Büyük Asoka

Asoka (Devanāgarī: अशोकः, IAST: [aɕoːkə(h^ə)], Prakrit dilinde İmparatorluk adı: Devanampriya Priyadarsi (Devanāgarī: देवानांप्रिय प्रियदर्शी), "O, Tanrıların sevgili oğludur ve her insana içtenlikle saygı duyar") veya MÖ 304 ile MÖ 232 arasındaki adıyla Dhamma (Devanāgarī: धम्मः), "Adil, Dindar, Erdemli"), MÖ 273 ile MÖ 232 arasında egemen olan Maurya Hanedanlığı'nın Hint imparatoruydu. Asoka, bir dizi askeri fetihten sonra günümüzde Hindistan'ın bulunduğu alana hükmetmiştir. İmparatorluğu; günümüzdeki Pakistan, Afganistan ve İran'ın batısındaki topraklardan, Hindistan'ın doğusunda yer alan Bengal ve Assam eyaletlerine ve güneyde Karnataka eyalet sınırları içinde kalan Mysore'a kadar uzanan bir alana yayılmıştı.

Büyük Asoka
MÖ 1. yüzyıldaki kabartmada Asoka, Ramagrama'daki Nāgaları ziyaret ediyor
Doğum	Maurya İmparatorluğu
Ölüm	MÖ 232
Milliyet	Hint
Meslek	Maurya İmparatoru

Tahta çıktığı ilk zamanlar büyükbabasının izinden gitti ve askerî harekâtlarla topraklarını genişletmeye çalıştı. Hükümranlığının sekizinci yılında, Hindistan'ın doğu kıyılarında (günümüzde Orissa eyaletinin bulunduğu yerler) bir devlet olan Kaliga'ya karşı bir savaştan zaferle ayrıldı. Ancak zafere rağmen, savaş bittiğinde ordusunda yüz bin kayıp ve daha fazla sayıda yaralı vardı.

Bundan etkilenen Asoka, Hindistan'ın zapt edilmesi için giriştiği harekâtı bitirmeye karar verdi ve tüm savaşlardan vazgeçti. Budizm'i dini felsefesi olarak belirledi ve dharma erdemlerinin gerektirdiği şekilde yaşamaya çalıştı.

Kişisel hayatında Asoka, avcılıktan vazgeçti ve vejetaryen oldu. Devlet adamı olarak ise hastaneler ve hayvan barınakları açtı, birçok katı kanunu yürürlükten kaldırdı, yollar yaptı ve sulamayı geliştirdi. İnsanlara inancı öğretmek için "Dharma Görevlileri" olarak adlandırılan devlet görevlileri atadı. Krallığı zamanında tüm dinlere yer vardı, ancak özellikle Budizm teşvik edildi. Bununla beraber; birçok yabancı ülkeye Budist misyonerler gönderildi. Özellikle Seylan'da (Sri Lanka) başarılı oldular.

Asoka, benimsediği bu politikayı anlatan satırların krallığındaki tüm kayalara ve sütunlara yazılmasını istedi. Birçoğu günümüze kadar ayakta kalmıştır.

Asoka tahta çıktığı vakit Budizm, sadece Hindistan'ın kuzeybatısında bulunan yerel bir dindi. Öldüğünde ise tüm Hindistan'a yayılmıştı ve süratle komşu ülkelerde de yayılıyordu. Bu nedenle Asoka'nın Budizmin yaygınlaşmasında önemli rolü olduğu söylenir.

Popüler kültürde Asoka

2001 yapımı Asoka filminde Shah Rukh Khan tarafından canlandırılmıştır.