Atkı (fizik)

Herhangi bir nesnenin bir kuvvet tarafından boşluğa atılması olayında atılan nesneye atkı denir. Nesnenin boşlukta izlediği yola atkı yolu denir, atkı yolu eğik atışta cismin izlediği yoldur. Hareketin matematiksel denklemleri atkı yörüngesiyle incelenir.

Yönlendirim Kuvveti

Projectile and cartridge case for the massive World War II German 80cm Schwerer Gustav railway gun

Atkı olabilecek cisimler: ok, dart, zıpkın ve benzeri silahlardan çıkan cisimlerdir.

Bazı silahlar, harekete geçirici kuvvet olarak gazların sıkışması ve genleşmesini kullanır.

Hava tabancası ve hava tüfekleri sıkışan gazları kullanır. Diğer birçok silahlar ve ateşli silahlar ani kimyasal reaksiyonlar tarafından serbest bırakılan genişleyen gazları kullanırlar. Işık-gaz silahları ise bu mekanizmaların birleşimini kullanırlar.

Raylı silahlar, cihazın bütün bir uzunluğuna sabit bir ivme sağlamak için elektromanyetik alandan yararlanırlar, çoğunlukla ilk hızı artırarak. Bazı atkılar, bir roket ve jet motoru anlamıyla uçuş sırasında itme sağlarlar. Askeri terminolojide bir roket kumandasız iken füze uzaktan kumandalıdır. Roketin iki anlamına dikkat edersek: ICBM roket motorlu bir füzedir.

Balistik atkının yörüngesini inceler, kuvvetler atkı üzerine etki eder ve atkının hedef üzerinde olduğunu pekiştirir. Silah olsun veya olmasın bir patlama, yüksek hızlı atkılar bir yıkıntıya neden olur. Bir silah veya cihaz patlaması yüksek hızlı atkılar oluşturmak için dizayn edilmiş olabilir.

Dağıtan Atkılar

Birçok atkı, örneğin roketler patlayıcı bir görev ya da kimyasal ve biyolojik madde taşıyabilirler. Patlayıcı yüklerinin dışında, bir atkı belirli bir zarara neden olmak için dizayn edilebilir. Örneğin;yangın (ayrıca bakınız termal silahlar) ve zehirlenme (ayrıca bakınız zehir )

Spor Atkıları

beyzbol topunun hızı 105 kilometre/saat (65 mph) olarak ölçülmüştür.^[1]

Fırlatma hareketinde, atkıya uygulanan en önemli kuvvet itici kuvvettir. Daha fazla itici kuvvet fırlatılanın ileriye gidiyor olması demektir. Bu durumda itici kuvvetler, kasların top üzerinde, hareketi sağlamak için uyguladığı güçlü kuvvetlerdir.

Kinetik Atkılar

Patlayıcı veya herhangi bir yük içermeyen bir atkı kinetik atkı olarak isimlendirilir, kinetik enerji silahları, kinetik enerjili savaş başlıkları, kinetik savaş başlığı, kinetik etkileyiciler bunlara örnektir. Karakteristik kinetik enerji silahları taşlar ve yuvarlak atışlar gibi kör atkılardır. Patlayıcıları olmayan atkılar arasında raylı silahlar, elektrik silahlarından ateşlenenler vardır. Bütün bu silahlar, yüksek ilk hızın kazanılmasıyla çalışır ve hedefleriyle çarpışırlar. Ayrıca sahip oldukları kinetik enerjileri şok dalgasına ve ısıya dönüşür.

Telli Atkılar

Bazı atkılar, bir kablo tarafından fırlatma ekipmanlarına bağlı kalırlar.Fırlatmadan sonra;

yol göstermek için: tel güdümlü füze (4.000 m kadar )
bir elektrik şokunu yönetmek için: Taser gibi (10.6 m kadar ) iki atkı da bir kablo ile aynı anda döner.
hedefle bağlantı kurmak için: zıpkınla balina avlamak, sapanı hedefe doğru çekmek

Karakteristik Atkı Hızları

Atkı	Hız				Belirli Kinetik Enerjisi (J/kg)
Atkı	(m/s)	(km/h)	(ft/s)	(mph)	Belirli Kinetik Enerjisi (J/kg)
cisim 1 m'den düşerse (Dünya yüzeyinde,boşlukta)	4.43	15.948	14.5	9.9	9.8
cisim 10 m'den düşerse (Dünya yüzeyinde,boşlukta)	14	50.4	46	31	98
Fırlatılan çomak (uzman atıcı)	40	144	130	90	800
Cisim 100 m'den düşerse (Dünya yüzeyinde,boşlukta)	45	162	150	100	980
dart (uzman atıcı)	45	162	150	100	1,000
Buz hokey diski, (profesyonel oyuncu)	50	180	165	110	1,300
80-lb-draw yaylı tüfek	58	208.8	190	130	1,700
150 lbs Orta Çağa ait savaş oku	63	228.2	208	141	2,000
40mm sapan	87	313.2	285	194.6	3,785
Keçeli kalemden boya topu	91	327.6	300	204	4,100
175-lb yaylı tüfeğin sürgüsü	97	349.2	320	217	4,700
hava silahı 6 mm hava topu	100	360	328	224	5,000
hava tüfeği BB 4.5 mm	150	540	492	336	11,000
hava silahı topu	305	878.4	1,000	545	29,800
9×19 mm bir nişancının kurşunu	340	1224	1,116	761	58,000
12.7×99 mm (ağır silah makineleri kurşunu)	800	2,880	2,625	1,790	320,000
Alman Tiger I 88 mm (tank - Pzgr. 39 APCBCHE)	810	2,899	2,657	1,812	328,050
5.56×45 mm (standart daire)	920	3,312	3,018	2,058	470,000
20x102mm	1039.38	3,741	3,410	2,325
25×1400 mm	1,700	6,120	5,577	3,803	1,400,000
2 kg tungsten Slug	3,000	10,800	9,843	6,711	4,500,000
ICBM yeniden giriş aracı	4,000e kadar	14,000 e kadar	13,000 e kadar	9,000 e kadar	8,000,000 e kadar
ışık-gaz silahı	7,000 e kadar	25,000 e kadar	23,000 e kadar	16,000 e kadar	24,000,000 e kadar
düşük Dünya yörüngesindeki uydu	8,000	29,000	26,000	19,000	32,000,000
Ekzoatmosferik av aracı	~10,000	~36,000	~33,000	~22,000	~50,000,000
Atkı (e.g., space debris) ve düşük Dünya yörüngesindeki atkı hedefi	0–16,000	~58,000	~53,000	~36,000	~130,000,000

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Pepin, Matt (26 Ağustos 2010). "Aroldis Chapman hits 105 mph". Boston.com. 31 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2010.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Atkı (fizik) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Vikisözlük'te atkı (fizik) ile ilgili tanım bulabilirsiniz.

Open Source Physics computer model 10 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Projectile Motion Applet (İngilizce)
Another projectile Motion Applet27 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

[1] Pepin, Matt (26 Ağustos 2010). "Aroldis Chapman hits 105 mph". Boston.com. 31 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2010.

[1]