Abdülmelik Fırat
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Temmuz 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Abdülmelik Fırat (1934, Hınıs - 29 Eylül 2009, Ankara), Kürt asıllı Türk siyasetçi.
Abdülmelik Fırat | |
|---|---|
| Doğum | 1934 Hınıs, Erzurum, Türkiye |
| Ölüm | 29 Eylül 2009 (74-75 yaşlarında) Ankara, Türkiye |
| Eğitim | Medrese, yüksekokul |
| Meslek | Siyasetçi |
| Çocuk(lar) | Mahmut Fevzi Fırat, Abdülkadir Fırat, Abidin Fırat, Süreyya Fırat |
Yaşamı
değiştirŞeyh Said'in torunu olan Abdülmelik Fırat 11. Dönem Erzurum Milletvekilliği (DP) ve 19. Dönem Erzurum Milletvekilliği (DYP) yaptı. 2002 yılında Hak ve Özgürlükler Partisini kurdu ve onursal başkanlığını yaptı. 29 Eylül 2009 tarihinde öldü. Erzurum, Hınıs ilçesindeki Kolhisar köyündeki aile kabristanında defnedildi.
Diyarbakır Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu mezunudur. Babası Şeyh Şahabettin, Şeyh Said'in yeğenidir ve aynı zamanda onun kızı Ayşan Hanım ile evliydi. 1925'teki isyanın ardından Şeyh Said ve pek çok yakını idam edildi. Ailenin hayatta olan mensupları da sürgüne gönderildiler. Sürgüne gönderilenler, 1929'un Mart ayında Takrir-i Sükun Kanunu'nun kaldırılmasıyla memleketlerine geri dönebildiler. Ancak topraklarına el konulmuştu. Tekrar gidip yerleşmelerine izin verildi, fakat araziler resmen verilmedi. Bu arada Soyadı Kanunu çıkarılmış, Şeyh Said ailesinin bir kısmına sürgünde Fırat soyadı verilmişti. Ancak Aile 1935'te ikinci kez sürgüne tabi tutuldu.[1]
Çok partili dönemin başlaması ile TBMM, 8 Haziran 1947'de 5098 sayılı kanunu kabul ederek, 1934'teki Mecburî İskân Kanunu'nun bazı maddelerini değiştirdi, bazı maddelerini de yürürlükten kaldırdı. Böylece Fırat ailesi birkaç günlük yolculuğun ardından Hınıs'ın Kolhisar köyüne döndüler. İlk kez 1957'de yaşını 7 yıl büyüterek Demokrat Parti Erzurum milletvekili oldu. 27 Mayıs Darbesi'nde tutuklanan yaklaşık 500 kişinin içinde en genciydi. 1,5 yıla yakın Yassıada'da kaldı. Yargılama sonucu önce idam cezasına çarptırıldı, daha sonra cezası hapis cezasına çevrildi ve 1,5 sene de Kayseri Cezaevinde kaldı.[1]
1991'de Erzurum'dan DYP milletvekili seçildi, ancak daha sonra hükûmetin Kürt politikasıyla ters düşerek istifa etti.
İstifası ile ilgili Özgür Ülke Gazetesi'ne 22 Kasım 1994 tarihinde şöyle bir mülakat verdi: "İstifa, af talep etmek... görevi bihakkın yerine getirmediği zaman affını talep etmek onurlu haysiyetli bir harekettir. Aziz halkıma parlamentodaki durumunu ve içinde bulunduğum psikolojik şartları vurgulayarak izinlerini ve beni affetmelerini rica edeceğim. Parlamentoda bir palamenterin korkuluk olmaktan öte hiçbir fonksiyonu yoktur ve kalmamıştır. Vekaletinizi hakkıyla yerine getirebilecek inancımı kaybetmek üzereyim. Onu ve haysiyetin rencide olmaktadır. Büyük bir eziklik duymaktayım." Bir ara RP'den ihraç edilen Hasan Mezarcı ile yeni bir parti kuruluşuna çalıştı, sonuç alamadı. Yeni Demokrasi Hareketi ile temas kurdu en sonunda Hak ve Özgürlükler Partisini kurdu.
Kürtçe ve Türkçenin yanı sıra Arapça, Farsça, İngilizce ve Fransızca da konuşan Fırat, TBMM'nin en çok yabancı dil bilen üyelerindendi. HAK-PAR onursal başkanlığı yaptı.[2]
Uzun yıllardır "Multiple Miyelom" adı verilen kan hastalığıyla mücadele eden Fırat, 29 Eylül 2009 tarihinde böbrek yetmezliği sonucunda solunum ve yutma problemi ortaya çıkması üzerine yoğun bakım servisine kaldırıldı, saat 13.55'te solunum ve dolaşım yetmezliği sonucu öldü.
1 Ekim 2009'da memleketi Erzurum'un Hınıs ilçesi Kolhisar mahallesinde bulunan aile kabristanına defnedildi.
Kaynakça
değiştir- ^ a b "Yeni Safak Online - Dizi : Sürgünde büyüyen siyasetçi: Abdülmelik Fırat". www.yenisafak.com. 27 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024.
- ^ "KURUCU GENENL BAŞKANIMIZ – HAK VE öZGÜRLÜKLER PARTİSİ". 17 Temmuz 2024. 20 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024.