Aydın Köksal

Aydın Köksal (d. 1940, İstanbul) Türk elektronik, bilgisayar ve yazılım mühendisi ve dil bilimci. Türkiye Bilişim Derneğinin onursal başkanı, Bilişim AŞ'nin kurucusu ve yönetim kurulu başkanıdır. Bununla birlikte bilgisayar, bilişim, donanım, yazılım, veri tabanı gibi 2500 bilişim terimini Türkçeye kazandırmıştır.

Hayatı

1940'ta İstanbul'da doğdu. Galatasaray Lisesini birincilikle bitirdi ve buradaki birinciliğinden dolayı 1964 yılında çağrılı olarak gittiği Fransa'daki INSA Lyon'dan Elektronik Y.Müh. diploması aldı. Bütün iş yaşamı bilişim alanında, bilgisayarlar konusunda çalışmakla geçti. Yedek subaylıktan sonra Ankara'da bir bilgisayar firmasında, Remington Rand/UNIVAC'ta, bir yıl çalıştı. Hacettepe Üniversitesi kurulurken planlanan Bilgi İşlem Merkezi'nin (BİM) kurucu müdürlüğünü 1967'de kabul edip 18 yılı aşkın bir süre HÜ'de bulundu. Bilişimsel dil bilimi dalında bilim doktoru (1975, HÜ), Bilgisayar Bilimleri Mühendisliği dalında üniversite doçenti (1980, HÜ), Bilgisayar Yazılımı ana bilim dalında profesör oldu (1991, GÜ).

Hacettepe Üniversitesi'nin kuruluş çalışmalarına katıldı (1967) ve burada dersler verdi (1968-85). Ayrıca Orta Doğu Teknik Üniversitesinde (ODTÜ, 1968-69), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde (SBF, 1971-74) ve Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinde (İİBF, 1990-95) de dersler vermiştir. Toplam 30 yıllık hizmetten sonra 1995'te üniversiteden emekli oldu. 1985'te Ankara'da kendi endüstriyel yazılım ürünleri ile pazarlama ve proje geliştirme doğrultusunda hizmet sunan Bilişim AŞ'yi kurdu. Bugün, yönetim kurulu başkanı olarak bilgisayar yazılımı üreten Bilişim AŞ'nin başında, ulusal yazılım endüstrileri ile Türkiye'nin yeryüzünün en ileri ülkelerinden biri olarak gelişmesine katkıda bulunmaya çalışmaktadır.

1971'de Türkiye Bilişim Derneği'ni kurdu ve yönetti (1971-75; 1981-87); 1978-87 yılları arasında Bilişim Dergisini yayınladı. Bu derginin yayın kurulu üyeliğini 1996'ya değin sürdürdü. Bilgisayar, bilgi işlem, yazılım, donanım, bilişim vb. Türkçe bilişim terimlerini geliştirdi (yaklaşık 2.500 yeni sözcük). Üniversiteler arası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS) projesini Bilgi İşlem Birim Başkanı olarak örgütledi ve yönetti (1974-80); ÖSYM Bilgi İşlem Merkezi'nin kuruluşunu gerçekleştirdi (1976). Hacettepe Üniversitesi Bilişim Enstitüsü'nün kurulmasını sağlayarak (1973), Bilgisayar Mühendisliği dalında Türkiye'nin ilk doktora programını başlattı (1974). HÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'nü, yine bu alanda Türkiye'de açılan ilk bölüm olarak kurdu (1977) ve bu bölümün başkanlığını yaptı (1980-85).

Kamu İktisadi Kuruluşlarını Yeniden Düzenleme Komisyonu Bilişim Alt komisyonu üyeliği (1971); DPT Elektronik Bilgi İşlem Sürekli Özel Uzmanlık Kurulu üyeliği (1975-86) ve başkanlığı (1977-78) yaptı; Başbakanlık Danışmanlığı'nda (Devlet Durum Merkezi) bulundu (1981-82). Bununla birlikte Türk Dil Kurumu üyeliğine (1975) ve yönetim kurulu üyeliğine (1982-83) ve TÜBİTAK Bilim Adamı Yetiştirme Grubu Yürütme Kurulu üyeliğine seçildi (1984-87). Dil Derneği'nin kurucu üyeliğini ve genel yazmanlığını yaptı (1987-88). Aynı zamanda bu derneğin yönetim kurulu üyeliğini 1992'ye kadar sürdürdü. Birleşmiş Milletler, UNESCO, SPIN, OECD, IFIP vb. uluslararası örgütlerde yurt dışında Türkiye'yi 22 kez temsil etti.

Bir mühendis olarak özellikle bilişim teknik biliminin ekonomik ve toplumsal kalkınmada en etkin bir araç olarak kullanılabileceğine inanan Köksal, Türk toplumunun "çağdaş bir bilişim toplumu"na dönüşmesi doğrultusunda sivil toplum örgütleri çerçevesinde yoğun çaba gösteregelmiştir. Üye olduğu dernekler şunlardır: Türkiye Bilişim Derneği (TBD), Türkiye Bilgi İşlem Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD), Türkiye Bilişim Vakfı, Atatürkçü Düşünce Derneği, Dil Derneği, Türk-Fransız Mühendisleri Dostluk Derneği, Türk-Japon Dostluk Derneği, Ankara Galatasaraylılar Birliği, Galatasaray Spor Kulübü, Ankara Tenis Kulübü, Bilim ve Ütopya Kooperatifi.

Günümüzde, 1985'ten beri kurduğu danışmanlık kurumu ve yazılım evi olan Bilişim AŞ'yi yönetmektedir. Bu göreviyle Türk ulusal yazılım endüstrisinin gelişmesine katkıda bulunmaya çalışan Prof. Dr. Köksal, diğer yandan, kitapları, yazıları, yurdun birçok bölgesinde verdiği konferansları ve katıldığı radyo ve televizyon programlarıyla Türk aydınlanmasına katkılarını sürdürmektedir.

Dr. Aydın Köksal iyi düzeyde İngilizce, Fransızca, İtalyanca bilmekte, Almanca ve İspanyolca teknik belgeler üzerinde de çalışma yapabilmektedir. Prof. Dr. Gülden Köksal ile evlidir (1967).

İlgi Alanları

Okul yıllarında coğrafyaya, matematiğe, dil bilgisine -genel olarak bilime ve sanata- ilgi duymuş, bu ilgiyle 24 yaşına değin Fransızca, İngilizce, Almanca, İtalyanca, İspanyolca öğrenmiştir. Gençlik yıllarında Galatasaray Kulübünde 4 yıl atletizm çalışmış ve 400 metrede, 400 metre engellide yarışmıştır (1956-60). Eğitiminin %51'ini sporcu kimliğime borçlu olduğunu düşünmektedir. Bununla birlikte keman çalmış, öğrenci arkadaşlarıyla orkestralar kurmuş, bu orkestralarla İstanbul'da ve Lyon'da konserler vermiştir. Çok sesli müziğe ve Çigan müziğine ilgi duymuştur. Yazın ve resim de ilgi alanları arasındadır. Klasikleri, Dostoyevski, Zola, Goethe, Kafka’yı okumuş, Matisse’e, Gauguin’e, Picasso gibi ressamlara imrenmiştir.

Otuz yıl aradan sonra, 52 yaşında, resim yapmaya başlamış ve iki buçuk yılda 55 tablo yapmıştır. 65 yaşında ise piyano dersleri alarak Beethoven’in Ay Işığı Sonatı (Adagio), Schubert’in Serenad’ı, Chopin’in Do Diyez Minör Noktürn’ü, Opus 64 No. 2 Vals’i gibi sevdiği birkaç yapıtı öğrenmiştir.

Ödüller

Kazandığı ödüller şunlardır:

• 1960: Salih Zeki Matematik Ödülü: Galatasaray Lisesi’nden.
• 1979: Tüm Öğretim Üyeleri Derneği (TÜMÖD) Dr. Necdet Bulut Fen ve Mühendislik Ödülü: Bilgisayar Mühendisliğinin Türkiye'de bir bilim dalı olarak örgütlenmesi, bilişim sözcüklerinin Türkçeye kazandırılması, DPT Bilgi İşlem Özel Uzmanlık Kurulunda bilgisayarların Türkiye'de planlı ve etkin kullanımı doğrultusundaki çalışmaları, TBD kurucusu olarak bilişim mesleğini örgütlemesi dolayısıyla. Prof. Dr. Tarık Özker ile paylaşmıștır.
• 1980: Türk Dil Kurumu (TDK) Deneme ve İnceleme Ödülü: "Dil İle Ekin" yapıtı dolayısıyla; (c) 1996'da, ilk kez tanımlandığı yıl, TBD-TÜBİSAD Yaşam Boyu Hizmet Ödülü;
• 1996: TBD-TÜBİSAD Yaşam Boyu Hizmet Ödülü: Türkiye Bilişim Derneği ile Bilişim Sanayicileri Derneği'nce ortaklaşa 1996'da ilk kez verildiğinde; Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği (TÜDÖKSAD) Onur Üyeliği: "Cumhuriyetimizin geleceği Türk gençliğinin eğitiminde ve bilim çağının Türkiye'de yapılanmasında gösterdiği üstün gayret ve başarılardan dolayı";
• 2003: TBD Onursal Başkanlığı kendisine verilmiştir.
• 2007: Konak, İzmir 6. Türkçe Günleri Dil Ödülü. Prof. Dr. Şerafettin Turan ile paylaşmıștır.
• 2008: Ankara Halkla İlişkiler Derneği (AHİD) Türkçeyi Sahiplenenler Ödülü kendisine verilmiştir. Jülide Gülizar ve Ali Püsküllüoğlu ile paylaşmıștır.
• 2009: Türkiye'de Teknolojinin ve Yenilikçiliğin Gelişmesine En Önemli Katkı Veren 20 Kişi Ödülü: “HP’nin 20. Yılı” dolayısıyla Hewlett-Packard'dan.
• 2010: 2010 Bilişim Meslek Ödülü: İstanbul Beykoz Rotary Derneği'nden. Öteki meslek ödüllerinin sahipleri şunlardı: Prof. Dr. Halet Çambel (arkeoloji); Doğan Hasol (mimarlık); Rahmi Duman (gazetecilik); Prof. Dr. Adil Baykan (tıp); Zekâi Tunca (sanat); TDK Türk Dil Kurumu Onur Ödülü: Cumhuriyetleri Bilişim ve Ortak Terimler Alanında İşbirliği Platformu, 24-26 Haziran 1010'da Bakû, Azerbaycan; Dil Derneği 26 Eylül 2010 TDK 78. Yıl Onur Ödülü: Ülkü Günay, Turhan Günay, Işık Kansu, Prof. Dr. Cahit Kavcar, Hayrettin Karaca, Prof. Dr. Doğan Kuban, Ahmet Miskioğlu, Güray Öz, Prof. Dr. Süleyman Çetin Özoğlu, Prof. Dr. Orhan Öztürk, Metin Uca, Dilek Göğüş Ülgüray, Şemsettin Ünlü ve Mustafa Kemal Yılmaz ile birlikte.

Eserleri

Birçok alanda kaleme aldığı kitapları, yayınlanmış çeviri kitapları, sergileri, makale ve raporları, editörlüğünü yaptığı veya katkı sağladığı yayınlar, röportaj ve söyleşileri, şiirleri, kısa öyküleri ve görsel yapıtları olmak üzere pek çok eseri bulunmaktadır.

Dış bağlantılar

• "Aydın Köksal'ın Kişisel İnternet Sayfası". 31 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
• Prof. Dr. Aydın Köksal Ödülleri 7 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
• “Bilgisayar” Sözcüğünün 50. Yılında 26 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020