Arila Kalesi
Arila Kalesi (Gürcüce არილას ციხე), tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Arila olan Süngülü köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.
Tarihçe
değiştirArila Kalesi'nin ve Arila köyünün bulunduğu Samtshe bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçasıydı. Osmanlılar bölge ve kaleyi 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmişlerdir. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre Arila köyünün nüfusu, 38 hanede yaşayan Gürcülerden oluşuyordu. Arila Kalesi'nin Orta Çağ'da inşa edildiği ve Gürcülerden Osmanlılara geçtiği tahmin edilmektedir.[1][2] Arila (არილა), Gürcüce bir yer adı olup "güneşli" gibi bir anlama gelir.[3]
Mimari
değiştirSüngülü köyünün yaklaşık 1 kilometre güneyinde bulunan Arila Kalesi, günümüze kalıntıları ulaşmış köydeki en önemli tarihsel yapıdır. Bugün Çaksu denilen akarsuyun sol kıyısında, kayalık bir tepede yer alır. Küçük bir yapı olan Arila Kalesi’nin (30×10 m) duvarlarının kalınlığı bazı yerlerde iki metreyi bulmaktadır. Kaleden geriye duvarları kalmıştır. Batı duvarı daha iyi biçimde korunmuştur. Duvarların yüksekliğinin ise üç metreyi bulur. Kalenin bulunduğu kayalıkta birkaç mağara vardır. Üzerinde kalenin yer aldığı kayada mağaralar bulunmaktadır. Bu mağaralardan birinde kireç harcıyla inşa edilmiş duvarı izi tespit edilmiştir. Kalenin bulunduğu yer "Gorgeti" (გორგეთი) olarak adlandırılmaktadır. Arila Kalesi’nin 1 km batısında, eski Çançahi köyünde Orta Çağ'dan kalma Çançahi Kalesi bulunmaktadır.[4][5][6]
Kaynakça
değiştir- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt, III. Cilt, s. 462". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2024.
- ^ "1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre "Gürcistan Vilayeti"nin etnik haritası". 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2024.
- ^ ""ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი" (Gürcü Dilinin Açıklamalı Sözlüğü)". 11 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2024.
- ^ "ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები (2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları), Tiflis, 2021, s. 13-14. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9746-3-2
- ^ "ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2012-2013 წლების საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები" (2012-2013 Yılları Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları), Tiflis, 2019, s. 6. 17 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9639-0-2
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 404, ISBN 9789941478178.
.png){kind=link}
.png){kind=link}