Atlantik Fatihi
Atlantik Fatihi[1] (İngilizce özgün adıyla The Spirit of St. Louis), 1957 ABD yapımı biyografik filmdir. 1927 yılında Atlas Okyanusu'nu uçakla tek başına geçen ilk pilot olan Amerikalı Charles Lindbergh'in maceralı yolcuğunun öyküsünü anlatan film adını bu öncü havacının rekorunu kırarken bindiği uçağın adından almıştır. Uçağın/filmin adı St. Louis'in Ruhu anlamına gelmektedir ve Lindbergh, uçağı satın alabilmesi için gerekli olan parayı kendisine inanan dokuz St. Louis’ li iş insanı ve bankacıdan bulduğu için uçağına bu adı vermişti. Film 1970'li yıllarda Türkiye'de TRT televizyonunda Büyük Uçuş adıyla da gösterilmişti.
| The Spirit of St. Louis | |
 "The Spirit of St. Louis" filminin sinema afişi | |
| Yönetmen | Billy Wilder |
|---|---|
| Yapımcı | Leland Hayward |
| Senarist | Billy Wilder Charles Lederer Wendell Mayes Charles Lindbergh (kitap) |
| Oyuncular | James Stewart Murray Hamilton Patricia Smith |
| Müzik | Franz Waxman |
| Görüntü yönetmeni | Robert Burks J. Peverell Marley |
| Kurgu | Arthur P. Schmidt |
| Stüdyo | Warner Bros. Pictures |
| Dağıtıcı | Warner Bros. Pictures |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Biyografi, dram, macera, tarihi |
| Renk | Renkli |
| Yapım yılı | 1957 |
| Çıkış tarih(ler)i | 20 Nisan 1957, ABD 28 Aralık 1957 Türkiye |
| Süre | 135 dakika |
| Ülke |  ABD |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | 6.000.000 $ |
| Diğer adları | Büyük Uçuş (Türkiye, TRT TV) L'odyssée de Charles Lindbergh (Fransa) L'aquila solitaria (İtalya) El héroe solitario (İspanya) Lindbergh - Mein Flug über den Ozean (Almanya) |
Charles Lindbergh'i James Stewart'ın canlandırdığı ve Billy Wilder'ın yönettiği filmin senaryosunu Charles Lederer, Wendell Mayes ve Billy Wilder birlikte Charles Lindbergh'in 1953 tarihinde yayımlanan Pulitzer ödüllü aynı adlı otobiyografik kitabından uyarlayıp yazmışlardır. Özgün müziğini Franz Waxman'ın bestelediği film "en iyi özel efekt" (Louis Lichtenfield) dalında Oscar'a aday gösterilmişti.
Ünlü öncü havacı Charles Lindbergh'in 20 Mayıs 1927'de New York'tan tek motorlu ve eksik donanımlı bir uçakla tek başına havalanıp 33,5 saat süren bir yolculuktan sonra 21 Mayıs'ta Paris'e inerek bu alanda bir ilki başardığı maceralı yolculuğun öyküsünün anlatıldığı filmde Charles Lindbergh'i canlandıran James Stewart bu rol için oldukça yaşlı bulunmuştu. Film çekildiğinde 48 yaşında olan Stewart 25 yaşındaki Lindbergh'i oynuyordu.
Konusu
değiştirFilm 1927 yılında havacı Charles Lindbergh'in Atlas Okyanusu'nu geçeceği tarihi uçuşun bir gece öncesinde başlar. Lindbergh (James Stewart) ertesi gün çıkacağı yolculuk için havaalanı yakınındaki bir otel odasında dinlenmeye çalışırken, lobideki gazeteciler sürekli olarak gazetelerine haber yetiştirmek için hummalı bir şekilde çalışmalarını sürdürürler. Bir türlü uykuya dalamayan Lindbergh'in nasıl bu noktaya geldiği bu andan itibaren geriye dönüşlerle anlatılır:
1923 yılındaki ilk tek başına uçuşu, kasabalarda düzenlenen hava gösterilerinde diğer pilotlarla beraber yaptığı tehlikeli gösteriler, orduda hava bölüğünde geçen günleri, küçük kasabalarda çiftçileri ve daha önce uçak bile görmemiş farklı katmandan insanları para karşılığında uçağıyla gezilere çıkarması, amatörlere uçuş dersleri vermesi (özellikle de hevesli bir rahibe verdiği uçuş dersleri sırasında yaşadıkları, onun inanç sistemiyle ilgili düşünceleri ve kişilik yapısı hakkında seyirciye oldukça detaylı bir fikir verir) ve nihayet posta idaresi için uçakla posta taşıdığı tehlike dolu uçuşlar bir bir gözünün önünde canlanır.
Lindbergh'in hayali, çağdaşı birçok havacının hayalleri gibi okyanusu uçakla geçmektir. Bunu deneyenler de olmuştur fakat henüz başaran olmamıştır. Gözüpek bir pilot olan Lindbergh bunun ancak tek kişilik, tek kanatlı ve tek motorlu hafif bir uçakla mümkün olabileceğine inanmaktadır. Pahalı bir araç olan uçak için gerekli krediyi temin etmek üzere ABD'nin Missouri Eyaleti'nin St. Louis kentindeki bir bankaya başvurur, orada hazır bulunan dokuz iş insanı ve bankacı Lindbergh'i dinledikten sonra ona inanırlar ve kredi açarlar. Bu iş başarılması imkânsız bir hayal gibi görüldüğü için krediyi verdiklerine Lindbergh bile çok şaşırır.
Banka çekini cebine koyan Lindbergh hazır bir uçağı kendisine satmamaları üzerine küçük ve tanınmamış bir imalat atölyesine kendi uçağını ısmarlar ve özel tasarım uçağını oradakilerle birlikte zamana karşı yarışarak kısa bir sürede yapıp bitirir. Ağırlık yapmaması için paraşütün bile konmadığı uçak neredeyse tamamen yakıt tanklarından oluşmuştur. Yolda yağmur, fırtına, buzlanma, uykusuzluk ve halüsinasyonlar görme gibi sorunlarla boğuşup bazı ciddi tehlikeler atlatır. Geriye dönüşlerle anlatılan bazı anılar bu küçük kokpitte de canlanır. Ve nihayet 40 saat sürmesi planlanan uçuş rüzgarların da yardımıyla 33,5 saatte tamamlanır ve Lindbergh uçağını Paris'e Le Bourget Havaalanına indirir. Kendisini burada büyük bir kalabalık karşılar. Artık ünlü olmuştur.
Çekimler ve tarz
değiştirFilm 1957'de vizyona girmesine rağmen çekimleri 1955 yılında tamamlanmıştı. Çekimlerinin ABD ve Fransa'da olayların geçtiği yerlerde yapıldığı film için, Charles Lindbergh'in 1927'de kullanmış olduğu "The Spirit of St. Louis" adlı uçağın tıpatıp aynısından üç adet imal ettirilmişti. Bu tıpkı yapım uçaklardan ikisi halen çalışır durumda olup bir tanesi Dearborn, Michigan'daki Henry Ford Müzesi, diğeri de Oshkosh, Wisconsin'deki EAA AirVenture Müzesinde sergilenmektedir.[2]
Yapımcı Jack L. Warner, James Stewart'ın Charles Lindbergh rolüne de oynatılmasına şiddetle karşı çıkıyordu. Zaten o tarihte henüz hayatta olan Lindbergh (1974'te ölmüştü) de kendisini beyaz perdede Anthony Perkins'in canlandırmasını arzu ediyordu. Bütün bunlara rağmen uzun bir süre kulis yapan James Stewart rolü almıştı. Çekimler sırasında alışılmadık bir şekilde ekibe güçlükler çıkartan Stewart'ın istenmediğini hissetmiş olabileceği sanılmaktadır. Nitekim 25 yaşındaki Lindbergh'i 48 yaşındaki James Stewart'ın canlandırdığı film ilk vizyona çıktığında gişede başarısızlığa uğradı. Oysa film 3 milyon dolarlık orijinal bütçesini çok aşmış ve tam 6 milyon dolara mal olmuştu.[3] (2008'in 46 milyon dolarına denk geliyor)[4]
Ağır makyajlarla idare edilmeye çalışılmasına rağmen yaşlı bir Stewart'ın genç Lindbergh rolünde pek de inandırıcı olmamasının yanı sıra, geçmişteki önemli filmlerini alaycı bir karamsarlıkla çekmiş usta yönemen Billy Wilder'ın saf iyimserliğin yüceltildiği bu tür bir film için yanlış bir seçim olduğu aşikardır. Ayrıca filmin çekimlerinde CinemaScope geniş perde sisteminin kullanılmış olması da, büyük bölümü pilot kabini gibi daracık ve sıkışık bir mekanda geçen filmin klostrofobik doğasına aykırı bulunmuştu.[5]
Büyük bir bölümü uçağın kokpitinde geçen filmde seyircinin ilgisini canlı tutabilmek için yönetmen geriye dönüşlerle (flashback) Lindbergh'in hayatından bazı kesitleri seyirciye aktarmıştı.
Oyuncu kadrosu
değiştir
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| James Stewart | Charles Lindbergh |
| Murray Hamilton | Bud Gurney |
| Patricia Smith | Aynasını veren kız |
| Bartlett Robinson | Benjamin Frank Mahoney |
| Marc Connelly | Peder Hussman |
| Arthur Space | Donald Hall |
| Charles Watts | O.W. Schultz |
Kaynakça
değiştir- ^ Milliyet, Gazetesi (28 Aralık 1957). "İlan". s. 5. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2009.
Dış bağlantılar
değiştir- IMDb'de Atlantik Fatihi
- allmovie.com'da "The Spirit of St. Louis" 27 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.