Aleksandr Peçerski
Aleksandr 'Saşa' Peçerski (Rusça: Александр Аронович Печерский; 22 Şubat 1909, Kremençuk - 19 Ocak 1990; Rostov-na-Donu), 14 Ekim 1943 tarihinde Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlardan kurtulup Sobibor İmha Kampından kitlesel kaçışın organizatörlerinden biri olan önder.
Aleksandr Peçerski | |
|---|---|
| Александр Аронович Печерский | |
.JPG) Aleksandr Peçerski | |
| Doğum | 22 Şubat 1909 Kremençuk |
| Ölüm | 19 Ocak 1990 (80 yaşında) Rostov-na-Donu |
| Milliyet | Yahudi, Sovyet |
| Vatandaşlık | Sovyetler Birliği |
| Meslek | Müzik ve tiyatro |
| Tanınma nedeni | Sobibor İmha Kampından kitlesel kaçışın önderi ve sonrasında konu olduğu davalar |
| Evlilik | Olga Kotova |
| Ödüller | • Savaş Hizmeti Madalyası • Almanya üzerinde Zafer Madalyası[1] |
İlk yılları
değiştirPeçerski, Yahudi bir avukatın oğlu olarak 22 Şubat 1909 tarihinde Kremençuk'ta doğdu. 1915'te ailesiyle birlikte bir lokomotif tamir fabrikasında elektrikçi olarak çalıştığı Rostov-na-Donu'a taşındı.[2] Üniversiteden müzik ve edebiyat diplomasıyla mezun olduktan sonra amatör müzisyenler için küçük bir okulun muhasebeciliği ve müdürlüğü görevini yaptı.[2][3]
Savaş ve esareti
değiştirBüyük Vatanseverlik Savaşı'nın başlamasıyla birlilte Kızıl Ordu'ya teğmen olarak yazıldı.[3] Eylül 1941'de 2. sınıf teğmen ressam yardımcısı rütbesine terfi etti.[4] 1941 sonbaharının başlarında yaralı komutanını Naziler tarafından ele geçirilmesinden kurtardı. Bunun için herhangi bir madalya almadı.[2] Ekim 1941'de Moskova Muharebesi'nde Naziler tarafından Vyazma'da esir alındı
Yakalanan Peçerski kısa süre sonra tifüse yakalandı, ancak yedi sonra hastalıktan kurtuldu.[3] Mayıs 1942'de, dört savaş esiri ile birlikte kaçtı, ancak hepsi aynı gün yeniden yakalandı. Daha sonra işgal altında olan Borisov'da yer alan bir ceza kampına gönderildi. Zorunlu bir tıbbi muayene sırasında sünnet edildiği tespit edildi. Diğer Yahudi savaş esirleriyle birlikte "Yahudi mezarı" adı verilen bir mahzene atıldı; 10 gün boyunca tamamen karanlıkta oturdu, her gün 100 gram buğday ve bir bardak su beslendi.[3]
20 Ağustos 1942'de Minsk'teki bir çalışma kampına gönderildi. Bu kampta Sovyet partizanları ve Naziler için çalışırken sürekli olarak Sovyetlerle iletişim kurmasından şüphelenilen kişiler vardı. Mahkûmlar aç bırakıldı ve şafaktan gece karanlığına kadar zorla çalıştırıldı.[3][5]
Eylül 1943'te Peçerski dahil yaklaşık 2 bin mahkûm Sobibor İmha Kampı'na trenlerle getirildi. 100 civarında mahkûm zorla çalıştırılmak üzere seçildi. Kalan 1.920 Yahudi derhal gaz odalarında öldürüldü.[6]
14 Ekim 1943 tarihinde beraberindekilerle birlikte tutulduğu kamptan kaçtı. Kaçıştan hemen sonra, ormanda, Peçerski'yi takip eden 50 mahkûm vardı. Bir süre sonra Peçerski yakındaki köye girip kısa bir süre sonra yiyeceklerle geri döneceğini söyledi. Ancak bir daha grubuna geri dönmedi.
Savaş sonrası
değiştirKaçan bir mahkûm olarak Josef Stalin'in 227 No.lu Emire uygun olarak kurulan bir ceza taburuna gönderildi ve savaşın en zorlu mücadelelerinde Nazi kuvvetleriyle savaşmak için cepheye gönderildi.[7] Peçerski tabur komutanı Sobibor'da yaşadıklarından o kadar etkilendi ki onun Moskova'ya gitmesine ve Faşist Alman Saldırganları Suçlarının Soruşturulması Komisyonu'nun bağlı olduğu Olağanüstü Devlet Komisyonu ile konuşmasına izin verdi. Komisyon, Peçerski'yi dinledi ve ifadesine dayanarak Sobibor'da Ayaklanma isimli raporu yayınladı.[8] Bu rapor, Holokost ile ilgili ilk kapsamlı derlemelerden biri olan Vasili Grossman ve Ilya Ehrenburg tarafından yazılan Kara Kitap adlı esere dahil edildi.
Ceza taburlarının bir parçası olarak Nazilerle savaşan Peçerski kaptan rütbesine terfi etti ve cesaret madalyası aldı.[9] Ciddi bir ayak yaralanması geçirdi. Moskova'daki bir hastanede gelecekteki karısı olan Olga Kotova ile tanıştı.[2][3]
.
II. Dünya Savaşı'nın bitiminden sonra savaştan önce yaşadığı Rostov-na-Donu'a döndü ve bir opera tiyatrosunda yönetici olarak çalışmaya başladı. Sobibor ölüm kampındaki Yahudilerin toplu cinayeti, Nürnberg Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesinde Nazilere önderlik eden suçlamaların bir parçası haline geldi. Nürnberg'deki Uluslararası Mahkeme, Peçerski'yi tanık olarak çağırdı ancak Sovyet yetkileri tanıklık etmek için Almanya'ya seyahat etmesine izin vermedi. 1948'de erkek kardeşi ile birlikte ülke çapında yapılan Batı yanlısı eğilimlerden şüphelenilen Yahudilere düzenlenen Asılsız Kozmopolit kampanyasında kısa süre tutuklu kaldı, daha sonra serbest bırakıldı.[9] Ancak baskı burada bitmedi. Peçerski, İsrail'deki Adolf Eichmann Davası dahil olmak üzere birçok uluslararası davada ifade vermesini engellendi.[10] En son ülkeden ayrılma ve ifade verme iznine muhalefet yaptığı için 1987'de Polonya'da bir mahkemeye çıktı.[10]
Ölümü
değiştirAleksandr Peçerski 19 Ocak 1990 günü Rostov-na-Donu'da öldü.
Ödülleri
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Общедоступный электронный банк документов «Подвиг Народа в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.»". 6 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2019.
- ^ a b c d Arguments & Facts Magazine Profile : August 10, 2008 issue (in Russian) 12 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2009-04-21
- ^ a b c d e f Erenburg, Grossman. Black Book: Uprising in Sobibor (in Russian) 14 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2009-04-21
- ^ Top Secret Magazine profile of Pechersky: Forgotten Hero 23 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2009-04-21
- ^ Jewish Electronic Encyclopedia (in Russian) 15 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2009-04-21
- ^ Arad, Yitzhak. Belzec, Sobibor, Treblinka: The Operation Reinhard Death Camps. Indiana University Press. 1987.
- ^ "Побег из Собибора: забытый подвиг. Единственное восстание в концлагере, закончившееся успехом" (Rusça). Cripo.com. 28 Kasım 2008. 24 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2019.
- ^ Journal Znamia: 1945 #4
- ^ a b Toivi Blatt interviews Sasha Pechersky about Luka in 1980 21 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2009-05-08
- ^ a b Luka's Shirt and photos of Ella 5 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2020-07-11