Alâeddin Yavaşca
Mehmet Alaettin Yavaşca[1] (d. 1 Mart 1926, Kilis - 23 Aralık 2021), Türk tıp doktoru ve Klasik Türk müziği sanatçısı.
| Alâeddin Yavaşca | |
|---|---|
 Yavaşça'nın ABD'de verdiği bir konserde çekilmiş fotoğrafı | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 1 Mart 1926 Kilis, Türkiye |
| Ölüm | 23 Aralık 2021 (95 yaşında) |
| Tarzlar | Türk Sanat Müziği |
| Meslekler | Sanatçı, Bestekâr, Doktor |
| Etkin yıllar | 1940-1990 |
Hayatı
değiştir
.jpg)
1951 yılında İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi'ni bitirdi ve Haseki Hastanesi 1. Kadın Doğum Mütehassısı olarak mesleki görevine başladı. 1985 yılından başlayarak, hekimlik görevini bıraktığı 1990 yılına kadar Haseki Hastanesi Başhekimliğini yaptı.
Prof. Dr. Alâeddin Yavaşca'nın musiki hayatı, daha 8 yaşındayken Batı musikisi keman dersleri ile başlamıştır. İstanbul'a gittikten sonra, Sadettin Kaynak, Münir Nurettin Selçuk, Suphi Ezgi, Hüseyin Sadeddin Arel, Zeki Arif Ataergin, Nuri Halil Poyraz, Refik Fersan, Mesut Cemil, Ekrem Karadeniz, Süleyman Erguner, Dr. Selahaddin Tanur gibi üstatlardan istifadeler sağlamış, İstanbul Belediye Konservatuvarı' İleri Türk Müziği Konservatuvarı, İstanbul Üniversitesi Korosu gibi kuruluşlarda icra kabiliyetini ve musiki bilgisini geliştirdikten sonra 1950 yılında açılan imtihanı kazanarak İstanbul Radyosunda solist icracı olmuş, zamanla Türkiye Radyolarında ve TRT bünyesinde Danışma, Denetleme ve Repertuvar kurullarında önemli görevler almış, 1967'den bu yana solistliği yanında koro yöneticiliği de yapmıştır.
Türk Musikisinde, Devlete bağlı ilk Konservatuvarının kurucuları arasında yer almış, 1976'dan itibaren Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı'nın Yönetim Kurulunda ve öğretim kadrosunda çalışmıştır. Konservatuvar, YÖK (Yükseköğretim Kurulu) yasasıyla İstanbul Teknik Üniversitesine bağlandıktan sonra 1990'da İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Profesörlüğüne atanmış ve Ses Eğitimi Bölüm Başkanlığı'na getirilmiştir.[2]
İcracılığı yanında 140 civarında beste, semai, şarkı, çocuk şarkıları, çeşitli saz eserleri (peşrev, saz semai, medhal, etüd), dini sahada da mevlevi ayini ve ilahi formunda besteleri vardır.
1950'li yıllardan bu yana yurt içi ve yurt dışı birçok konserler vermiştir. Yurt dışı konserler için iki defa Amerika Birleşik Devletleri'ne davet edilmiş ve 5 konser vermiştir. 1988 yılında BBC'nin, Londra Queen Elizabeth Hall'da tertiplediği 'Müzik Festivali'ne davet edilmiş, orada da 3 konser, ayrıca Almanya'da Berlin, Köln, Hamburg ve Aachen'de muhtelif konserler vermiştir. Dr. Alâeddin Yavaşca'nın bir uzun çaları (LP), 25 adet 78'lik plağı, 15 adet 45'lik plağı mevcuttur.
Kendisine 1991 yılında 'Devlet Sanatçısı' unvanı verildi.[3] Ayten Yavaşca ile evlidir. Sanatçının adı 2018 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından İstanbul Boğazı'nda sefer yapan vapura verilmiştir. Prof. Dr. Alaeddin Yavaşca Vapuru İstanbul boğaz hattında seferlerine devam etmektedir.[4] Ayrıca Yavaşca'nın Kilis'te doğup büyüdüğü tarihi ev, "Alaeddin Yavaşca Müze Evi" adı ile müzeye dönüştürülmüştür.[5]
Rahatsızlandığı 2017 yılına kadar Haliç Üniversitesi Konservatuvarı'nda öğretim üyesi olarak ders vermiştir. Ayrıca Çorlu Yılmaz Büyükerşen Balmumu Heykeller Müzesi'nde balmumundan bir heykeli bulunmaktadır.[6]
Ölümü
değiştir23 Aralık 2021 Perşembe günü yaşlılığa bağlı çoklu organ yetmezliği[7] sebebiyle tedavi gördüğü Koç Hastanesi'nde hayatını kaybetmiştir. 25 Aralık 2021 Cumartesi günü Atatürk Kültür Merkezi'nde düzenlenen törenin ardından Fatih Camii'nde kılınan cenaze namazına müteakiben Beşiktaş'taki Yahya Efendi Haziresi'ne defnedilmiştir.[8]
Tanınmış bazı eserleri
değiştir
- Başka söz söylemem aşktan yana ben
- Artık bu solan bahçede bülbüllere yer yok
- Kimseyi böyle perişan etme Allahım yeter
- Rûhum su gelen yılda bile mâziyi andı
- Şen gözlerinle yüzüme bir baktın
- Sarı mimozamsın sen benim
- Gülen gözlerinin mânası derin
- Ayrılıktan başka var mıdır söze hacet
- Ümitsiz Bir Aşka Düştüm Ağlarım Ben Halime
- Ne Günah Etse Açılmaz İki Gönlün Arası (Güfte Dr.Rahmi Duman)
Yayımlanmış eserleri
değiştir- Alâeddin Yavaşca
- Türk Musikisi'nde Kompozisyon ve Beste Biçimleri Alâeddin Yavaşca
- Devlet Sanatçısı Alâeddin Yavaşca Besteleri I
- Mısralarla Gönlümdeki Yavaşca
Ödülleri
değiştir- Siirt İli Kültür Derneği Siirt Valisi Eliyle 1990 Veysel Karani Beste Ödülü, 24/05/1990
- Samsun Musiki Cemiyeti (Musikiye Hizmet), 17/11/1990
- Bursa Belediyesi Konservatuvarı (Musikiye Hizmet) 1990
- Kilis Belediyesi (bir parka isminin verilmesi), 1990
- Alâeddin Yavaşca Senfonisi, Bestekâr Hasan Cihat Örter tarafından bestelenmiş, Elazığ Fırat Üniversitesi Senfoni Orkestrası tarafından ilk defa seslendirilmiştir, 2010
Dr. Alâeddin Yavaşca YÖK tarafından İ.T.Ü. TSM Devlet Konservatuvarı'na Profesörlüğe atandı. Bunlar dışında, çeşitli Lions ve Lioness Dernekleriyle Rotary Kulüplerinde, Türk-Alman Dostluk Derneğinde, Türk-Amerikan Üniversiteliler Derneğinin yapmış olduğu konuşmalardan aldığı ödüller vb., 1990
Yavaşca, 10 Ekim 1991'de Devlet Sanatçısı olarak ödüllendirildi.
1990'dan İtibaren Aldığı Ödüller
değiştir- 1991: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvanı
- Çamlıca Musiki Derneğinin "Üstün Hizmet Ödülü"
- Mersin Rotarien'lerden "Türk Kültürüne Hizmet Ödülü"
- İstanbul Kilis Kültür Vakfına yardımdan
- Gaziantep Üniversitesi'nden "Türk Musikisine Hizmet Ödülü"
- Kilis Üniversitesi temel atmaya katkıdan dolayı "Kilis Belediye Başkanlığından"
- Kilis Üniversitesi temel atmaya kuruluşuna katkı "Kilis Valiliğinden"
- Fevziye Mektepleri Vakfı, Okul Aile Birliği Ödülü
- Türk Edebiyat Vakfı'ndan "Türk Kültürüne Katkı Ödülü"
- Beşiktaş Musiki Derneği "Yavaşca Gecesi" "Vesile Ödülü"
- Girne Belediyesi'nden "Unutulmayan Bestekârlar Anısı Ödülü"
- Kültür Bakanlığı "Konya Kültür ve Turizm Derneği"nden ödül
- Gaziantep Türk Musikisi Derneğine Onursal Üyelik
- TKHV Türk Kültürüne Hizmet Ödülü
- Kilis Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültelerinin yaptırılmasında
- ’50. sanat yılı’ şöleni dolayısıyla Kültür Bakanlığı ödülü
- Türk Kültürüne Hizmet Vakfı ödülü
- İ.T.Ü. Rektörlüğünce ödülle plaket 2003
- TRT 1'de sohbet
- TRT Ankara'da müzikli sohbet
- TRT ve TV2'de canlı yayın
- Konya Selçuk Üniversitesinde seminer
- İ.T.Üç Devlet Konservatuvarında konferans
- TRT TV INT A.Yavaşca belgeseli
- Sakarya Üniversitesinde konferans nedeniyle plaket
- Kanal 6'da öğrencılerle konser
- Magazin SHOW'dan Hayat boyu onur ödülü
- Göksu Rotaryenler'de sohbet nedeniyle plaket
- TRT 2 ‘de Müzik dalında verilen 2008 Yılı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü için Haşmet Topaloğlu tarafından hazırlanan “Kültür Sanat”programında canlı sohbet.
- TRT 2 ‘de Müzik dalında verilen 2008 Yılı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü için“Göz Önünde”programında canlı sohbet.
- 2008: Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
- Müzik dalında alınan Cumhurbaşkanlığı 2008 Kültür ve Sanat Büyük Ödülü dolayısıyla Haliç Üniversitesi tarafından verilen plaket ve Alâeddin Yavaşca eserlerinden oluşan konser.
- Müzik dalında alınan Cumhurbaşkanlığı 2008 Kültür ve Sanat Büyük Ödülü dolayısıyla İTÜ Konservatuvarı tarafından verilen plaket.
- Bahçeşehir Musiki Derneği'nin Cengizhan Sönmez Yönetiminde Alâeddin Yavaşca 60.Sanat Yılı konseri ve plaket.
- Müzik dalında alınan Cumhurbaşkanlığı 2008 Kültür ve Sanat Büyük Ödülü dolayısıyla Kilis Vakfı tarafından verilen plaket ve Kilis Valisi
- İçinde bulunduğumuz yılın Kilis 7 Aralık Üniversitesi Senatosu’nun aldığı kararla ilan edilen “2010 Prof.Dr.Alâeddin Yavaşca Yılı” olması dolayısıyla Akatlar Kültür Merkezi'nde;Ayten Yavaşca tarafından eşi ile beraberliklerinin 50.yılı şerefine proje ve organizasyonu kendisine ait olan, Beşiktaş Belediyesi'nin "Ustalara Saygı" ve Kilis Vakfı'nın gelenekselleştirdiği "Alâeddin Yavaşca'ya Saygı" adları altındaki katkılarıyla:Yavaşca şiirlerinin Ebru ve Hat sanatı ile birleştirilerek gerçekleştirilen sergi, Nuriye Eracar'ın sunuculuğunda Yavaşca'yı dostlarının anlattığı konuşmalar ve Nesrin & Çetin Körükçü'nün Haliç Üniversitesi öğretim görevlileri ve öğrencilerinin sazları eşliğinde gerçekleştirdiği mini konser. (Etkinlik sonrası Bakırköy Mûsıkî Konservatuvarı Vakfı'nın hazırladığı Yavaşca'nın 102 şiirinin yer aldığı kitap ile Sinan Sipahi'nin arşiv çalışmalarından hazırladığı, birinde güftelerinin kendisine birinde de eşi Ayten Yavaşca'ya ait olan Alâeddin Yavaşca'nın seslendirdiği 2 cd dağıtılmıştır.[9]
Kaynakça
değiştir- ^ "MÜYORBİR Asil Üye Listesi" (PDF). muyorbir.org. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016.
- ^ "1991 Yılında Seçilen Devlet Sanatçıları". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2010.
- ^ "Prof. Dr. Alaeddin Yavaşca Vapuru Seferlere Başladı". Milliyet. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2020.
- ^ "Devlet Sanatçısı Prof. Dr. Alaeddin Yavaşca'nın evi müzeye dönüştürülüyor". Sabah. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2020.
- ^ "BALMUMU HEYKEL MÜZESİ TAKDİR TOPLUYOR". www.corludahaber.com. 7 Ekim 2020. 7 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2022.
- ^ "Alâeddin Yavaşca kimdir kaç yaşındaydı neden öldü? Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça hayatı ve kariyeri..." Milliyet. 23 Aralık 2021. 31 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2023.
- ^ "Devlet sanatçısı Prof. Dr. Alaeddin Yavaşca vefat etti". TRT Haber. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2011.
Dış bağlantılar
değiştir- "Alâeddin Yavaşcanın Eserleri Ve Ödülleri" 21 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.