Vikipedi

Akrep-Erboğa birliği

OB yıldız topluluğu

Akrep-Erboğa birliği (bazen Sco–Cen veya Sco OB2 olarak da adlandırılır), Güneş'e en yakın OB birliğidir. Bu yıldız topluluğu üç alt gruptan (Üst Akrep, Üst Erboğa–Kurt ve Alt Erboğa–Güneyhaçı) oluşur ve uzaklığı yaklaşık olarak 420 ışık yılıdır.[1] Gelişmiş Hipparcos verilerinin kullanıldığı analizler bilinen üye sayısını 436'ya çıkarmıştır. Küme, yıldızların sürekli bir dağılımını gösterir ve herhangi bir alt sınıflandırmaya ihtiyaç duymaz.[2]

Akrep-Erboğa birliğindeki yıldızları içeren bölgenin haritası
Akrep-Erboğa birliğinin oluşumuna yol açan yıldız oluşum süreçlerinin olası dinamikleri. Kırmızı ile gösterilen alanlar yıldız oluşumunun tamamlandığı yerler, yeşil alanlar hala aktif olduğu bölgeler, gri alanlar ise artık aktif olmayan bulutlardır.

Sco–Cen alt grupları, 11 milyon yıl (Üst Akrep)[3] ile yaklaşık 15 milyon yıl (Üst Erboğa–Kurt ve Alt Erboğa–Güneyhaçı) arasında değişen yaşlara sahiptir. Akrep, Kurt, Erboğa ve Güneyhaçı takımyıldızlarındaki birçok parlak yıldız, Üst Akrep'in en kütleli üyesi olan Antares ve Güneyhaçı'ndaki yıldızların çoğu dahil olmak üzere Sco–Cen birliğinin üyeleridir.[4] Sco–Cen'e üye olarak tanımlanan yüzlerce yıldızın kütleleri yaklaşık 15 güneş kütlesinden (Antares) hidrojen yakma sınırının altına (yani kahverengi cücelere) kadar değişmektedir[5] ve her üç alt gruptaki toplam yıldız popülasyonu muhtemelen 1000–2000 civarındadır.[6] Sco–Cen OB birliği, 20 milyon yıldan daha genç ve halen devam eden yıldız oluşumunun en belirgin parçası gibi görünmektedir. Bu kompleks, Sco–Cen'in yakın çevresinde yer alan Rho Oph, Pipo Bulutsusu, Barnard 68, Bukalemun, Kurt, Güneytacı ve Kömür Çuvalı bulut komplekslerini içerir (hepsi yaklaşık 120-200 parsek uzaklıktadır). Sco–Cen'in çevresinde ise yaklaşık 3–5 milyon yıl yaşındaki Epsilon Chamaleontis grubu, ~7 milyon yıl yaşındaki Eta Chamaleontis hareketli grubu, ~8 milyon yıl yaşındaki TW Hydrae birliği, ~12 milyon yıl yaşındaki Beta Pictoris hareketli grubu ve muhtemelen ~30-50 milyon yıl yaşındaki IC 2602 açık yıldız kümesi de dahil olmak üzere birkaç daha az kalabalık, genç yıldız grubu bulunur.[4]

Sco–Cen birliğindeki yıldızlar, yılda yaklaşık 0,02-0,04 yay-saniye düzeyinde yakınsak özdevinimlere sahiptir, bu da yıldızların hemen hemen paralel hız vektörlerine sahip olduğunu ve Güneş'e göre yaklaşık 20 km/s hızla hareket ettiklerini gösterir. Alt gruplar içindeki hızların dağılımı ise yalnızca 1–2 km/s mertebesindedir[7] ve grup muhtemelen kütleçekimsel olarak bağlı değildir. Son 15 milyon yıl içinde Sco-Cen içerisinde grubu çevreleyen Loop I kabarcığı (Loop I Bubble) da dahil olmak üzere genişleyen süper kabarcıklardan oluşan bir ağ bırakan birkaç süpernova patlamıştır.[8]

Pasifik Okyanusu çökellerindeki biyojenik manyetit kristallerinde[9] ve derin okyanus ferromangan kabuklarında radyoaktif 60Fe izotopunun varlığını açıklamak için, muhtemelen Sco–Cen üyesi bir süpernovanın yaklaşık 3 milyon yıl önce Güneş'in yakınlarında patladığı[10] ve Pliyosen-Pleistosen sınırı deniz yok oluşuna neden olduğu öne sürülmüştür.[11] Bununla birlikte, diğer bulgular bu süpernovanın 100 parsekten daha uzakta gerçekleştiğini ve "ultraviyole B (UV-B) felaketi" adı verilen mekanizma aracılığıyla bu yok oluşa katkıda bulunmasının olası olmadığını savunmaktadır.[9][12] Araştırmacılar 2019 yılında Antarktika'da, muhtemelen Sco–Cen birliğinin yakınlarında oluşmuş olabilecek Yerel Yıldızlararası Bulut ile ilişkilendirdikleri yıldızlararası demir bulmuşlardır.[13]

Başlıca yıldız birlikleri (sarı), bulutsular (kırmızı) ve karanlık bulutsular (gri), Sco-Cen ile Yerel Kabarcık'tan Galaktik merkeze doğru Orion Kolu'nun yakın planı.

Aralık 2021'de Üst Scorpius birliğinde yaklaşık 70 yeni yetim gezegen keşfedilmiştir.[14]

Akrep-Erboğa birliğinin alt grupları, K2-33 b (11 milyon yıl),[15] TOI-1227 b (11 milyon yıl)[16] ve HIP 67522 b (17 milyon yıl)[17] gibi geçiş yapan en genç ötegezegenleri içermektedir.[18] Ayrıca, UScoCTIO 108 b ve PDS 70 sistemi gibi doğrudan görüntülenen ötegezegenlere de ev sahipliği yapmaktadır.[19]

Dikkate değer yıldızlar

değiştir

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Melnik, A. M.; Dambis, A. K. (2020). "Distance scale for high-luminosity stars in OB associations and in field with Gaia DR2. Spurious systematic motions". Astrophysics and Space Science. 365 (7). s. 112. arXiv:2006.14649 $2. Bibcode:2020Ap&SS.365..112M. doi:10.1007/s10509-020-03827-0. 
  2. ^ Rizzuto, Aaron; Ireland, Michael; Robertson, J. G. (Ekim 2011), "Multidimensional Bayesian membership analysis of the Sco OB2 moving group", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 416 (4), ss. 3108-17, arXiv:1106.2857 $2, Bibcode:2011MNRAS.416.3108R, doi:10.1111/j.1365-2966.2011.19256.x. 
  3. ^ Mark J. Pecaut; Eric E. Mamajek; Eric J. Bubar (Şubat 2012). "A Revised Age for Upper Scorpius and the Star Formation History among the F-type Members of the Scorpius–Centaurus OB Association". Astrophysical Journal. 746 (2). s. 154. arXiv:1112.1695 $2. Bibcode:2012ApJ...746..154P. doi:10.1088/0004-637X/746/2/154. 
  4. ^ a b c Preibisch, T.; Mamajek, E. (2009). "The Nearest OB Association: Scorpius-Centaurus (Sco OB2)". Handbook of Star-Forming Regions. Cilt 2. s. 0. arXiv:0809.0407 $2. Bibcode:2008hsf2.book..235P. 
  5. ^ Preibisch, T.; ve diğerleri. (2002). "Exploring the Full Stellar Population of the Upper Scorpius OB Association". Astronomical Journal. 124 (1). ss. 404-416. Bibcode:2002AJ....124..404P. doi:10.1086/341174  . 
  6. ^ Mamajek, E.E.; Meyer, M.R.; Liebert, James (2002). "Post-T Tauri Stars in the Nearest OB Association". Astronomical Journal. 124 (3). ss. 1670-1694. arXiv:astro-ph/0205417 $2. Bibcode:2002AJ....124.1670M. doi:10.1086/341952. 
  7. ^ Madsen, S.; ve diğerleri. (2002). "Astrometric radial velocities. III. Hipparcos measurements of nearby star clusters and associations". Astronomy & Astrophysics. 381 (2). ss. 446-463. arXiv:astro-ph/0110617 $2. Bibcode:2002A&A...381..446M. doi:10.1051/0004-6361:20011458. 
  8. ^ de Geus, E.J. (1992). "Interaction of Stars and Interstellar Matter in Scorpio Centaurus". Astronomy & Astrophysics. Cilt 262. ss. 258-270. Bibcode:1992A&A...262..258D. 
  9. ^ a b Ludwig, Peter; ve diğerleri. (2016). "Time-resolved 2-million-year-old supernova activity discovered in Earth's microfossil record". Proceedings of the National Academy of Sciences. 113 (33). ss. 9232-9237. arXiv:1710.09573 $2. Bibcode:2016PNAS..113.9232L. doi:10.1073/pnas.1601040113  . ISSN 0027-8424. PMC 4995991 $2. PMID 27503888. 
  10. ^ Fields, Brian D.; Hochmuth, Kathrin A.; Ellis, John (2005). "Deep-Ocean Crusts as Telescopes: Using Live Radioisotopes to Probe Supernova Nucleosynthesis". Astrophys. J. 621 (2). ss. 902-07. arXiv:astro-ph/0410525 $2. Bibcode:2005ApJ...621..902F. doi:10.1086/427797. 
  11. ^ Benítez, N.; Maíz-Apellániz, J.; Canelles M. (2005). "Evidence for nearby supernova explosions". Phys. Rev. Lett. 88 (8). s. 081101. arXiv:astro-ph/0201018 $2. Bibcode:2002PhRvL..88h1101B. doi:10.1103/physrevlett.88.081101. PMID 11863949. 
  12. ^ Cockell, CS (1999). "Crises and extinction in the fossil record—A role for ultraviolet radiation?". Paleobiology. 25 (2). ss. 212-225. Bibcode:1999Pbio...25..212C. doi:10.1017/S0094837300026518. 
  13. ^ Koll, D.; et., al. (2019). "Interstellar 60Fe in Antarctica". Physical Review Letters. 123 (7). s. 072701. Bibcode:2019PhRvL.123g2701K. doi:10.1103/PhysRevLett.123.072701. hdl:1885/298253  . PMID 31491090. 
  14. ^ "ESO telescopes help uncover largest group of rogue planets yet". European Southern Observatory. 22 Aralık 2021. Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.  Ayrıca ekteki araştırma makalesine bakınız.
  15. ^ Mann, Andrew W.; Newton, Elisabeth R.; Rizzuto, Aaron C.; Irwin, Jonathan; Feiden, Gregory A.; Gaidos, Eric; Mace, Gregory N.; Kraus, Adam L.; James, David J.; Ansdell, Megan; Charbonneau, David; Covey, Kevin R.; Ireland, Michael J.; Jaffe, Daniel T.; Johnson, Marshall C. (1 Eylül 2016). "Zodiacal Exoplanets in Time (ZEIT). III. A Short-period Planet Orbiting a Pre-main-sequence Star in the Upper Scorpius OB Association". The Astronomical Journal. 152 (3). s. 61. arXiv:1604.06165 $2. Bibcode:2016AJ....152...61M. doi:10.3847/0004-6256/152/3/61  . ISSN 0004-6256. 
  16. ^ Mann, Andrew W.; Wood, Mackenna L.; Schmidt, Stephen P.; Barber, Madyson G.; Owen, James E.; Tofflemire, Benjamin M.; Newton, Elisabeth R.; Mamajek, Eric E.; Bush, Jonathan L.; Mace, Gregory N.; Kraus, Adam L.; Thao, Pa Chia; Vanderburg, Andrew; Llama, Joe; Johns-Krull, Christopher M. (1 Nisan 2022). "TESS Hunt for Young and Maturing Exoplanets (THYME). VI. An 11 Myr Giant Planet Transiting a Very-low-mass Star in Lower Centaurus Crux". The Astronomical Journal. 163 (4). s. 156. arXiv:2110.09531 $2. Bibcode:2022AJ....163..156M. doi:10.3847/1538-3881/ac511d  . ISSN 0004-6256. 
  17. ^ Rizzuto, Aaron C.; Newton, Elisabeth R.; Mann, Andrew W.; Tofflemire, Benjamin M.; Vanderburg, Andrew; Kraus, Adam L.; Wood, Mackenna L.; Quinn, Samuel N.; Zhou, George; Thao, Pa Chia; Law, Nicholas M.; Ziegler, Carl; Briceño, César (1 Temmuz 2020). "TESS Hunt for Young and Maturing Exoplanets (THYME). II. A 17 Myr Old Transiting Hot Jupiter in the Sco-Cen Association". The Astronomical Journal. 160 (1). s. 33. arXiv:2005.00013 $2. Bibcode:2020AJ....160...33R. doi:10.3847/1538-3881/ab94b7  . ISSN 0004-6256. 
  18. ^ "Planetary Systems". exoplanetarchive.ipac.caltech.edu. Erişim tarihi: 12 Eylül 2022. Eylül 2022 itibariyle 
  19. ^ Keppler, M.; Benisty, M.; Müller, A.; Henning, Th.; van Boekel, R.; Cantalloube, F.; Ginski, C.; van Holstein, R. G.; Maire, A. -L.; Pohl, A.; Samland, M.; Avenhaus, H.; Baudino, J. -L.; Boccaletti, A.; de Boer, J. (1 Eylül 2018). "Discovery of a planetary-mass companion within the gap of the transition disk around PDS 70". Astronomy and Astrophysics. Cilt 617. ss. A44. arXiv:1806.11568 $2. Bibcode:2018A&A...617A..44K. doi:10.1051/0004-6361/201832957  . ISSN 0004-6361. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Akrep-Erboğa_birliği&oldid=33991455" sayfasından alınmıştır