Vikipedi

Anahita (tanrıça)

Anahita /ɑːnəˈhiːtə/, bir İran tanrıçasının Eski Farsça adıdır ve eski tam adı Aradvi Sura Anahita (Arədvī Sūrā Anāhitā) olarak geçmektedir. Avestaca olan bu ad, "Sular" (Aban) tanrısı olarak tapınılan ve bu nedenle bereket, şifa ve bilgelik ile ilişkilendirilen, Hint-İran dilindeki kozmolojik bir figürün adıdır. İran'da Anahita adında bir tapınak da bulunmaktadır. Anahita, Orta ve Modern Farsça Ardvisur Anahid (اردویسور آناهید) ve Ermenicede Anahit olarak bilinir.[1] Aradvi Sura Anahita'nın ikonik tapınak kültü, diğer tapınak kültleriyle birlikte "görünüşe göre MÖ 4. yüzyılda ortaya çıkmış ve Sasaniler dönemindeki ikonoklastik hareketle bastırılana kadar devam etmiştir."[2] Tanrıça Anahita'nın sembolü Lotus çiçeğidir. Lotus Festivali (Farsça: Cəşn-i Nilüfer), her yıl Temmuz ayının ilk haftasının sonunda düzenlenen bir İran festivalidir. Bu festivalin bu dönemde yapılmasının nedeni altında yazın başında lotus çiçeklerinin açması yatıyor olabilir.

Lotus çiçeği tanrıça Anahita'nın sembolüdür
Tak-ı Bostan yüksek rölyefi, II. Hüsrev'in (590-628) taç giyme törenini tasvir eder. Kral (merkezde), krallık yüzüğünü Mithra'dan (sağda) alır. Solda, genellikle Anahita olduğu düşünülen bir kadın figürü töreni kutsar gibi görünmektedir (ancak aşağıdaki notlara bakınız).
Bu madde İran'a ait bir tanrıça hakkındadır. Aynı adlı Ermeni tanrıçası için için Anahit sayfasına bakınız. Böcek cinsi için Anahita sayfasına bakınız.

Yunan ve Roma tarihçileri, Klasik Antik Çağ'da Anahita'yı ya Anaïtis olarak adlandırmış ya da kendi panteonlarındaki tanrılardan biriyle özdeşleştirmişlerdir.[hangileri?] 270 Anahita, bu tanrıçanın adını taşıyan bir silikatlı S-tipi asteroittir. Anahita, kültünün gelişimine dayanılarak iki bağımsız unsurdan oluşan senkretik bir tanrıça olarak tanımlanmıştır. Birincisi, Dünya üzerindeki nehir ve akarsulara su sağlayan Hint-İranlı Göksel Nehir fikrinin bir tezahürüdür. İkincisiyse kökeni belirsiz olan ancak kendi özgün özelliklerini koruyan bir tanrıçadır ve eski Mezopotamya tanrıçası İnanna-İştar kültüyle ilişkilendirilmiştir.[3] Bir teoriye göre, bu durum kısmen Anahita kültünün kuzeybatıdan Pers İmparatorluğu'nun geri kalanına yayıldığı dönemde Zerdüştlüğün bir parçası haline getirilmesi isteğinden kaynaklanmıştır.[3]

Ayrıca bakınız

değiştir
  • Airyanem Vaejah, Ahura Mazda tarafından yaratılan efsanevi diyarların ilki ve Yüksek Hara üzerinde yer alan dünyanın merkezidir.
  • Atargatis, İştar ile özdeşleştirilen ve sularla ilişkilendirilen, Suriye coğrafyasına ait bir tanrıçadır.
  • Hara Dağı, "Yüce Hara", *Harahvatī nehrinin kaynağı olan efsanevi dağdır.
  • Ceyhun, mitolojik Yüce Hara'dan inen dünya nehri olarak tanımlanır.[4]

Kaynakça

değiştir

Özel

  1. ^ Boyce 1983b, s. 1003.
  2. ^ Boyce 1975b, s. 454.
  3. ^ a b Malandra, William (1983), An Introduction to Ancient Iranian Religion: Readings from the Avesta and Achaemenid Inscriptions, Minneapolis, MN: University of Minnesota Press, ss. 119, ISBN 0-8166-1114-9 
  4. ^ Widengren 1965, s. 19

Genel

  • Arjomand, Saïd Amir (1998), "Artaxerxes, Ardašīr, and Bahman", Journal of the American Oriental Society, 118 (2), ss. 245-248, doi:10.2307/605896, JSTOR 605896 
  • Bikerman, E. (1938), "Anonymous Gods", The Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 1 (3), ss. 187-196, doi:10.2307/750004, JSTOR 750004 
  • Boyce, Mary (1967), "Bībī Shahrbānū and the Lady of Pārs", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, Londra: University of London, 30 (1), ss. 30-44, doi:10.1017/S0041977X00099080, JSTOR 611813 
  • Boyce, Mary (1975a), A History of Zoroastrianism, Vol. I, Leiden/Köln: Brill 
  • Boyce, Mary (1975b), "On the Zoroastrian Temple Cult of Fire", Journal of the American Oriental Society, Ann Arbor: AOS/UMich. Press, 95 (3), ss. 454-465, doi:10.2307/599356, JSTOR 599356 
  • Boyce, Mary (1982), A History of Zoroastrianism, Vol. II, Leiden/Köln: Brill 
  • Boyce, Mary (1983a), "Āban", Encyclopædia Iranica, 1, New York: Routledge & Kegan Paul, s. 58 
  • Boyce, Mary (1983b), "Anāhīd", Encyclopædia Iranica, 1, New York: Routledge & Kegan Paul, ss. 1003-1009 
  • Campos, Israel (2013), "Anahita and Mithra in the achaemenid royal inscriptions", Anahita: Ancient Persian Goddess and Zoroastrian Yazata, Londra: Avalonia, ss. 5-12 
  • Cumont, Franz (1926), "Anahita", Hastings, James (Ed.), Encyclopedia of Religion and Ethics, 1, Edinburgh: T. & T. Clark 
  • Dandamaev, Muhammad A; Lukonin, Vladimir G (1989), The Culture and Social Institutions of Ancient Iran, New York: Cambridge UP, ISBN 0-521-32107-7 
  • Darmesteter, James (1892), "Le Zend-Avesta, I", Annales du Musée Guimet, Paris: Musée Guimet, cilt 21 
  • Darrow, William R (1988), "Keeping the Waters Dry: The Semiotics of Fire and Water in the Zoroastrian 'Yasna'", Journal of the American Academy of Religion, 56 (3), ss. 417-442, doi:10.1093/jaarel/lvi.3.417, JSTOR 1463964 
  • de Jong, Albert (1997), Traditions of the Magi: Zoroastrianism in Greek and Latin literature, BRILL 
  • Girshman, Roman (1962), Persian art, Parthian and Sassanian dynasties, Londra: Golden Press 
  • Gray, Louis H (1926), "A List of the Divine and Demonic Epithets in the Avesta", Journal of the American Oriental Society, cilt 46, ss. 97-153, doi:10.2307/593793, JSTOR 593793 
  • Jacobs, Bruno (2006), "Anahita" (PDF), Iconography of Deities and Demons in the Ancient Near East (Electronic Pre-Publication), Leiden: U Zürich/Brill, 21 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi 
  • Kleiss, Wolfram (2005), "Kangavar", Encyclopædia Iranica Online, OT 7, Costa Mesa: Mazda Pub, 14 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2 Nisan 2007 
  • Lommel, Herman (1927), Die Yašts des Awesta, Göttingen-Leipzig: Vandenhoeck & Ruprecht/JC Hinrichs 
  • Lommel, Herman (1954), "Anahita-Sarasvati", Schubert, Johannes; Schneider, Ulrich (Ed.), Asiatica: Festschrift Friedrich Weller Zum 65. Geburtstag, Leipzig: Otto Harrassowitz, ss. 405-413 
  • MacKenzie, David Neil (1964), "Zoroastrian Astrology in the 'Bundahišn'", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, Londra: University of London, 27 (3), ss. 511-529, doi:10.1017/S0041977X0011835X, JSTOR 611388 
  • Meyer, Eduard (1886), "Anaitis", Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie, I, Leipzig: WH Roscher, ss. 330-334 
  • Monier-Williams, Monier (1898), A Sanskrit-English Dictionary, New York: OUP 
  • Nöldecke, Theodor, (Ed.) (1879), Geschichte der Perser und Araber zur Zeit der Sasaniden, Leiden: Brill  (repr. 1973)
  • Nyberg, Henrik Samuel (1938), Die Religionen des alten Iran, Leipzig: JC Hinrichs 
  • Taqizadeh, Sayyid Hasan (1938), Old Iranian Calendars (Prize Publication Fund, Vol. 16), Londra: Royal Asiatic Society 
  • Tseretheli, Michael (January 1935), "The Asianic (Asia Minor) elements in national Georgian paganism", Georgica, 1 (1), s. 55, erişim tarihi: 7 Ağustos 2012 
  • Widengren, Geo (1955), "Stand und Aufgaben der iranischen Religionsgeschichte: II. Geschichte der iranischen Religionen und ihre Nachwirkung", Numen, 2 (1/2), ss. 47-134, doi:10.2307/3269455, JSTOR 3269455 
  • Widengren, Geo (1965), Die Religionen Irans (Die Religion der Menschheit, Vol. 14), Stuttgart: Kohlhammer Verlag 

Daha fazla okuma

değiştir
  • Cereti, Carlo G. (2023). "Armenia and Iran: Anāhitā's Worship in the Caucasus". Iran and the Caucasus. 27 (4–5). ss. 337-347. doi:10.1163/1573384X-02704002. 
  • Koulabadi, Rahele; Seyyed Mehdi Mousavi Kouhpar; Javad Neyestani; Seyyed Rasool Mousavi Haji (2019), "An Overview of Goddess Anahita and Her Iconography in Ancient Iran", Central Asiatic Journal, 62 (2), ss. 203-226, doi:10.13173/centasiaj.62.2.0203 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Anahita_(tanrıça)&oldid=33758251" sayfasından alınmıştır