Baby Boom (gökada)
Baby Boom Gökadası (Türkçe Bebek Patlaması), Altılık takımyıldızında yaklaşık olarak 12,477 milyar ışık yılı uzaklıkta (eş hareket mesafesi 25,08 milyar ışık yılı) bulunan bir yıldız patlama gökadasıdır.[3][6] NASA'nın Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'ndeki Spitzer Bilim Merkezi tarafından keşfedilen bu gökada, parlaklığı aşırı yıldız oluşum oranının bir ölçüsü olarak ele alındığında, çok uzak evrendeki en parlak yıldız patlama gökadası (starburst) rekorunu elinde tutmaktadır.[7] "Aşırı yıldız üretim makinesi" olarak da adlandırılan Baby Boom Gökadası'nın yılda 4.000'e kadar (günde neredeyse 11 yıldız) yıldız ürettiği görülmektedir. Dünya'nın bulunduğu Samanyolu gökadası ise yılda ortalama sadece 10 yıldız üretmektedir.[6]
| Baby Boom Gökadası | |
|---|---|
 | |
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |
| Takımyıldız | Altılık |
| Sağ açıklık (α) | 10sa 00d 54,52s[3] |
| Dik açıklık (δ) | +02° 34′ 35,2″[4] |
| Galaksi sınıfı | Starburst,[3] SMG[5] |
| Özellikler | |
| Kırmızıya kayma (z) | 4,5537 ± 0,0006[4] |
| Helyo dikey hız () | (280963 ± 3) km/s[4] |
| Mesafe | 12,477 milyar ly |
| Katalog belirtmeleri | |
COSMOS 2328516[4] • Baby Boom Galaxy | |
Keşif
değiştirBaby Boom Gökadası, farklı dalga boylarında çalışan bir dizi teleskop kullanılarak 2008 yılında keşfedilmiş ve tanımlanmıştır. NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu ve Hawaii'deki Mauna Kea'nın tepesinde bulunan Japonya'nın Subaru Teleskobu, gökadayı ilk kez görünür ışık görüntülerinde fark etti ve bu görüntülerde gökada, büyük uzaklığı nedeniyle fark edilmesi zor bir leke olarak görünüyordu.[8] Bununla birlikte gökada, yine Hawaii'deki Mauna Kea'da bulunan Spitzer ve James Clerk Maxwell Teleskobu'nun sırasıyla kızılötesi ve milimetrealtı dalga boylarında gözlem yapmasının ardından resmen keşfedilmiş oldu.[6]
Tuhaf davranışlar
değiştirBaby Boom Gökadası, Samanyolu'nun yılda ortalama sadece 10 yıldız üretmesine karşılık, yılda 4.000'den fazla yıldız ürettiği için "Bebek Patlaması Gökadası" olarak adlandırılmıştır.[3][6][7] Bu oranla gökada, şimdiye kadar gözlemlenmiş en büyük kütleli gökada kadar çok yıldız oluşturmak için sadece 50 milyon yıla ihtiyaç duyar.[9] Keşif aynı zamanda çoğu gökadanın içsel olarak büyümek yerine diğer gökadalardan parçalar emerek yavaşça toplandığını öngören kabul görmüş gökada oluşum modeline de meydan okumaktadır.[10] Bir diğer alışılmadık yönü ise, bilim insanlarının bu gökadayı evrenin sadece 1,4 milyar yaşından biraz fazla olduğu bir zamanda gözlemlemeleridir, yani bu gökadanın evren daha bebeklik çağındayken bu tuhaflığı sergilemesidir.[7]
NASA'nın Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'ndeki Spitzer Bilim Merkezi'nden Peter Capak, "Bu gökada büyük bir bebek patlaması yaşıyor, yıldızlarının çoğunu aynı anda üretiyor" diyor ve ekliyor "Eğer insan nüfusu da benzer bir patlamayla oluşsaydı, bugün yaşayan insanların neredeyse tamamı aynı yaşta olurdu."[6]
Buna karşılık, Cosmic Evolution Survey baş araştırmacısı Caltech'ten Nick Scoville ise şu yanıtı veriyor: "Evrendeki en büyük eliptik gökadalardan birinin oluşumuna ilk kez tanıklık ediyor olabiliriz."
Ayrıca bakınız
değiştir- Messier 82 - Büyük Ayı takımyıldızında yıldızlarla dolup taşan bir gökada.
- Yıldız patlama gökadası - Aşırı derecede yüksek yıldız oluşum hızına sahip bir gökada türü.
Kaynakça
değiştir- ^ Nancy Atkinson (10 Temmuz 2008). "Baby Boomer Galaxy Found". Universe Today. 6 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2020.
- ^ Redd, Nola Taylor (17 Nisan 2013). "Baby Boom: Ancient Galaxy Fires Out New Stars at Record Pace". Space.com. 19 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2020.
- ^ a b c d "Super Starburst Galaxy - NASA". Caltech.edu. 12 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008.
- ^ a b c d "COSMOS 2328516". SIMBAD. Centre de données astronomiques de Strasbourg.
- ^ arXiv, Spectroscopic Confirmation Of An Extreme Starburst At Redshift 4.547 12 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Tue, 3 Jun 2008 22:59:35 GMT; DOI:10.1086/590555 Bibcode: 2008ApJ...681L..53C
- ^ a b c d e Press Release, NASA (10 Temmuz 2008). "Rare 'Star-Making Machine' Found In Distant Universe". caltech.edu. 28 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008.
- ^ a b c Plait, Phil (10 Temmuz 2008). ""Baby Boom" galaxy cranks out cranky booming babies". Discover Magazine. 1 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008.
- ^ "'Baby Boom' galaxy found in distant cosmos". Spaceinfo.com.au. 24 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008.
- ^ Space.com Staff (10 Temmuz 2008). "Cosmic Baby Boom Baffles Astronomers". Space.com. 7 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008.
- ^ Mirsky, Steve (17 Temmuz 2008). "Baby Boom Galaxy Churning Out Stars". Scientific American. 16 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008.