Alpkarakush, Kırgızistan'ın Jura dönemi Balabansai Formasyonu'ndan gelen soyu tükenmiş bir metriacanthosaurid teropod dinozor cinsidir. Cins, kısmi bir iskeletten bilinen tek bir tür olan A. kyrgyzicus'u içerir.[1]

Alpkarakush'un portresi

Keşif ve isimlendirme

değiştir

Alpkarakush fosil materyali, Kırgızistan'ın Celal-Abad Oblastı'ndaki Taş-Kömür yakınlarındaki Uurusai Vadisi'ndeki Balabansai Formasyonu'nun ('FTU-1' bölgesi) tortularında keşfedildi. Bölgedeki ilk saha çalışmaları 2005 ve 2006 yıllarında yürütüldü ve bu sırada iki kısmi teropod iskeleti bulundu. 2014'teki diğer kazılarda ek materyaller bulundu ve bunu 2016 ve 2017'deki sonraki çalışmalar izledi. 2023'te bölge tekrar ziyaret edildi ve dişler ve izole kemikler de dahil olmak üzere daha da fazla materyal buldu. Kurtarılan kemikler en az iki ayrı hayvanı temsil ediyor ve her ikisi de Alpkarakush'a atfediliyor.

2024 yılında Rauhut ve diğerleri, bu fosil kalıntılarına dayanarak Alpkarakush kyrgyzicus'u yeni bir cins ve metriacanthosaurid teropod türü olarak tanımladılar. Cins adı olan Alpkarakush, Manas Destanı'ndaki efsanevi güçlü bir kuşun adıdır.[2] Özel adı olan kyrgyzicus, taksonun Kırgız Cumhuriyeti'nde keşfedilmesine atıfta bulunur.[1]

Metriacanthosaurid teropodlardan biri olan Alpkarakush, yüksek ve kemerli bir kafatası ve genellikle ince arka bacaklarla karakterize edilen nispeten büyük bir avcıdır. Bu taksonların, gözün üzerinde dekoratif bir yapı olan belirgin bir yörüngesel kaşı vardır ve bu özellikle Alpkarakush'ta belirgin ve buruşuktur.[1]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c Rauhut, Oliver W M; Bakirov, Aizek A; Wings, Oliver; Fernandes, Alexandra E; Hübner, Tom R (1 Ağustos 2024). "A new theropod dinosaur from the Callovian Balabansai Formation of Kyrgyzstan". Zoological Journal of the Linnean Society (İngilizce). 201 (4). doi:10.1093/zoolinnean/zlae090. ISSN 0024-4082. 
  2. ^ Seiilbek, Saken; Sarbassov, Bolatkhan; Ismakova, Aigul; Pirali, Gulziya; Ibraemova, Jansaya (2018). "Mythological aspects of the kyrgyzs' ethnographic way of life in the historical epos "Manas"". Opción (İngilizce). 34 (85). ss. 632-651. 21 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2024.