Antijenik sapma
Antijenik sapma, bir virüsün iki veya daha fazla farklı suşunun ya da iki veya daha fazla değişik virüsün suşlarının, bir araya gelerek orijinal virüslerden daha farklı bir antijenik özellik kazanan yeni virüslerin ortaya çıkması sürecidir. Bu terim genellikle grip virüsleri için kullanılsa da, koyunlardaki visna maedi virüsü gibi farklı virüslerde demeydana gelebilir.[1] Antijenik sapma, reassortman ya da viral sapma vakalarında oluşan, genotipik ve fenotipik değişimle sonuçlanan bir durumdur.
Antijenik sapma, antijenik kayma ile tezatlık gösterir. Grip suşlarının bilinen soylarının zaman içinde mutasyona uğraması, bağışıklık kaybına veya aşı uyumsuzluğuna yol açabilir. Antijenik kayma, grip A, grip B ve grip C de dahil olmak üzere grip virüslerinin her türünde ortaya çıkabilir. Antijenik sapma ise, sadece grip A virüsülerinde meydana gelir, bunun nedeni grip A virüslerinin insanlardan başka canlı türlerini de enfekte etmesidir.[2] Grip A ile etkilenmiş kuşlar ve memeliler, virüsün yüzey antijenlerinin yeniden organize olabilmeleri için bir fırsattır. Grip B ve C özellikle insanları enfekte ederler ve reassortman yoluyla fenotipik değişimleri minimum düzeyde kalır.[3]
Antijenik sapma yeni viral patojenlerin ortaya çıkması için önemlidir, virüsler yeni bir nişe girmek için bu yolu takip edebilirler. Primatlarda meydana geldiği gibi insanları etkileyen HIV gibi yeni virüslerin ortaya çıkmasında bir faktör olabilir. Genetik yapısı nedeniyle HIV reassortmana uğramaz, ama süperenfeksiyon yoluyla rahatça rekombine olabilir, HIV rekombinant HIV suşları üretebilir ve rekombinantlar atalarından farklılık gösterirler.
Hayvanlardan insanlara grip virüsü geçişindeki rolü
değiştirGrip A virüsleri, ördekler, tavuklar, domuzlar, insanlar, balinalar, atlar ve foklar gibi birçok farklı hayvan türünde bulunurlar[3] Grip B virüsleri son zamanlarda foklarda da görülseler de özellikle insanları enfekte ederler.[4] Grip türleri hemaglütinin ve nöraminidaz yüzey proteinlerine göre isimlendirilirler, örneğin tip-3 hemaglütinin ve tip-2 nöraminidaza sahip bir tür H3N2 diye isimlendirilir. Grip A virüsünün bazı türleri[2] domuzları ve diğer memeliler enfekte edebilmektedirler. İki farklı Grip A virüsü türü aynı hücreyi aynı anda enfekte ettiklerinde rekombinasyon sonucunda yeni antijenik özelliğe sahip bir Grip A türü (suş) ortaya çıkabilir. Bu yeni suş yüklek oranda patojen olabilir çünkü insan bağışıklık sistemi yeni grip türlerini tanımlamakta zorlanır ve bunun sonucunda yeni pandemiler görülebilir.[3]
Parçalı genom
değiştirAntijenik sapma parçalı genoma sahip virüslerde meydana gelebilir. Parçalı genoma sahip virüsleri hatırlamak için mnemonik bir hatırlatıcı olarak BORA (Bunyaviridae, Orthomyxoviridae, Reoviridae ve Arenavirus) kullanılır.
Deniz ekosisteminde
değiştirViroloji açısından deniz ekosistemi geniş çaplı çalışılmamıştır, fakat olağanüstü hacmi, yüksek viral yoğunluk (sahil sularının her mL'sinde 100 milyon virüs, denizin derinliklerinde her mL suda 3 milyon virüs bulunmaktadır)[5] ve yüksek hücre parçalama kapasitesiyle (ortalamanın %20 üzerinde) deniz virüslerinin rekombinasyon ve antijenik sapma kapasitesi oldukça yüksek olmalıdır.[6]
Ayrıca bakınız
değiştirNotlar
değiştirKonuyla ilgili yayınlar
değiştir- Bouvier, Nicole M.; Palese, Peter (September 2008). "The biology of influenza viruses". Vaccine. 26 Suppl 4 (Suppl 4): D49–53. doi:10.1016/j.vaccine.2008.07.039. PMC 3074182
. PMID 19230160.
Dış bağlantılar
değiştir- Süpergrip: Grip virüslerinde antijenik sapma 15 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.