Alkin
Alkinler, hidrokarbon zincirinde en az bir tane karbon-karbon üçlü bağı içeren organik bileşiklerdir. Yapısında sadece bir tane karbon-karbon üçlü bağı bulunduran alkinler, homolog bir sıra oluştururlar ve CnH2n-2 n=2,3,4... genel formülüne sahiptirler.[1] En basit alkin asetilendir (C2H2, etin). Alkinlerin yapısında en az karbon–karbon üçlü bağı bulunduğundan ve moleküldeki karbonlar bağlıya bileceği en fazla hidrojen atomunu bağlamadıklarından doymamış moleküller kategorisine girerler. İlk kez en basit alkin, asetilen ünlü İngiliz kimyager Humphry Davy’in kuzeni olan Edmund Davy tarafından bulunmuştur.
| Asetilenin Üç Farklı Şekilde Gösterimi |
|---|
 |
| Alkinlerin en basiti olan Asetilen |
 |
| Maviyle gösterilen Hidrojen atomlarıdır. |
 |
| Maviyle gösterilen Hidrojen atomlarıdır. |
Yapısında iki veya daha fazla karbon-karbon üçlü bağı içeren moleküller poliinler diye adlandırılır. Halkalı yapı gösteren alkinler, yani yapısında karbon-karbon üçlü bağı halkalı moleküller sikloalkinlerle sayılır ve aromatik halkalı yapılar arinler diye adlandırılır.
Homolog Seri
değiştirYapılarında sadece bir tek karbon-karbon üçlü bağı bulunduran alkinler homolog bir yapı oluştururlar. Aşağıdaki tabloda homolog bir yapı gösteren ilk 10 alkinin genel formülü IUPAC adı verilmiştir.
| Dallanmamış Alkinlerde IUPAC Adlandrılması | |
|---|---|
| Genel Formülü | IUPAC Adı |
| C2H2 | Etin |
| C3H4 | Propin |
| C4H6 | Bütin |
| C5H8 | Pentin |
| C6H10 | Hekzin |
| C7H12 | Heptin |
| C8H14 | Oktin |
| C9H16 | Nonin |
| C10H18 | Dekin |
| C11H20 | Undekin |
Kaynakça
değiştir- ^ Siegfried Hauptmann: Organische Chemie, 2. durchgesehene Auflage, VEB Deutscher Verlag für Grundstoffindustrie, Leipzig, 1985, S. 256−257, ISBN 3-342-00280-8.