Bab-ı Hümayun

Bab-ı Hümayun (Osmanlı Türkçesi: باب همايون) ya da günümüz türkçesiyle Hükümdar Kapısı, Topkapı Sarayı'nın ana giriş kapısıdır. II. Mehmed tarafından 1478'de yaptırılmıştır.

Kullanımı

Bâb-ı Hümâyûn "Arz Odasında Sultanla karşılaşmadan önce geçilmesi gereken ve kubbeli mekânlardan oluşan üç ana protokol kapısının birincisidir.'' Eski kaynaklarda Büyük Kapu, Alay Kapısı, Saltanat Kapısı olarak da geçen bu anıtsal giriş, Bab-ı Hümâyûn adını 16.yy'da almıştır.

•Her gün sabah namazı vaktinde açılıp akşam yatsıdan sonra kapatılan Bab-ı Hümayun, sarayın saltanat kapısı olup, tören protokolleri ve alaylar burada başlamaktaydı.

•İdam edilen devlet adamlarının, ünlü eşkiya reislerinin kesik başlarının bu kapının önünde mızraklara takılı olarak ve yere atılarak teşhir edilmesi de bir gelenekti.

•Bu anıtsal kapıdan içeriye işi olan herkes geçiş yapabilirdi, ancak at üstünde sadece devlet adamları girebilirdi. Ayrıca kimsenin at koşturmasına, yüksek sesle konuşmasına ve çevreyi kirletmesine müsade edilmezdi.

•Ayasofya Camii'nin Hünkar Mahfili girişi Bab-ı Hümayun önünde bulunmakta ve padişahlar camiye burdan girmekteydiler.

Bab-ı Hümayundaki Hat Yazıları

Bab- Hümayunun girişindeki soldaki çeşmenin üzerindeki hat levhası.

•Sağ çeşmenin üzerindeki hat levhasında: Es-sultan zıllullahi fi'l-ard, yani; ''Sultan Allahın yeryüzündeki gölgesidir'' yazılıdır.

•Sol çeşmenin üzerindeki hat levhasında: Ye'vi ileyhi külli mazlumin, yani; ''Ve bütün mazlumların koruyucusudur'' yazılıdır.

Bab-ı Hümayun'un iç tarafında kapının sağındaki hat levhası.

•Kapının iç tarafındaki sağ levhada La ilahe illallahü'l-melikül-hakku'l-mübin, yani; ''Allah'tan başka ibadet olunacak hiçbir ilah yoktur'' yazılıdır.

•Kapının iç tarafındaki sol levhada Muhammedün Resulullahi sadiku'l-va'di'l-emin, yani; ''Muhammed Allah'ın peygamberidir. O vaadine sadık ve emindir'' yazılıdır.

Bab-ı Hümayun Köşkü

Bab-ı Hümayun girişinin hemen iki yanında üst kata çıkılan merdivenler bulunur. Bu merdivenlerle ulaşılan üst katta iki sıralı olmak üzere on üç penceresi olan bir köşk vardı. Bu köşk bulunduğu dönemde ''Beytülmal ve Bab-ı Hümayun hazinesi'' olarak kullanılmıştır. Çatısı kurşun ile örtülü olan köşk, sütunlu ve bezemeli bir yapıydı. 1867 yangınında yanarak yok oldu.