Vikipedi

Aziz John Kilisesi (Göygöl)

Aziz John Kilisesi Azerbaycan'ın Göygöl şehrinde bulunan 19. yüzyıla ait tarihi-mimari anıtı ve Azerbaycan'da inşa edilen ilk Lüteriyen kilisesidir.

Aziz John Kilisesi
Harita
KonumGöygöl
ÜlkeAzerbaycan
Koordinatlar40°35′15″K 46°19′08″D / 40.58750°K 46.31889°D / 40.58750; 46.31889
MezhepLüteriyen kilisesi
Açılış1857
İşlevMüze
Mimarî tarzneogotik
Temel atma1854
Tamamlanma1857

Azerbaycan bağımsızlığını kazandıktan sonra kilise binası, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun 2 Ağustos 2001 tarih ve 132 sayılı kararıyla yerel öneme sahip taşınmaz tarihi ve kültürel anıtlar listesine dahil edildi.

Şu anda kilisede müze faaliyet göstermektedir.

Tarihi

değiştir

1817'de İmparator I. Alesandr'ın izniyle Svabya'dan 700 Lüteriyen Pietist aile Güney Kafkasya'ya taşındı. Bu ailelerden 120'si Azerbaycan topraklarına gelerek burada Helenendorf kolonisini kurdular.[1][2] Koloninin kurulmasıyla birlikte Luterci topluluğun faaliyetleri de başladı.[3] İlk dini ayinler bir okul öğretmeninin rehberliğinde yapılsa da daha sonra 1832 yılında Hannover şehrinden bir rahip buraya davet edildi.[4] 1854 yılında Lüteriyen cemaatinin dini ihtiyaçlarını karşılamak için bir kilise binası inşa edilmesine karar verildi. 24 Nisan 1854'te Alman Lüteran Kilisesi'nin inşasına başladılar.[2][5] İnşaatı üç yıl süren neogotik tarzdaki kilise, 10 Mart 1857'de "Aziz John Kilisesi"[6] adını alarak müminlerin kullanımına açıldı.[1][7][8] Bu Azerbaycan'da inşa edilen ilk Lüteran kilisesiydi.[9][10][11] Ludwigsburg'da bulunan E.F. Walcker & Cie tarafından üretilen bir org kiliseye yerleştirildi. Kırmızı taştan yapılmış kilisenin saat kulesi, 16 büyük, 2 küçük penceresi ve iki giriş kapısı bulunuyor. Kilisenin tavanı ahşap, çatısı ise kiremitten yapılmıştır. Binanın genişliği 13,3 metre, uzunluğu 36,6 metre, tavan yüksekliği ise 8,6 metredir.[12]

Sovyet işgali sırasında

değiştir

1920'de Sovyetlerin Azerbaycan'ı işgal etmesinden sonra 1928'den itibaren resmen dine karşı mücadeleye başladılar. Aynı yılın Aralık ayında Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi birçok cami, kilise ve sinagogu eğitim amaçlı kullanılmak üzere kulüplere devretti.[13] 1936-1938'de ülkede faaliyet gösteren tüm Lüteran kiliselerinin rahipleri tutuklandı.[14] Kilisenin son rahibi Otto Wentzel ilk kez 1931'de tutuklandı.[15] Daha sonra serbest bırakıldı ve 1936'ya kadar kilisede çalıştı.[15] 1936'da SSCB Halk İçişleri Komiserliği tarafından tutuklandı ve 1939'a kadar hapiste tutuldu. 1939'da serbest bırakıldı ve aynı yıl tekrar tutuklandı. Aziz John Kilisesi'nin çanları kaldırıldı, sunak yıkıldı ve içine yerleştirilen org kaldırıldı. 1941'de Almanların sınır dışı edilmesinin ardından kilise faaliyetlerini durdurdu.[16] Bina daha sonra askerî hastane ve spor salonu olarak kullanıldı.[12][16]

Bağımsızlıktan sonra

değiştir

Azerbaycan bağımsızlığını kazandıktan sonra kilise binası, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun 2 Ağustos 2001 tarih ve 132 sayılı kararıyla yerel öneme sahip taşınmaz tarihi ve kültürel anıtlar listesine dahil edildi.[17]

Binada 2005 yılından bu yana Göygöl Tarih Müzesi faaliyet göstermektedir.[6][18]

Kilise, 2008 yılında Alman Teknik İşbirliği Derneği tarafından kapsamlı bir şekilde yenilenmiştir.[6][19]

Galeri

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b Sudaba, Zeynalova (1 Ocak 2005). "Germans in Azerbaijan: a retrospective analysis". Central Asia and the Caucasus, 6. ISSN 1404-6091. 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  2. ^ a b Zeynalova, Südabə (2016). Azərbaycanda alman məskənlərinin salınmasından 200 il keçir (Azerice). Bakı: Xalq qəzeti. 
  3. ^ Əliyev, Elçin (2017). Deutschs Erbe Spuren in der Architektur von Aserbaidschan (PDF) (Almanca). Bakı: Botschaft der Bundesrepublik Deutschland Baku. s. 42. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Kasım 2023. 
  4. ^ Hacıyeva, Rima (2019). Azərbaycan tolerantlığında alman irsinin izləri və memarlığı (Azerice). Bakı: Mənəvi Dəyərlərin Təbliği Fondu. s. 156. 
  5. ^ Manafov, Şirin (13 Aralık 2015). "Еленендорф - Ханлар - Гейгель". kaspiy.az (Rusça). 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  6. ^ a b c ""Lüteran kilsəsi"". irs.gov.az. 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  7. ^ Hacıyeva, Rima (2019). Azərbaycan tolerantlığında alman irsinin izləri və memarlığı (Azerice). Bakı: Mənəvi Dəyərlərin Təbliği Fondu. s. 43. 
  8. ^ "Helenendorf/Göygöl/Chanlar". ome-lexikon.uni-oldenburg.de. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  9. ^ "Göygöl şəhərində almanların izi ilə | Azerbaijan.Travel". azerbaijan.travel (Azerice). 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  10. ^ "Über 300 deutsche Häuser stehen in Göygöl noch". Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 29 Temmuz 2019. 31 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  11. ^ "Deutsche in Aserbaidschan". Deutsche Volksgruppen (Almanca). 5 Temmuz 2020. 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  12. ^ a b Köhnəqala, Murad; Göytürk, Şəlalə (11 Ağustos 2017). "Армяне разграбили немецкую церковь – РЕПОРТАЖ (часть III)". vzglyad.az (Rusça). 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  13. ^ Arif Yunusov (2004). Ислам в Азербайджане (PDF). Bakı: Zaman. s. 78. ISBN 9952-8052-0-9. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Aralık 2022. 
  14. ^ Hacıyeva, Rima (2019). Azərbaycan tolerantlığında alman irsinin izləri və memarlığı (Azerice). Bakı: Mənəvi Dəyərlərin Təbliği Fondu. s. 151. 
  15. ^ a b Zeynalova, Südabə (2014). Лютеране в России. Сборник докладов Международной научной конференции (Омск, 9–10 октября 2014 г.) / К истории возникновения евангелическо-лютеранской общины в Азербайджане (XIX – начало XX вв.) (Rusça). Omsk: Ииздательство ОмГТУ. s. 94. 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  16. ^ a b "Лютеранская кирха в азербайджанском Гёйгёле стала символом уважения к разным культурам". vestikavkaza.ru (Rusça). 25 Kasım 2020. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  17. ^ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (Azerice). mct.gov.az. 2 Ağustos 2001. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  18. ^ "Göygölün tarixi rəmzi olan Lüteran kilsəsi - VİDEO". Oxu.Az (Azerice). 8 Aralık 2022. 14 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  19. ^ Əliyev, Elçin (2017). Deutschs Erbe Spuren in der Architektur von Aserbaidschan (PDF) (Almanca). Bakı: Botschaft der Bundesrepublik Deutschland Baku. s. 45. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Kasım 2023. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aziz_John_Kilisesi_(Göygöl)&oldid=34599754" sayfasından alınmıştır