başbakan adayı olarak seçti. Ancak 18 Aralık 202'de üç parti, Cîțu'nun liderliğindeki bir koalisyon hükümeti üzerinde anlaşmaya vardı. Bu hükümette PNL sekiz, USR-PLUS yedi ve UDMR üç bakanlık aldı.[8] Orban, planlandığı gibi Temsilciler Meclisi başkanlığını alırken, USR-PLUS Anca Paliu Dragu ile Senato başkanlığını almıştır. Yeni hükümet 23 Aralık'ta 260 evet ve 186 hayır oyuyla güvenoyu alarak göreve başlamıştır.[9]
Eylül 2021'de koalisyon içinde yaşanan büyük bir anlaşmazlık, 2021 Romanya siyasi krizinin başlamasına neden oldu. Başbakan Cîțu, Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis’in desteğiyle Adalet Bakanı Stelian Ion’u görevden aldı.[10][11] Bunun üzerine, diğer tüm USR (Birlik, Özgürlük ve Dayanışma Partisi) bakanları 7 Eylül 2021’e kadar hükümetten çekildi[12] ve Cîțu Kabinesi azınlıkta kaldı. Bu hükümet, Kasım 2021’de eşi görülmemiş bir gensoru ile düştü; bu, 1989 sonrası Romanya siyasi tarihinde bir hükümete karşı verilen en yüksek sayıda güvensizlik oyu oldu.
Romanya Ulusal Koalisyonu
değiştirSiyasi kriz büyük koalisyonun kurulmasıyla sona erdi. Bunun sonucunda, PNL, PSD ve UDMR'den oluşan Romanya Ulusal Koalisyonu'nun (CNR) desteğiyle Ciucă Kabinesi kuruldu ve üçüncü partinin çoğunluktan çekildiği Haziran 2023'e kadar iktidarda kaldı. 15 Haziran 2023'te rotasyon hükümeti anlaşmasının bir parçası olarak Ulusal Liberaller yerini Sosyal Demokratların liderliğindeki Ciolacu Kabinesi'ne bıraktı.
Avrupa Parlamenter seçimi
değiştirAralık ayındaki seçimlerin habercisi olarak 2024 Avrupa Parlamentosu ve yerel seçimleri 9 Haziran'da gerçekleşti. İktidardaki iki parti, Avrupa Parlamentosu seçimlerinde hem de bazı yerel seçim bölgelerinde seçim ittifakı oluşturdu. Sonuçlar CNR için bir zafer olarak görüldü[13] ancak PNL ayrı ayrı yarıştığı seçim bölgelerinde koalisyon ortaklarına karşı birçok kayıp yaşadı.[14] Yeni kurulan Birleşik Sağ İttifakı önemli kayıplar kaydetti; Halk Hareketi Partisi belediye başkanlarının %88'ini kaybetti ve Romanya'yı Kurtar Birliği Braşov ve özellikle Bükreş’teki 1. ve 2. Sektör gibi kilit bölgelerde başarısız oldu. Koltuklarını kaybeden bu sektördeki belediye başkan adayları, seçimde usulsüzlük olduğunu iddia etti.[15] USR'nin kötü performansı, parti başkanı Cătălin Drulă'nın istifasına yol açtı ve yerine Câmpulung Belediye Başkanı Elena Lasconi getirildi.[16]
Cumhurbaşkanlığı seçimi
değiştirSeçim, 24 Kasım 2024'te gerçekleşen Romanya cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk tur sonuçlarının yol açtığı siyasi belirsizlik ortamında yapıldı. İlk turda, bağımsız aday Călin Georgescu ve USR'nin adayı Elena Lasconi, PSD'den Başbakan Marcel Ciolacu ve PNL'den Nicolae Ciucă'yı geride bırakıp 8 Aralık'ta düzenlenecek ikinci tura yükseldi.[17]
Seçim sistemi
değiştirRomanya, iki meclisli bir parlamento sistemine sahip yarı başkanlık tipi bir cumhuriyettir.[18] Hem Temsilciler Meclisi'nin 18'i farklı etnik azınlıklara ayrılmış 330 üyesi hem de Senato'nun 136 üyesi, Romanya'nın 41 iline, Bükreş Belediyesi'ne ve Rumen diasporasına dayalı olarak belirlenen 43 seçim bölgesinde, parti listelerine dayalı nispi temsil sistemiyle seçilmektedir. 208/2015 sayılı yasa, her seçim bölgesine, bir önceki yılın 1 Ocak tarihinde Ulusal İstatistik Enstitüsü'nün (INS) topladığı nüfus verilerine göre her 73.000 kişi için bir milletvekili ve her 168.000 kişi için bir senatör verilmesini öngörmektedir. Hiçbir seçim bölgesi 4'ten az milletvekili veya 2'den az senatöre sahip olamaz.[19]
Partiler, ulusal oyların en az %5'ini veya dört seçim bölgesinde en az %20'sini alarak barajı geçebilir. Seçim ittifakları için bu baraj daha yüksektir: iki partili ittifaklar için %8, üç partili ittifaklar için %9 ve daha fazla partiden oluşan ittifaklar için %10 baraj uygulanır. Ayrıca Temsilciler Meclisi’nde (şu anda 18) ek kontenjanlar etnik azınlık grupları için ayrılmaktadır. Bu gruplar, seçimlerde yarışarak alt barajı geçmeleri halinde bu koltukları elde edebilirler. Alt baraj, mecliste bir sandalye kazanmak için gerekli oyların %5’i olarak hesaplanır; bu oran, barajı geçen parti, ittifak ve bağımsız adayların aldıkları toplam oyların kazandıkları sandalye sayısına bölünmesiyle belirlenir.[20]
Adayların uygun olabilmesi için Romanya vatandaşı olmaları, en az 33 yaşında olmaları, zihinsel zayıflıklarının bulunmaması ve mahkeme kararıyla oy kullanma hakkından yoksun bırakılmamış olmaları gerekiyor.[21]
2024 yılında ilk kez, yurt dışında yaşayan Rumen vatandaşlarının, 2014 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yaşanan organizasyon sorunlarını önlemek amacıyla mektupla oy kullanmalarına izin verilmiştir.[21]
| Seçim bölgeleri | Milletvekili adedi | Senatör adedi |
|---|---|---|
| Bükreş | 29 | 13 |
| Prahova | 12 | 5 |
| Yaş, Köstence | 11 | |
| Bakio, Kaloş, Dolj, Suceava, Temeş | 10 | 4 |
| Argeș, Bihor, Brașov, Galaç | 9 | |
| Mureș | 8 | |
| Neamț | 8 | 3 |
| Arad, Buza, Dâmbovița, Maramureş, Vaslui | 7 | |
| Botoșani, Hunedoara, Sibin, Olt | 6 | |
| Vâlcea | 6 | 2 |
| Alba, Bistrița-Năsăud, Berâil, Caraș-Severin, Gorj, Harghita, Ilfov, Satu Mare, Teleorman, Vrancea | 5 | |
| Călărași, Covasna, Yergöğü, Yalomiça, Mehedinți, Sălaj, Tulça, Rumen diasporası | 4 |
Sonuçlar
değiştirİktidardaki Ulusal Koalisyon (PSD ve PNL) seçimde her iki alt mecliste de çoğunluğunu kaybetti, aşırı sağ partiler (AUR, SOS RO ve POT) ise önemli kazançlar elde etti.[22]
Senato
değiştirTemsilciler Meclisi
değiştir
Notlar
değiştir- ^ Senato'daki 136 sandalyeden 2'si, Giurgiu ve Ialomita bölgelerinde POT partisinden hiçbir adayın seçime katılmaması nedeniyle atanmadı.
- ^ Başlangıçta 9 sandalye kazandı, ancak Giurgiu ve Ialomita illeri için aday göstermedi. Bu 2 sandalye boş kaldı.
- ^ Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday
- ^ Pambuccian, Romanya Ermenileri Birliği üyesi, 1996'dan beri ulusal azınlıklar grubunun parlamento lideridir.
- ^ Ulusal azınlıklar, belirli bir ilçeyi temsil etmez ve ülke genelinde temsile sahiptir..[1]
- ^ Liberal-Muhafazakâr Sağ Güçler İttifakı
- ^ Demokrasi, Refah ve İlerleme Platformu
- ^ Alliance of Liberal-Conservative Right Forces
- ^ Demokrasi, Refah ve İlerleme Platformu
Kaynakça
değiştir- ^ "Legea privind alegerea Senatului şi a Camerei Deputaţilor, precum şi pentru organizarea şi funcţionarea Autorităţii Electorale Permanente, cu modificările şi completările ulterioare". 94.12. madde [Senato ve Temsilciler Meclisi seçimleriyle ilgili yasa, ayrıca Daimi Seçim Kurulu'nun organizasyonu ve işleyişine dair yasa, sonraki değişiklikler ve eklemelerle birlikte – Güncellenmiş metin] (PDF) (Rumence). 20 Temmuz 2015.
- ^ "Romania's ruling parties agree on dates for presidential and parliamentary elections". Romania Insider (İngilizce). 4 Temmuz 2024. 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ "Romanian ruling coalition agrees parliamentary, presidential election dates". Reuters. 4 Temmuz 2024.
- ^ Biogradlija, Lejla. "Romanya'da halk genel seçim için sandık başında". www.aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 4 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ Bran, Mirel (7 Aralık 2020). "Elections en Roumanie : les deux partis libéraux veulent former un gouvernement". Le Monde (Fransızca). ISSN 1950-6244. 26 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ Jeanne, Mari (7 Aralık 2020). "La Roumanie vers une coalition de centre-droit mais sans Ludovic Orban". euronews (Fransızca). 7 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "C. Ghinea, USR: Nu acceptăm orice ministere, cerem PNL să începem negocierile astăzi | AUDIO" [C. Ghinea, USR: Herhangi bir bakanlık görevini kabul etmiyoruz, PNL'ye bugün müzakerelere başlamayı talep ediyoruz]. Europa FM (Rumence). 7 Aralık 2020. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ Andrei Chirileasa (18 Aralık 2020). "Update: Romania's center-right coalition reaches agreement on the next Government". Romania Insider (İngilizce). 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024..
- ^ "Noul Guvern de coaliţie condus de Florin Cîţu a fost învestit de Parlament. Mesajul lui Iohannis, la ceremonia de învestire LIVE UPDATE" [Florin Cîțu liderliğindeki yeni koalisyon hükümeti, Parlamento tarafından onaylandı. Iohannis'in göreve başlama törenindeki mesajı]. Mediafax.ro (Rumence). 23 Aralık 2020. 23 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Dan Popa (16 Eylül 2021). "PNL, acest PSD de dreapta. Rivale, dar își unesc puterile". Ziare.com (Rumence). 16 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Bogdan Păcurar (30 Eylül 2021). "Orban: Florin Cîțu trebuia să-și dea demisia din momentul în care USR PLUS a decis să se retragă din coaliţie". Digi24.ro (Rumence). 30 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Andreea Ghiorghe (7 Eylül 2021). "Miniştrii USR PLUS şi-au depus demisiile din Guvernul Cîţu. Barna: "Am făcut ceea ce am anunţat"" [USR PLUS bakanları, Cîţu hükümetinden istifalarını sundu. Barna: Yapacağımızı söylediklerimizi gerçekleştirdik.]. Adevărul (Rumence). 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ Lică, Ștefan (10 Haziran 2024). "Rezultate alegeri locale și europarlamentare 2024. Cum s-a colorat harta României, în funcție de voturi" [2024 yerel ve Avrupa Parlamentosu seçim sonuçları: Romanya haritası oy dağılımına göre nasıl şekillendi?]. Adevărul (adevarul.ro) (Rumence). 3 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ Dragomir, Georgiana (10 Haziran 2024). ""Fierbere" mare în PNL. Președinții județeni care au obținut rezultate slabe la alegerile locale ar putea fi schimbați" [PNL'de büyük hareketlilik yaşanıyor. Yerel seçimlerde düşük performans sergileyen il başkanları değiştirilebilir.]. ziare.com (Rumence). 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Scandaluri în București după alegerile locale: Primarii cer renumărarea voturilor. "Trebuie să-și recunoască înfrângerea"" [Bükreş'teki yerel seçimler sonrası skandallar: Belediye başkanları oyların yeniden sayılmasını talep ediyor. "Yenilgiyi kabul etmeliler".]. Știrile PRO TV (Rumence). 12 Haziran 2024. 24 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ Costea, Alexandru (26 Haziran 2024). "Elena Lasconi este noul președinte al USR: "De astăzi începe reconstrucția partidului"" [Elena Lasconi, USR'nin yeni başkanı oldu: "Bugünden itibaren partinin yeniden inşasına başlanıyor."]. Digi24 (Rumence). 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ "Romania's parliamentary vote risks being overshadowed by presidential race chaos". Associated Press (İngilizce). 30 Kasım 2024. 30 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Filimon, Paul (20 Temmuz 2015). "Legea ALEGERILOR PARLAMENTARE pe LISTE, promulgată de Iohannis". România Liberă (Rumence). 21 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
PARLAMENTO SEÇİMLERİ YASASI, Iohannis tarafından ilan edildi
- ^ "Legea nr. 208/2015 privind alegerea Senatului şi a Camerei Deputaţilor, precum şi pentru organizarea şi funcţionarea Autorităţii Electorale Permanente" [Senato ve Temsilciler Meclisi Seçimleri ile Daimi Seçim Otoritesinin Organizasyonu ve İşleyişine İlişkin 208/2015 Sayılı Kanun]. Lege5 (Rumence). 3 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ "Articolul 56 - Legea nr. 208/2015" [Madde 56 - Kanun No. 208/2015]. Lege5 (Rumence). 8 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ a b Pelin, Michai (21 Temmuz 2015). "New Election Law in Romania". Radio Romania International (İngilizce). 21 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Romanya'da yeni seçim yasası
- ^ "Romania's pro-Western parties win parliamentary election as far-right makes gains". Associated Press (İngilizce). 2 Aralık 2024. 3 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2024.