Batı Gürcistan Seferi (1703)

Batı Gürcistan Seferi (1703), Osmanlı İmparatorluğu tarafından Batı Gürcistan'daki haraç devletlerine (İmereti, Guria ve Megrelya) karşı gerçekleştirilen askeri bir seferdi. Görünüşte İmereti'deki güç mücadelesini padişahın adayı lehine sonuçlandırmak için yapılan bu önemli askerî harekât Kafkasya'daki değişken sınır bölgesinde Osmanlı politikasına yansıyan bir değişikliğin habercisiydi ve huzursuz Gürcü tebaası arasında imparatorluk otoritesini sağlamlaştırmayı amaçlıyordu. Maliyetli sefer İstanbul'daki hoşnutsuz birliklerin isyanını kışkırtarak Sultan II. Mustafa'nın tahttan indirilmesine katkıda bulundu. Yeni Osmanlı hükûmeti seferi durdurdu ve Batı Gürcistan'ın iç kesimlerinin büyük bir kısmından çekildi. Osmanlı, Karadeniz kıyı şeridini ve kıyıya yakın birçok kaleyi elinde tutuyordu.

Batı Gürcistan krallık-prenslikleri Rus İmparatorluğu'nun desteği umuduyla Osmanlı'ya ödedikleri haracı kestiler. Osmanlılar, asi Gürcü prenslerini derhal cezalandırmaya ve boyun eğdirmeye karar verdi. Başkomutan olarak orduya Erzurum beylerbeyi Halil Paşa önderlik etti. Osmanlılara Kral Simon'un kardeşi Giorgi de eşlik ediyordu. Ağustos 1703'te Osmanlı ordusu İmereti Krallığı'na üç taraftan saldırıya geçti : Halil Paşa Guria'yı istila etti ve Batum'u ele geçirdi, İshak Paşa Zekari Geçidi üzerinden İmereti'ye yöneldi, Osmanlı donanması da Megrelya'ya asker çıkardı. Abhazya Prensi Şervaşidze de taraf değiştirerek Osmanlı'ya destek verdi. Giorgi-Malakia Abaşidze Osmanlı'ya karşı savaşa önderlik etti. Ülkenin başlıca feodal beylerini topladı ve Osmanlı akınlarına karşı geçitleri kapattı. Osmanlılar her adımda şiddetli bir direnişle karşılaştı. Guria Prensi III. Mamia Gurieli Halil Paşa'ya bağlılığını ilan etti, Giorgi Lipartiani'ye kızan Prens Mikeladze de Osmanlılara katıldı ve kapatılan yolları açtı. Osmanlılar Zekari yolundan Hanistskali vadisinden geçerek Kakashidi yakınlarında aceleyle inşa edilen kaleyi alıp Bağdati'ye girdiler, burada Thmel Kalesi'ni inşa ettiler ve bir Osmanlı garnizonu yerleştirdiler.

Osmanlı ordusu Samegrelo'da da başarılı oldu. Ruhi Kalesi'ni ele geçirdiler ve Anaklia Kalesi'ni inşa ederek içine garnizon yerleştiridiler böylece Karadeniz'de yeni bir tahkimat kurdular.

Padişah, Batı Gürcistan'ı tamamen kontrol altına almak için ilave birlikler gönderiyordu bu sırada Osmanlı Devleti'nde büyük bir isyan çıktı. (Edirne Vakası) Sultan II. Mustafa tahttan indirildi ve yerine III. Ahmed tahta çıktı. Yeni padişah isyanı bastırdı ama cezalandırma seferine devam etmeye imkânı yoktu. Giorgi-Malakia Abaşidze, Guria'da konuşlanmış Osmanlı ordusuyla müzakerelerde bulundu. Müzakerelere göre Gürcüler Şorapani kalesini yıktı ve rehineleri Osmanlılara teslim etti, İmereti'de VI. Giorgi tahta çıktı ancak Giorgi Abaşidze fiili hükümdar olarak kalmış geri dönen geri çekilen Osmanlılar Persati yakınlarında Gürcüler tarafından saldırıya uğramış ve mağlup edilmişlerdir. Göle Paşası öldürülmüş İshak Paşa ise yaralanmıştır.

Sonuçta Gürcülerin güçlü direnişi ve İstanbul'daki darbe sonucunda Osmanlılar, asıl amacı olan bölgenin nihai fethini gerçekleştiremediler ancak Batı Gürcistan'a büyük zarar verdiler: nüfusu dağıttılar, köyleri, kilise ve manastırları yıktılar ve Kutaisi, Poti, Anaklia, Ruhi ve Bağdati kalelerine garnizonlarını yerleştirdiler. Batum, Guria Prensliği'nden alındı. Gürcü seferi imparatorluğun doğu Avrupalı komşularında yankı buldu: 3 Ağustos 1703 tarihli mektubunda Ukraynalı Kazak İvan Mazepa, Rus hükûmetine Türklerin "Gürcistan topraklarında önemli bir yenilgiye uğradığını" ve Gürcistan'a karşı konuşlandırılacak ikinci bir ordunun hazır olduğunu bildirdi.