Ayva peltesi
Ayva peltesi, ayvadan yapılan tatlı ve ekşi bir tada sahip sert, yapışkan ve kırmızımsı bir renge sahip olan jöle türüdür. Ayva peltesi kare veya bloklar halinde satılır, daha sonra ince dilimler halinde kesilerek, kızarmış ekmek veya sandviçlerin üzerine sürülür. Sade veya peynirlikte birlikte kahvaltıda atıştırmalık olarak sunulabilir.[1][2] Genellikle Manchego, Mató, Picón, Serra da Estrela ve Azeitão gibi peynirlerle beraber servis edilir. Ayrıca hamur işlerinin içine doldurulması için de sıklıkla kullanılır.[3][4]
| Ayva peltesi | |
|---|---|
 | |
| Alternatif isim | Ayva jölesi, Ayva ezmesi, Ayva peyniri, Membrillo |
| Türü | Jöle |
| Ana malzemeler | Ayva, şeker |
Tarifin antik kökenli olduğu tahmin edilir. MS 4. yüzyılın sonu veya 5. yüzyılın başında derlenen bir yemek kitabı olan Apicius'ta ayvanın bal ile haşlanmasıyla alakalı tarifler bulunur. Marmelat kelimesi ve ayva peltesinin ortak bir kökeni bulunmaktadır. Ayva peltesi'nin İngilizce adı "mermalade" Portekizce "Marmelada" kelimesinden gelmektedir ve bu kelime aslında "ayva hazırlığı" anlamına gelmektedir. Marmelada kelimesi günümüzde hala Portekizce ayva peltesini tanımlamak için kullanılır.
Hazırlanışı
değiştirAyva peltesi ayva meyveleriyle hazırlanır. Meyveler soyulur ve çekirdekleri çıkartılır ardından bir çay kaşığı su ve ayva püresi başına 500-1000 gram şekerle pencerede pişirilir. Pişirme için tercihen düdüklü tencere kullanılsa bile normal bir tencerede de pişirme işlemi gerçekleştirebilir fakat bu pişme süresini uzatabilir. Ayva peltesi için ortalama pişirme süresi 40 dakika ile 1,5 saat aralığındadır. Normal tencerede yapılan varyasyonlarında sonrasında rengi koyu tuğla rengine dönerken, düdüklü tencerede yapılan varyasyonlarında daha açık tuğla rengindedir. Toprak veya kilden yapılmış kaselere dökülür ve üzerine parşömen kağıdı konur ve bekledikçe katılaşarak ayva peltesi kıvamına gelir. Günümüzde uygulanan tariflerde parşömen kağıdı kullanılmasına gerek yoktur pelte bir kaba konup buzdolabında 1-2 gün bekletilebilir. Buzdolabında streçlenerek bekletilmesi tatlının raf ömrünü uzatır iyice streçlenmiş olması durumunda ayva peltesinin 3-6 ay arasında bir raf ömrü vardır.[2]
Diğer dillerdeki isimleri
değiştir| Dil | Çeviri |
|---|---|
| İspanyolca | Ate veya dulcude de membrillo |
| Portekizce | Marmelada veya doce de marmelo |
| Galiçyaca | Marmelo |
| Macarca | Birsalmasajt |
| Fransızca | Pâte de coing veya cotignac |
| Oksitanca | Codonhat |
| İtalyanca | Cotognata |
| Hırvatça | Kotonjata veya kitnikez |
| Sırpça | Kitnikez |
| Türkçe | Ayva peltesi, ayva jölesi |
| İbranice | ממבריו membrio |
| Rumence | Marmeladă de gutui |
Kaynakça
değiştir- ^ Herbst, S. T.; Herbst, R. (2007). The New Food Lover's Companion: More Than 6,700 A-to-Z Entries Describe Foods, Cooking Techniques, Herbs, Spices, Desserts, Wines, and the Ingredients for Pleasurable Dining. Barron's cooking guide. Barron's Educational Series, Incorporated. ISBN 978-0-7641-3577-4. Erişim tarihi: 23 Haziran 2017.
- ^ a b "Easy Membrillo Recipe: How to Serve Sweet Quince Paste" (İngilizce). masterclass.com. 9 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.
- ^ Dweck, Lola Wiarco (12 Aralık 2014). "Quince and Cream Cheese Pastry | Pastel de Membrillo". Lola's Cocina (İngilizce). 25 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.
- ^ "Puff Pastry with Quince and Cheese". Rick Bayless (İngilizce). 1 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.