Reşat (Çiğiltepe)
Reşat Çiğiltepe (1879; İstanbul - 27 Ağustos 1922; Çiğiltepe, Sandıklı), Türk asker.
| Reşat Çiğiltepe 1311-P. 80[1] | |
|---|---|
 Reşat Çiğiltepe | |
| Doğum | 1879 İstanbul |
| Ölüm | 27 Ağustos 1922 (43 yaşında) Çiğiltepe, Sandıklı, Afyonkarahisar |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1899-1918) Türkiye (1919-1922) |
| Hizmet yılları | 1899-1922 |
| Rütbesi | Miralay |
| Komutası | 17. Alay, 53. Tümen 11. Kafkas Tümeni, 21. Tümen, 57. Tümen |
| Çatışma/savaşları | Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri |      |
Büyük Taarruz sırasında Çiğiltepe'yi söz verdiği saatte alamaması üzerine intihar etmiş ünlü komutandır. Reşat Bey, I. Dünya Savaşı'nda üstün kahramanlıkları ile dikkat çekti. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında yarbay rütbesi ile I. ve II. İnönü ve Sakarya muharebelerine katıldı. Son olarak 57. Tümen Komutanlığı görevine atandı. Büyük Taarruz'un ikinci gününde Çiğiltepe'yi geri alma emrini Başkomutan Mareşal Gazi Mustafa Kemal Paşa'ya söz verdiği sürede yerine getiremeyince intihar etti. Ölümünden sonra kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile onurlandırıldı. Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından ailesine "Çiğiltepe" soyadı verildi. Albay Reşat bey olarak da bilinmektedir.[2][3]
Yaşamı
değiştir1879'da İstanbul'da doğdu. Babası Süleymaniye mutasarrıflığından emekli Ziya Paşa,[4] annesi Şevkiye Hanım’dır.[5] Babası, doğumunun ertesi senesi hayatını kaybetti.
1893 yılında girdiği Harp Okulunu 1896'da bitirerek ordunun farklı komuta kademelerinde görev yaptı. Balkan Savaşları'na katıldı, Yanya savunmasında yaralandı; bu görevdeki başarısından ötürü binbaşı rütbesine terfi etti. 1915 yılında seferberliğin ilanından sonra Çanakkale Cephesi'nde görevlendirildi.
I. Dünya Savaşı
değiştirI. Dünya Savaşı'nda Çanakkale Cephesi'nde olağanüstü kahramanlığı ile dikkatleri çektikten sonra 17. Alay Komutanlığı görevine getirildi. Bu görevdeyken Muş'un Rus işgalinden kurtarılmasında da önemli rol oynadı ve 16. Kolordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa'nın takdirlerini kazandı. Ayrıca 5. ve 4. rütbeden Mecidi Nişanı, Gümüş Muharebe, Liyakat, Tahsiliye, Alman ve Avusturya Harp, Demir Haç Nişanı ile taltif edildi. 53. Tümen Komutanlığı'na getirilerek Suriye Cephesi'nde görevlendirildi.
1918'de İngilizlere esir düştü. Aralık 1919'da bir yıllık esaretten kurtulduktan sonra İstanbul İkinci Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi üyeliğine verildiyse de dilekçe verip Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere İnebolu üzerinden Ankara'ya geçti.
Kurtuluş Savaşı
değiştir
Mustafa Kemal Paşa tarafından 11. Kafkas Tümeni (sonradan 21. Tümen) Komutanlığı'na atandı. Yarbay rütbesi ile I. ve II. İnönü ve Sakarya muharebelerine katıldı. 1 Mart 1922 yılında Miralay rütbesine terfi etti ve 57. Tümen Komutanlığı görevine atandı. Bizzat Başkomutan Mustafa Kemal Paşa tarafından, Büyük Taarruz'un ikinci gününde, muharebenin kaderini etkileyecek en kritik mevkilerden olan Sincanlı Ovası'ndan Dumlupınar'a kadar tüm yolların önündeki en stratejik engel olan Çiğiltepe'yi düşmandan temizlemesi emredildi. Ne var ki bu tepenin önemini çok iyi bilen Yunan Başkomutanı General Nikolaos Trikupis başarılı bir direniş gösterdi. 27 Ağustos 1922 sabahı Mustafa Kemal Paşa'ya telefonda kuşattıkları tepeyi yarım saat sonra alacaklarını bildirmesine rağmen bunu başaramayınca intihar ederek hayatına son verdi. Çiğiltepe, Reşat Bey’in intiharından birkaç saat sonra düşmandan temizlendi.
Ölümünden sonra
değiştirReşat Bey’in cenazesi, bir gün sonra Sandıklı Hastanesine getirildi ve yıllarca bu ilçedeki anıtlı kabristanında yattı. Naaşı, 1988 yılında Ankara Devlet Mezarlığı'na nakledildi. Sandıklı halkı şehidin nakline karşı çıkmış ancak o günün şartlarında fazla direnememişti. Sandıklı'daki mezar boş olmasına rağmen hâlâ muhafaza edilmektedir.
Vefatının sonrasında TBMM kendisi adına ailesine kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası takdim etti. Soyadı Kanunu çıktığında Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından ailesine "Çiğiltepe" soyadı verildi. Çiğiltepe'de onun ve hayatını kaybeden diğer askerlerin anısına yaptırılan şehitlik, 22 Haziran 1996 tarihinde hizmete açıldı.[6] Girişte Reşat Bey'in bronz bir büstü bulunur.
Hayatı emekli Tümgeneral Cihangir Akşit tarafından "Çiğiltepe: Miralay Reşat Bey ve Vatan Savunmasında 27 Yıl" adıyla romanlaştırıldı.[7]
Albay Reşat Çiğiltepe'nin adı, Ankara-Mamak'taki ortaokula verilmiş olsa da daha sonra 2020'de adı bu okuldan silinmiş ve yerine okula bağış yapan kişinin adı verilmiştir.[8]
Ankara Büyükşehir Belediyesi Meclisinin 14 Aralık 2020 tarihinde toplantısındaki 1796 no.lu karar ile Kurtuluş Savaşı askerlerinden biri olan Reşat Çiğiltepe isminin Mamak ilçesi sınırları içerisinde bulunan ortaokuldan silindiği ve isminin yaşatılması için uygun görülecek cadde ve sokakta değerlendirilmesi istenildiğinden Mamak ilçesi, Ekin ve Başak mahalleleri; Altındağ ilçesi, Battalgazi ve Beşikkaya mahalleleri sınırları içerisinde bulunan isimsiz köprülü kavşağın adının "Reşat Çiğiltepe Alt Geçidi" olarak isimlendirilmesine oy birliği ile karar verilmiştir.[9]
Kaynakça
değiştir
- ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 62.
- ^ Turgut Özakman (2017). Şu Çılgın Türkler. Bilgi Yayınevi. ss. 619-923.
- ^ "Albay Reşat Çiğiltepe Şehitliği". Albay Reşat Çiğiltepe Şehitliği. www.sinanpasa.gov.tr. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021.
- ^ Şer'iye sicilleri, 2. cilt, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayını, İstanbul, 1989
- ^ "Cihangir Akşit, Miralay Reşat Çiğiltepe'nin Kısa Özgeçmişi, Erişim tarihi:27.08.2011". 27 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2011.
- ^ Albay Reşat Bey Şehitliği, Afyonkarahisar İl Çevre ve Orman Müdürlüğü web sitesi, Erişim tarihi: 27.08.2011[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Çiğiltepe, Cihangir Akşit web sitesi, Erişim tarihi: 27.08.2011". 27 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2011.
- ^ "Atatürk'ü ağlatan Kurtuluş Savaşı'nın komutanının adını okuldan sildiler". 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Meclis Kararları". www.ankara.bel.tr. 3 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.