Vikipedi

Bahçe, Osmaniye

Osmaniye'nin ilçesi

Bahçe, Osmaniye ilinin bir ilçesidir.

Bahçe
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlOsmaniye
Coğrafi bölgeAkdeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamAziz Kayabaşı
 • Belediye başkanıZeynel Mete Kadıoğlu (MHP)
Rakım665 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam22.242
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu80500
İl alan kodu0328
İl plaka kodu80

Tarihçe

değiştir

Antik Çağ'da Kilikya Bölgesi içerisinde yer alan Bahçe MÖ 1000’lerde Kargamış Hitit Krallığının sınırları içerisinde olup, bir kale kalıntısı üzerinde kurulmuştur.

MÖ XIV. yüzyılda Hititlerin egemenliği altında olup, Hitit Federasyonu’ndan Kızwatna Krallığının toprakları içerisinde idi. Asurlular bir süre bölgeyi egemenlikleri altına almışlarsa da sonunda Kilikyalılar onlara karşı ayaklanmışlardır. MÖ VI. yüzyılın ortalarında Kilikya Bölgesi ile birlikte Perslerin eline geçmiş ancak, MÖ 333 yılında Büyük İskender’in Pers İmparatoru Darius’u yenmesinden sonra yöre Makedonyalıların egemenliğine geçmiştir. Büyük İskender İmparatorluğu’nun parçalanmasından sonra Çukurova ile birlikte Bahçe yöresi de Seleukosların payına düşmüştür.

Ardından Romalıların egemenliğine girmiştir. İmparator Hadrianus MS 120-135 yıllarında Çukurova bölgesine önem vermiş ve burasını önemli bir ticaret merkezi haline getirmiştir. MS 395'te Roma’nın ikiye ayrılmasından sonra Adana ile birlikte, Doğu Roma’nın (Bizans) yönetimine girmiştir. Bizans hakimiyeti VII. yüzyıl ortalarına kadar devam etmiştir. Abbâsilerle, Araplar bu bölgeye akınlar düzenlemişler ve kısa bir süre sonra 965 yılında Bizanslılar yöreye yeniden egemen olmuşlardır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türkmen boylarından bazıları yöreye yerleşmişler, Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra 1335’te Ramazanoğulları Beyliğinin eline geçmiştir. 1336 yılında Memlûklular bölgeyi hâkimiyetleri altına almışlardır. 1378 yılında Ramazanoğulları Beyliği döneminde bölgede ziraat ve hayvancılık yeniden gelişmiş, kent ve yollar îmar edilmiştir. Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi sırasında Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Kanuni Sultan Süleyman’dan sonra yörede huzursuzluklar ve yönetimde boşluklar yaşanmış, bu durum XVIII. yüzyıldan sonra daha da kötüye gitmiştir. Yöredeki aşiretler köylere baskınlar düzenleyerek köyleri yağmalamışlardır. Bunun üzerine halk köylerini ve tarlalarını bırakarak dağ yamaçlarına çekilmiştir. I.Dünya Savaşı sırasında bu karmaşa kendisini daha çok hissettirmiştir. Bunun üzerine 1866 yılında Fırka-i Islahiye bölgede düzenlemeler yapmış ve Bahçe’yi Halep vilayetinin Maraş sancağına bağlı bir kaza yapılmıştır. Ardından da 1878’de Adana Vilayetinin Cebel-i Bereket (Osmaniye) Sancağına bağlanmıştır.

I.Dünya Savaşı’ndan sonraki yıllarda Çukurova yöresini Fransızlar işgal etmiştir. Bu arada Bahçe bir süre için boşaltılmıştır. Çukurova’da başlayan direniş hareketleri sonucunda bölgede çete harbi başlamış, 1921’de Kuvâ-yi Milliye’nin direnişi karşısında Fransızlar zor durumda kalmışlar, bunun sonucu olarak da 20 Ekim 1921’de Yeni Türkiye Cumhuriyeti ile yapılan Ankara Antlaşması ile bölgeyi terk etmişlerdir.

Önceden Bulanık olarak bilinen ilçe Cumhuriyetin ilanından sonra, Çukurova yöresi ve Bahçe yeniden imar edilmiş, 1933’te belediye teşkilatı kurulmuş ve Adana’ya bağlı ilçe konumuna getirilmiştir. Osmaniye’nin 1996’da il olması üzerine de Adana’dan alınarak Osmaniye’ye bağlanmıştır.[1]

Coğrafya

değiştir

Bahçe, kuzeyde Kahramanmaraş, doğusunda Gaziantep, güneyde Osmaniye Merkez, batısında da Düziçi ilçesi ile çevrilidir. Genel hatları ile ilçe merkezinin çevresi dağlarla çevrilidir. İlçenin rakımının yüksek olması, ilçenin dağlık bölgede olması ilçenin iklimi ve nüfus artışı üzerinde etkilidir. Bahçe'nin yüzölçümü 212 km2 olup rakımı ise 665 metredir. İlçeyi Huma çayı sulamaktadır. Kar Deresi ve Bilalik Deresi birleştikten sonra Aslanlı Deresi ile birleşir. Osmaniye merkeze 31 km'dir. TEM otoyolu, D-400 karayolu ve Mersin-İshahiye demiryolu hattının ilçe merkezinden geçmesi, ilçenin ulaşımını kolaylaştırmaktadır.

İklim

değiştir

İlçe Akdeniz iklimi altındadır. İlçe etrafının dağlarla çevrili olması hava sıcaklıkların düşmesine ve yağmur miktarının artmasına neden olmaktadır. Kışlar Akdeniz İklimine göre biraz daha sert geçer. Yağışlar yağmur şeklindedir. Son dönemlerde kışın ilçe merkezinde yoğun olmamakla birlikte kar yağışı da görülmektedir. İlçe rakımının yüksek olması yazın hava sıcaklıkları üzerinde etkilidir. Yazın çok sıcak olmayan Bahçe yaylacılık faaliyetiyle birlikte göç almaktadır.[1]

Nüfus

değiştir

Aşağı Arıcaklı Köyü, Arıklıkaş Köyü, Aşağı Kardere Köyü, Bekdemir Köyü, Burgaçlı Köyü, Gökmustafalı Köyü, Kaman Köyü, Kızlaç Köyü, Nohut Köyü, Örencik Köyü, Savranlı Köyü, İnderesi Köyü, Yaylalık Köyü ve Yukarı Kardere Köyü olmak üzere 15 köyden; Yeni Mahalle, İslam Mahallesi, Bahçelievler Mahallesi, Cumhuriyet Mahallesi, Karşıyaka Mahallesi, İstiklal Mahallesi, Yeşilyurt Mahallesi, Aslanlı Mahallesi, Esentepe Mahallesi, Kale Mahallesi ve Çamlıca Mahallesi olmak üzere 11 mahalleden oluşmaktadır.

Yıl Toplam Şehir Kır
Bahçe ilçesi (Osmaniye)
1927[2] 15.534 671 14.863
Bahçe ilçesi (Adana)
1935[3] 17.855 881 16.974
1940[4] 19.558 889 18.669
1945[5] 22.352 884 21.468
1950[6] 26.362 943 25.419
1955[7] 31.657 1.133 30.524
1960[8] 38.256 1.323 36.933
1965[9] 46.401 2.264 44.137
1970[10] 57.730 4.182 53.548
1975[11] 74.085 10.212 63.873
1980[12] 89.036 12.366 76.670
1985[13][a] 28.199 15.218 12.981
1990[14] 27.983 16.009 11.974
Bahçe ilçesi (Osmaniye)
2000[15][b] 26.398 18.411 7.987
2007[16] 21.175 13.641 7.534
2008[17] 21.212 13.241 7.971
2009[18] 20.883 12.917 7.966
2010[19] 20.865 13.111 7.754
2011[20] 20.900 13.207 7.693
2012[21] 20.568 13.117 7.451
2013[22] 21.077 13.747 7.330
2014[23] 21.042 13.745 7.297
2015[24] 21.115 13.993 7.122
2016[24] 21.622 14.630 6.992
2017[24] 21.704 14.768 6.936
2018[24] 22.242 15.124 7.118
2019[24] 22.155 15.227 6.928
2020[24] 22.683 15.673 7.010

2012 Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre nüfusun cinsiyete ve bölgelere dağılışını gösteren tablo


İl/İlçe merkezi İl/İlçe merkezi İl/İlçe merkezi Belde/Köy Belde/Köy Belde/Köy Toplam Toplam Toplam
Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın
13.117 6.515 6.602 7.451 3.782 3.669 20.568 10.297 10.271

Kültürel Yapı

değiştir

İlçe merkezinde 1 Anaokulu, 2 Rehabilitasyon Merkezi, 5 İlköğretim Okulu, 1 lise, 1 İmam-hatip lisesi, 1 Sağlık meslek lisesi, 1 Anadolu Lisesi ve 1 Endüstri meslek lisesinde toplam 3000 öğrenci öğrenim görmektedir. Ayrıca bir kısım köylerimizde taşımalı eğitim mevcut olup, 4 Köy İlköğretim Okulu bulunmaktadır. Ayrıca Osmaniye Korkut Ata Üniversitesine bağlı Bahçe M.Y.O bulunmaktadır. Halkın %98'i okuryazar geriye kalan %2'si ise okuma yazma bilmemektedir. İlçemizde bulunan Halk Eğitim Merkezi çeşitli dallarda zaman zaman kurslar düzenlemektedir.Bununla birlikte vatandaşlarımızın büyük çoğunluğu üniversite mezunu olup her yıl çeşitli sosyo-kültürel etkinlikler düzenlenmektedir.[25]

Turizm

değiştir

İlçe tanıtımının tam olarak yapılamaması nedeniyle ilçe fazla turist çekememektedir. Ancak doğal güzellikleri, piknik alanları, şifalı suları, tarihi mekanları önemli yer tutmaktadır. Tarihi turistik yapılar olarak eskiden günümüze gelebilen eserler arasında; Ağcabey Camisi, Ağcabey Kümbeti, Mehmet Ağa Türbesi başta gelen yapılardandır. Yaz aylarında Şifa Pınarı, civar illerden yoğun olarak vatandaşın geldiği piknik alanının başında gelmektedir.

Tarihi yerler

değiştir

Bahçe Kalesi

değiştir

Bahçe ilçesindeki tepelik alanda yer alır. Dört duvardan ibarettir. Osmaniye’den Gaziantep’e giden yol bu ilçeden geçer. Yolun kuzey tarafında görünen Caminin olduğu alanın arkasındadır.

15 x 15 ölçülerinde sadece temelden 1 metre yüksekliğe kadar ayakta kalmış Garnizon kalesi olmalıdır. Duvar kalınlığı yaklaşık 90 cm.'dir. Diğer Garnizon kaleleri gibi dört duvar ve çatıdan ibaret olmalıdır.

Yapı malzemesi ve işçiliğine göre iki dönem görülmektedir. Roma ve Orta Çağ dönemlerinde kullanılmıştır. Şimdiki yol gibi eski yolu da kontrol eder konumdadır. Ancak bu kalenin gördüğü orta büyüklükte bir kale yapısı olmalıdır. Kurtlar kalesi üzerinden Harun Reşit kalesi ile bağlantısı vardır.[26]

 
Bahçe Kalesi

Ağcabey Camii

değiştir

Bahçe ilçe merkezi Atatürk meydanında bulunan caminin kitabesine göre Ağcabey isimli kişi tarafından 1809’da yapılmıştır. Diğer taraftan bugün yarı ahşap olan caminin kâgir kısımlarının Dulkadiroğullarından Alaü’d Devle zamanında (1489-1490) yapılmış olduğu ileri sürülmektedir. Gerçekten de bugünkü caminin gösterişli minaresi, eserin, daha eski bir tarihe ait olduğunu göstermektedir. Bahçe ilçesi dışında ve istasyon yakınında bir mezarlık içindeki iki türbeden biri Ağcabey’e, diğeri ise ailesine aittir. Türbelerin her ikisi de kare planda etrafı açık ve üzeri kubbelidir.[27]

Ağcabey Kümbeti

değiştir

Osmaniye ili Bahçe ilçesinde bulunan Ağcabey Camisi’ni yaptıran Türkmen ağalarından Ağcabey’in mezarı ilçe dışında, İstasyon yolundaki mezarlıkta bulunmaktadır. Kümbet şeklindeki sekizgen gövdeli kesme taştan olan bu türbenin üzeri konik bir çatı ile örtülmüştür. Yan yana iki mezar kesme taştan örülmüş ve sanduka biçimindedir. Kitabesinde Ağabey’in oğlu Mehmet Ağa’ya ait olduğu belirlenmiştir. Kenarlar sağlamdır. Düzgün kesme taştan yapılan kümbetin taş araları horasan harcı ve moloz taşla doldurulmuştur. Osmaniye ili Bahçe ilçesindeki Mehmet Ağa’ya ait olan bu türbe, Mehmet Bey’in annesi tarafından 1856 yılında yaptırılmıştır. Mehmet Ağa Ağcabey’in oğludur. İstasyon yolundaki mezarlıkta, babasının kümbeti yanında olan bu türbe kesme taştan kare planlı olup, etrafı açıktır. Üzerini örten kubbe dört ayak üzerine oturtulmuştur. Türbenin mimarı Ali oğlu Kamber’dir.

 
Ağcabey Kümbeti

Spor

değiştir

Bahçe ilçesini Osmaniye amatör futbol kümesinde Bahçespor temsil etmektedir. Bahçespor maçlarını Bahçe Şehir Stadyumunda oynamaktadır. Son dönemlerde Sodes kapsamında sporu destekleyici önlemler alınmaktadır. Mart 2013 itibarı ile Şehir stadının yanına kapalı spor salonu yapılmaya başlanmıştır. Bu ilerleyen dönemlerde diğer branşlar için gelişme olacağını göstergesidir. İlçede yüzme havuzu ve yürüyüş parkurları spora az da olsa katkı sağlamaktadır.

Siyaset

değiştir

İlçenin şu anki belediye başkanı 31 Mart 2024'te yapılan seçimler ile oyların %51,5'ini (5.106 oy) alan MHP'li Zeynel Mete Kadıoğlu olmuştur.

İlçe belediye meclisinde oyların %47.34'ünü alan Milliyetçi Hareket Partisi üstün konumdadır.[28]

Sağlık

değiştir

İlçe sınırları içinde 1 hastane ve 1 tane de sağlık ocağı bulunmaktadır.

Ekonomi

değiştir

İlçenin ekonomisi büyük oranda tarım, hayvancılık ve ormancılık faaliyetlerinden oluşmaktadır. Başer Kimya, Barit Maden gibi sanayii kuruluşlarının yanında sayısı 10'u bulan ve yurt içi-yurt dışı pazarda önemli pay sahibi olan su dolum fabrikaları, Rüzgâr Enerjisi Santralları ile bunlara bağlı yan kuruluşlar ve 1 adette ilçede sanayi bölgesi bulunmaktadır. Son yıllarda meyvecilik ve sebzecilik ilçemizde önem kazanmış olup; kiraz, elma, üzüm, yer fıstığı, zeytin başta yetiştirilen ürünler olmuştur. Hayvancılıkta ise kıl keçisi başta olmak üzere büyük ve küçükbaş hayvan yetiştirilmektedir.

Notlar

değiştir
  1. ^ Düziçi ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
  2. ^ Hasanbeyli ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta Bahçe, Osmaniye ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013. 
  2. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  3. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  4. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  5. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  6. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  9. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  22. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  23. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  24. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Bahçe Nüfusu - Osmaniye". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Osmaniye Bahçe Nüfusu". nufusune.com. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013. 
  28. ^ "Osmaniye Bahçe Seçim Sonuçları, 31 Mart 2024 Bahçe Yerel Seçim Sonuçlarıı". www.sabah.com.tr. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2024. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bahçe,_Osmaniye&oldid=34129292" sayfasından alınmıştır