Seyyid Ahmet Arvâsî
Ahmet Arvasî (15 Şubat 1932 - 31 Aralık 1988), Kürt-Arap asıllı Türk milliyetçisi toplumbilimci, pedagog ve yazar.[1] Kürt veya Arap kökenli olduğunu reddetmiş olup, Türk-İslam sentezi ideolojisini desteklemesiyle bilinir.[2]
| Ahmet Arvâsî | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 15 Şubat 1932 Doğubayazıt, Ağrı |
| Ölüm | 31 Aralık 1988 (56 yaşında) Kadıköy, İstanbul |
| Defin yeri | Edirnekapı Şehitliği, İstanbul |
| Meslek | Sosyolog, pedagog, yazar |
Hayatı
değiştirAğrı'nın Doğubayazıt ilçesinde doğdu. Arvaslar neslindendir. Atalarının Anadolu'ya gelişini kendisi şöyle anlatmaktadır:
...Ailem "Arvâsî" adı ile bilinir. 650 yıldan beri Anadolu'da yaşar. Orhan Gazi ile tanışan ceddim Hacı Kasım-ı Bağdadi adında bir zattır. Onun oğullarından biri Van Gölü'nün güneyine (Arvas Köyüne) yerleşmiştir. Biz ondan türemiş ve çoğalmışız...
"Arvasîler" olarak bilinen aile, Soyadı Kanunu'nun çıkmasıyla, "Arvâsî" soyadını almıştır. Babası, Abdülhakim Arvâsî'dir. Fakat, Necip Fazıl Kısakürek'in manevî hocası olarak bilinen Abdülhakîm Arvâsî ile aynı kişi değildir. Ahmet Arvâsî'nin babası olan Abdülhakim Arvâsî bu isim benzerliğini 18 Nisan 1980'de, Mehmet İlhan Bey'e yazmış olduğu bir mektupta şöyle anlatmaktadır:
Şu an Ankara'nın Bağlum nahiyesinde yatan S. Abdülhakîm Arvâsî hazretleri ile aynı ailedeniz. Kendileri aynı zamanda babamın da isim babalarıdır. Babama kendi adlarını vermişlerdir.
Ailenin altı çocuğundan birincisi olan S. Ahmed Arvasî, ilköğretime Van'da başlayıp Doğubayazıt'ta tamamladı. Ortaokulu Erzurum'da okudu ve sonrasında Erzurum Erkek Öğretmen Okulu'nu bitirdi.[3] 1952 yılında Konya'nın Doğanhisar nahiyesinde ilkokul öğretmeni olarak göreve başlayan Arvasi, yurdun çeşitli yerlerinde öğretmenlik yaptı. Daha sonra Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü - Pedagoji Bölümü'ne başladı ve buradan da 1958 yılında mezun oldu. Balıkesir, Bursa ve İstanbul'daki eğitim enstitülerinde hocalık yaptı. 1978 yılında İstanbul Atatürk Eğitim Enstitüsü'nden 24 arkadaşıyla birlikte siyasî amaçlar için sürgün edilen Arvâsî, 1979 yılında emekli olmak zorunda kaldı.
Hayretle gördüm ki, bu ülkede Türk kelimesinden ürkenler var. Yine hayretle gördüm ki, bu ülkede İslam kelimesinden ürkenler var. Ve yine ürpererek gördüm ki, bu ülkede Türk ve İslam kelimelerinin yan yana gelmesinden dehşete kapılan kişi ve çevreler var.
— Seyyid Ahmet Arvasî
Emekli olduğu yıl, Milliyetçi Hareket Partisi Olağan Kongresi'nde "Genel İdare Kurulu Üyesi" sıfatıyla aktif siyasete atıldı. Diğer yandan çeşitli gazete ve dergilerde yazdı. Her Gün gazetesinde, "Türk-İslam Ülküsü" başlığı ile günlük makaleleri yayımlandı. 12 Eylül 1980 darbesine kadar partideki görevini ve yazılarını sürdürdü. Darbenin ardından Mamak Cezaevi'ne hapsedildi. Burada işkencelere maruz kaldı ve ilk kalp krizini burada geçirdi. Tahliye olduktan sonra ülkücü gazete ve dergilerde yazdı. Türkiye gazetesinde Hasbihal başlığı ile makaleleri yayımlandı.
Arvasî'nin Mamak'ta geçirdiği kalp krizini Alpaslan Türkeş şöyle anlatıyordu:
Tutukevinde geçirdiği kalp rahatsızlığı dolayısıyla Ankara mevki hastanesi'ne kaldırıldı. O gün, daha dün gibi hatırımdadır. Görevliler kendisini hastaneye gitmesi için aşağıya indirdiler. Biz, yukarıda kalmıştık. Odamın penceresinden dış kapının açıldığı merdivenleri görebiliyordum. Arvasî hocamızı hastaneye götürecek cankurtaran henüz gelmemişti. Ayakta bekleyecek hali yoktu, bitkin bir vaziyette taş merdivenlere oturarak cankurtaranın gelmesini bekledi. Yukarıdan askerlere seslendim. Bir binbaşı çıktı. Kendisine Arvasî Bey'in rahatsız olduğunu, bir sandalye getirilmesi için emir buyurulmasını rica ettim. Bu ricamdan sonra bir sandalye getirdiler. Daha sonra cankurtaran geldi ve uzaktan birbirimize el sallayarak ayrıldık, vedâlaştık.
56 yaşındayken, Erenköy, Kadıköy'deki evinde, 31 Aralık 1988 günü öldü.
Eserleri
değiştir- Diyalektiğimiz ve Estetiğimiz
- Doğu Anadolu Gerçeği
- Eğitim Sosyolojisi
- Hasbihal (6 cilt)
- (Hasbihal, daha sonra konularına göre şu isimlerde yayınlanmıştır:)
- Emperyalizmin Oyunları
- Devletin Dini Olur mu
- Kadın Erkek Üzerine
- İnsanın Yalnızlığı.
- İleri Türk Milliyetçiliğinin İlkeleri
- İnsan ve İnsan Ötesi
- Kendini Arayan İnsan
- Şiirlerim
- Türk-İslâm Ülküsü (3 Cilt)
Kaynakça
değiştir- ^ Uzer, Umut (2013). "The Kurdish Identity of Turkish Nationalist Thinkers: Ziya Gökalp and Ahmet Arvasi between Turkish Identity and Kurdish Ethnicity" (PDF). 14 (2). ss. 394-409. doi:10.1080/14683849.2013.802900. 29 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2018.
- ^ Habertürk. "SEYYİD AHMET ARVASİ ÖLÜMÜNÜN 27. YILINDA ANILDI - Samsun Haberleri". Habertürk. Erişim tarihi: 7 Nisan 2024.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Kendini Arayan İnsan: Seyyid Ahmet Arvasi kimdir?". NTV. 31 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2023.