Aztek İmparatorluğu
Aztek Üçlü İttifakı veya Aztek İmparatorluğu, üç Aztek şehrinin ittifakıdır: Tenochtitlan, Texcoco ve Tlacopan. Bu şehir devletleri Meksika'da 1428 yılından 1521 yılına kadar İspanyol konkistador Hernán Cortés önderliğindeki İspanyollar ve yerel müttefikleri tarafından yenilinceye kadar hüküm sürmüştür.
Üçlü İttifak (Aztek İmparatorluğu) Ēxcān Tlahtōlōyān | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1428-1521 | |||||||||||||
 Üçlü ittifak devletlerinin glifleri | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Başkent | Tenochtitlan (de facto) | ||||||||||||
| Resmî dil(ler) | Klasik Nahuatl dili | ||||||||||||
| Resmî din | Aztek dini | ||||||||||||
| Hükûmet | Şehir devleti Konfederasyonu | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||
| 1520[1] | 220000 km2 | ||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||
• 16.yüzyıl başları[2] tahminî | 5-6 milyon | ||||||||||||
| |||||||||||||
Kuruluşu
değiştirAztek Üçlü İttifakı Tenochtitlan hükümdarı Itzcoatl'ın girişimleriyle 1428 yılında başlamıştır. İttifak olarak adlandırılmasına rağmen Aztek şehirleri arasında yapılan anlaşmada Tenochtitlan en baskın, Tlacopan ise en edilgen şehirdir. Ortak gelirlerin beşte ikisi Teonchtitlan ve Texcoco arasında pay edilirken Tlacopan beşte bir pay almaktaydı.
İspanyolların gelişi
değiştir
1520 yılında bölgeye İspanyolların geldiği zaman Tlacopan bağımsız bir şehir devleti olarak yıkılmak üzereydi ve ittifak toprakları Tenochtitlan'dan alınan kararlarla yönetilmekteydi. İttifak en güçlü olduğu dönemde iki okyanus kıyısı arasındaki Meksika topraklarına egemen olduysa da boyun eğdiremediği Tlaxcala federasyonu varlığını sürdürüyordu. Tenochtitlan ve ittifak devletleriyle uzun ve kanlı savaşlar yapmış olan Tlaxcala 1521 yılında Cortes ile müttefiklik yapacaklar ve Aztek İmparatorluğunun çökmesinde pay sahibi olacaklardır.[3]
Sonrası
değiştir
Azteklerin ezeli düşmanı olan Tlaxcala, Aztek İmparatorluğunun yıkılmasından sonraki dönemde de İspanyollarla iş birliğine devam edeceklerdir. Tlaxcala ile İspanyolların bu güçlü iş birliğini sağlayan La Malinche Cortes'in eşi olacak ve ondan bir çocuk dünyaya getirecektir.[4]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Taagepera, Rein (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". International Studies Quarterly. 41 (3): 497. doi:10.1111/0020-8833.00053. JSTOR 2600793. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2018.
- ^ "Aztecs". HISTORY (İngilizce). 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Tlaxcala İspanyol egemenliği döneminde encomienda sahibi olacak yerel halklardandır.
- ^ La Malinche bazı çevrelerce dünyaya getirdiği ilk melez çocuk yüzünden Meksika ulusunun anası olarak anılsa da bazı çevrelerce de halkına ihaneti yüzünden hiç sevilmez ve ismi argoda malinchista olarak hain anlamında kullanılır.
Konuyla ilgili yayınlar
değiştir- Diego Muñoz Camargo. Historia de Tlaxcala. Ed. Dastin 2004. España.
- Domingo Chimalpahin Cuauhtlehuanitzin. Las ocho relaciones y el memorial de Colhuacan. CNCA. 1998.
- Hernando de Alvarado Tezozomóc. Crónica mexicana. Col. Crónicas de América. Ed. Dastin. 2002.
- Fernando de Alva Ixtlilxóchitl. Historia de la Nación Mexicana. Ed. Dastin. España 2002.
- López Austin, Alfredo, y López Luján, Leonardo. El Pasado Indígena. FCE. 1996.