Ağız kokusu
dışarıya verilen havanın kötü kokması
Ağız kokusu ya da halitozis; açlık, böbrek yetmezliği, diyabet (şeker hastalığı), karaciğer, mide, bademcik ve diş rahatsızlıkları gibi çeşitli nedenlerden ötürü insan nefesinde hissedilen kötü kokudur. Ağız kokusunun başlıca bileşenleri, uçucu sülfit bileşikleri (VSC), özellikle hidrojen sülfür (H2S), metil merkaptan (CH3SH) ve dimetilsülfürdür.[4] Bu gazların ölçümünde kullanılan Oral Chroma Gaz Kromatografi cihazı eski ölçüm metodlarına göre çok daha etkili bulunmuştur.[5]
| Ağız kokusu | |
|---|---|
| Diğer adlar | Halitozis |
.png) | |
| Uzmanlık | Gastroenteroloji, otorinolarengoloji, dişçilik |
| Belirtiler | Nefesteki rahatsızlık verici koku[1] |
| Komplikasyon | Anksiyete, depresyon, obsesif kompulsif bozukluk[1] |
| Tipler | Gerçek, gerçek olmayan[2] |
| Nedenleri | Genellikle ağzın içinden kaynaklı[1] |
| Tedavi | Sebebe göre değişir; dil temizliği, ağız bakım suyu, diş ipi[1] |
| İlaç | Klorheksidin ya da setilpiridinyum klorür içeren ağız bakım suyu[1][3] |
| Sıklık | %~30[1] |
Sınıflandırma
değiştirAğız kokusu sınıflamasına ilişkin farklı görüşler vardır[6]
- Tip 1: Dilin sırtından kaynağını alır. Dil yüzeyindeki tüysü çıkıntılar (dil papilleri) arasına giren bakteri ve proteinli kalıntılar kokuşarak ağızda kötü kokunun oluşmasına neden olur. Dünyada görülen ağız kokularının %90 ve daha fazlası bu şekildedir. Çocuklarda geniz etinin olması ağız solunumunu artırır ve geniz etine bağlı akıntı ve ağız solunumuna bağlı dil pası da kötü kokuya neden olabilir. Bu durumun özellikle kulak burun boğaz tarafından gerçekleştirilen geniz eti ameliyatları sonrası düzeldiği bilimsel yayınlarda da gösterilmiştir.[7]
- Tip 2 (hava yolu): Larinks, farinks, bademcikler, sinüsler ve hava yolunun iltihabi gazları ile meydana gelen ağız kokusudur. Hava yolu ağız kokusu her yaştan bireyde olabilir. Özellikle nüfusun çok ciddi bir kısmını etkileyen alerjik rinit ya da saman nezlesi durumu önemli bir ağız kokusu nedenidir.[8]
- Tip 3: Mideyi yemek borusuna bağlayan kapağın sızıntısı ile ağıza yükselen gazlar sebebi ile ortaya çıkar. Midenin kokuyor olması, kapağın sızdırıyor olması durumunda görülür. En çok gözden kaçan durumlardan birisidir. Özellikle asitli gıdaların çok tüketilmesi, artan obezite problemi ve yanlış beslenme sonrası ortaya çıkan reflü problemlerinde ağız kokusunun ortaya çıktığı bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir.[9][10]
- Tip 4 (nefes): Sistemik dolaşıma giren kokulu kan gazlarının akciğer tarafından yakalanarak nefes ile dışarı atılması ile meydana gelir. Ağız kokusundan çok farklıdır.
- Tip 5 (subjektif): Birey ağzının koktuğunu ısrarla belirttiği halde sosyal çevresinden herhangi birisi bireyde ağız kokusu duymuyorsa ve diş hekimi cihazlar ile bireyde ağız kokusu bulunduğunu doğrulayamıyorsa buna subjektif ağız kokusu adı verilir. İki klinik formu vardır:
- Nörojenik ağız kokusu: Olfaktör sensör üzerine uyarı bulunduğu halde dışarı emisyonu bulunmayan subjektif ağız kokularıdır. Kemosensor disfonksiyonlar, dorsolingual olfaksiyon, hematojen olfaksiyon, retronasal olfaksiyon bunlara örnek verilebilir.
- Psikojenik ağız kokusu: Olfaktör sensor üzerine kimyasal uyarının bulunmadığı, halitofobi, olfaktör obsesyon, olfaktör referans sendrom gibi subjektif ağız kokularıdır. Ağız kokusunun en önemli sorularından birisi de dış dünyayı algılamayı sağlayan duyusal sisteme verdiği zarardır. Bu durum özellikle ağız kokusu olan bireylerde koku duyusunda azalma ve dış dünyadaki kimyasal uyaranları farketmede zorluk olarak ortaya çıkar.
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d e f Kapoor, U; Sharma, G; Juneja, M; Nagpal, A (2016). "Halitosis: Current concepts on etiology, diagnosis and management". European Journal of Dentistry. 10 (2): 292-300. doi:10.4103/1305-7456.178294. PMC 4813452 $2. PMID 27095913.
- ^ Harvey-Woodworth, CN (Nisan 2013). "Dimethylsulphidemia: the significance of dimethyl sulphide in extra-oral, blood borne halitosis". British Dental Journal. 214 (7): E20. doi:10.1038/sj.bdj.2013.329. PMID 23579164.
- ^ Fedorowicz, Z; Aljufairi, H; Nasser, M; Outhouse, TL; Pedrazzi, V (8 Ekim 2008). "Mouthrinses for the treatment of halitosis". Cochrane Database of Systematic Reviews (4): CD006701. doi:10.1002/14651858.CD006701.pub2. PMID 18843727.
- ^ Tonzetich, J. (Ocak 1977). "Production and origin of oral malodor: a review of mechanisms and methods of analysis". Journal of Periodontology. 48 (1): 13-20. doi:10.1902/jop.1977.48.1.13. ISSN 0022-3492. PMID 264535. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ Salako, Nathanael O.; Philip, Leeba (2011). "Comparison of the use of the Halimeter and the Oral Chroma™ in the assessment of the ability of common cultivable oral anaerobic bacteria to produce malodorous volatile sulfur compounds from cysteine and methionine". Medical Principles and Practice: International Journal of the Kuwait University, Health Science Centre. 20 (1): 75-79. doi:10.1159/000319760. ISSN 1423-0151. PMID 21160219. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ Madhushankari, G. S.; Yamunadevi, Andamuthu; Selvamani, M.; Mohan Kumar, K. P.; Basandi, Praveen S. (Ağustos 2015). "Halitosis - An overview: Part-I - Classification, etiology, and pathophysiology of halitosis". Journal of Pharmacy & Bioallied Sciences. 7 (Suppl 2): S339-343. doi:10.4103/0975-7406.163441. ISSN 0976-4879. PMC 4606616 $2. PMID 26538874. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ Dinc, Mehmet Emre; Altundag, Aytug; Dizdar, Denizhan; Avincsal, Mehmet Ozgur; Sahin, Ethem; Ulusoy, Seckin; Paltura, Ceki (Eylül 2016). "An objective assessment of halitosis in children with adenoid vegetation during pre- and post-operative period". International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology. 88: 47-51. doi:10.1016/j.ijporl.2016.06.042. ISSN 1872-8464. PMID 27497386. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ Avincsal, M. O.; Altundag, A.; Dinc, M. E.; Cayonu, M.; Topak, M.; Kulekci, M. (Eylül 2016). "Evaluation of halitosis using OralChroma™ in patients with allergic rhinitis". European Annals of Otorhinolaryngology, Head and Neck Diseases. 133 (4): 243-246. doi:10.1016/j.anorl.2015.08.042. ISSN 1879-730X. PMID 27067702. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ Altundag, Aytug; Cayonu, Melih; Salihoglu, Murat; Yazıcı, Hasmet; Kurt, Onuralp; Yalcınkaya, Esin; Saglam, Omer (Temmuz 2016). "Laryngopharyngeal Reflux Has Negative Effects on Taste and Smell Functions". Otolaryngology--Head and Neck Surgery: Official Journal of American Academy of Otolaryngology-Head and Neck Surgery. 155 (1): 117-121. doi:10.1177/0194599816640249. ISSN 1097-6817. PMID 27048678. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ Avincsal, Mehmet Ozgur; Altundag, Aytug; Ulusoy, Seckin; Dinc, Mehmet Emre; Dalgic, Abdullah; Topak, Murat (Haziran 2016). "Halitosis associated volatile sulphur compound levels in patients with laryngopharyngeal reflux". European archives of oto-rhino-laryngology: official journal of the European Federation of Oto-Rhino-Laryngological Societies (EUFOS): affiliated with the German Society for Oto-Rhino-Laryngology - Head and Neck Surgery. 273 (6): 1515-1520. doi:10.1007/s00405-016-3961-1. ISSN 1434-4726. PMID 26946304. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.