Batman: Öldüren Şaka
Batman: Öldüren Şaka, V For Vendetta, Watchmen, The League of Extraordinary Gentlemen, Swamp Thing, Miracleman gibi kültleşmiş çizgi romanların yazarı Alan Moore tarafından yazılmış ve kapak çizimleri ile tanınan Brian Bolland tarafından çizilen çizgi roman. 1988 yılında çizgi roman şirketi DC Comics tarafından yayınlanmıştır. Gelmiş geçmiş en ünlü Batman hikâyelerinden biri olarak gösterilen çizgi roman sadece Batman kronolojisinde değil, aynı zamanda çizgi roman tarihçesinde de önemli eserlerden biri olarak görülmektedir.[1]
 | |
| Yazarlar | Alan Moore, Brian Bolland (çizer) |
|---|---|
| Dil | İngilizce |
| Tür | Çizgi roman |
| Yayım | 1988 |
| Yayımcı | DC Comics |
| ISBN | 0930289455 |
Batman: The Killing Joke çizgi romanı genel olarak delilik ve akıllılık arasındaki ince çizgiyi ele alan bir yapıdadır.
2008 yılında Briana Bolland tarafından, çizgi romanın renkleri yenilenerek yeniden satışa sunulmuştur.[2] Bolland kitap için daha kasvetli ve realist renkler kullanmıştır.[kaynak belirtilmeli]
Özet
değiştirBatman ve ezeli düşmanı Joker arasındaki psikolojik mücadeleyi ve Joker'in gizemli kökenlerini konu almakta olan eser mantık ile delilik arasındaki ince çizgiye değinmektedir.
Joker, Arkham Akıl Hastanesi'nden kaçar. Joker'in buradaki yerine giden James Gordon olayı araştırmaya başlamıştır. Joker şehri dolaşırken geçmiş hayatından kesitler verilmektedir.
Akıl hastanesinden kaçan Joker'in hayatı, çizgi romanın flashback kısımlarında karısı hamile kalmış başarısız bir komedyen olarak gösterilmektedir. Maddi olarak zor duruma düşen Joker bir mafya babasına gider. Mafya babası ondan Red Hood kimliğine dönüşerek Gotham sokaklarında korku salmasını ister. Karısını trajik bir elektrik kazasında kaybeden Joker bir köprüde Batman'i görüp bir fabrikanın kimyasal atıklarına düşer. Karısını da trajik bir elektrik kazasında kaybeden Joker delirmeye başlar ve Komiser Gordon ile Batman'e savaş açar. Komiserin evine giren Joker, Gordon'un kızı Barbara'yı vurup kötürüm bırakır ve işkenceye başlar.
Hikâyenin sonuna doğru Joker, emniyet müdürünü kaçırır. Gordon'u esir alan Joker, komisere psikolojik ve fiziksel olarak işkence eder. Joker'in yardımcıları Gordon'u soyar ve bir kafese kapatırlar. Joker onu zorla zincirler. Kızı Barbara'nın yaralı halde çekilmiş çıplak fotoğraflarını gösterir ve onunla dalga geçer. Batman, Gordon'u kurtarmak için gelir. Joker tutsağı ile birlikte lunaparkın içine saklanır. Batman birkaç çeşit tuzakta geçer. Sonunda Batman ile Joker karşı karşıya gelir. Joker tam düşecekken Batman ona yardım elini uzatır. Joker hayatını kurtaran Batman'a bir fıkra anlatır. Polisler yaklaşırken bile gülmeye devam ederler. Çizgi roman, gülmekte olan Batman'in kolunu Joker'e doğru uzattığı karede biter.
Burada önemli olan yarasa adamın elini Joker'in omuzuna koyup da gülmeye devam mı edeceği yoksa onu öldüreceği midir? Bu belirsiz bırakılır. Roman "Batman, Joker'i yakaladı ve..." cümlesi ile roman sona erer.
Joker'in Anlattığı Şaka
değiştirTımarhaneye kapatılmış iki deli, bir gece kaçmaya karar verir. Çatıya çıkarlar ve bir tanesi karşıdaki evin damına atlayıverir. Ancak diğeri atlamaktan korkmaktadır. İlk atlayan deli korkmakta olan arkadaşına; ‘Yanımda fenerim var, onu sana doğru tutarım. Sen de ışığa basarak karşıya geçiverirsin’ der. Atlayamayan deli kafasını sallar ve ‘Sen beni deli mi sandın? Ya yarı yoldayken feneri söndürürsen ne olacak?’ der.
Karakterler
değiştir- Çizen: Brian Bolland
Batman, kendisini gören Joker'in telaşlanarak köprüden düşüp, yüzünün deformasyon geçirmesine sebep olur. Başına gelen olaylar ile deliren Joker de, Müfettiş Gordon'a işkence yapan, kızı Barbara'yı kötürüm bırakan Joker'i durdurmaya çalışır. Fakat bu yolda kendisinin de deli olduğundan şüphelenmeye başlar. Gordon'u serbest bırakan Joker, Batman'i bir sirke çağırır. Barbara'ya intikam sözü veren Batman, kendisine oyun oynayan Joker'e ölmek üzereyken elini uzatır ve hayatını kurtarır. Joker'in anlattığı fıkraya gülen Batman elini onun omzuna koyar. Sonra ne olduğuysa belirsizdir.
- Çizen: Brian Bolland
Başarısız bir komedyen olan Joker, parasız kalınca bir mafya babasına gider. Mafya babası da Joker'den Red Hood kılığına girmesini ister. Bir gün polis tarafından bir köprüde yakalanan Joker, Kendisine doğru gelen Batman'i görünce korkup aşağıya düşer. Buradan çıktığında, nehirdeki kimyasallar yüzünden suratının değiştiğini görür. Hamile karısının başına gelen bir elektrik kazasıyla gelen trajik ölümü ile iyice deliren Joker, herkesin kötü bir günde zıvanadan çıkabileceğini göstermek için Gordon'a işkence yapar. İlk önce Gordon'un evine giren Joker, müfettişin kızı Barbara'yı tabancayla vurup kötürüm bırakır. Gordon'u kaçırıp hem fiziksel hem de psikolojik olarak işkence eder. Sonunda da Batman ile bir sirkte karşılaşır. Burada Batman'e romana isim veren fıkrayı anlatır.
Barbara Gordon
- Çizen: Brian Bolland
Batgirl olarak, Gotham şehrinde suç ile savaşan Batman'e yardım eden Barbara, babası James Gordon ile evde otururken zili çalan kapıyı açar ve hayatının geri kalan tüm kısmı değişir. Gordon'u delirtmeye çalışan Joker, Barbara'yı vurur ve kötürüm bırakır. Joker'in adamları müfettişi kaçırırken, kendi de Barbara'nın çıplak resimlerini çeker. Acı içinde kalan Barbara hastaneye götürülür. Durumdan haberdar olan Batman, Barbara'ya intikam sözü verir.
Barbara Gordon, bu çizgi romanda başına gelenlerden sonra DC Comics kahramanlarına teknolojik yardım sağlamaya başlamıştır.
James Gordon
- Çizen: Brian Bolland
Gotham şehrinde suçu yok etmek adına Batman ile işbirliği yapan müfettiş James Gordon, kötü bir gün geçiren herkesin delirebileceğini göstermek için uğraşan Joker'in işkencelerine maruz kalır. Joker ilk önce Gordon'un evine istenmeden girer ve Barbara'yı vurur. James Gordon götürülürken Joker de müfettişin kızının çıplak fotoğraflarını çeker. Asıl ikence ise Joker'in yerinde başlar. Burada Gordon'u yarı çıplak halde öldüresiye döver ve ona zorla kızının çıplak fotoğraflarını gösterir.
Gordon'un akıl sağlını bozmaya çalışan Joker onu geri gönderir ve Batman'e bir sirkte buluşmayı teklif eder. Müfettiş James Gordon da acil olarak hastaneye kaldırılır.
Tema
değiştirGenel temada, çevresindekilerin Joker'e davranışları onun kötü yola sapmasının sebeplerinden biridir. Yaşadığı olaylar onu hep bu tarafa doğru iter. Makül davranmaya çalışan Joker, en sonunda karısının ve çocuğunun ölümü ile delirir.
Başka bir temada Batman, Joker ile benzerlikleri olduğunu fark ettiğinde, kendisinin de delirmiş suçlulardan biri olabileceği ihtimalinden endişe eder. Alan Moore bir görüşmesinde temayı şöyle özetlemiştir:"Psikolojik olarak Batman ve Joker, birbirlerinin aynı kişilerdir."[3]
Eleştirmen Geoff Kluck da:"Batman ve Joker, her ikisi de hayatlarını değiştiren trajediler yaşadılar. Batman trajediyi ifade ederken, Joker gülünçlüğü yansıtır.".[4]
Joker, Batman'in neden yarasa gibi giyindiğinin cevabıdır: suçlular ile kavga etmek için ("Sen de benim gibi bir trajedi yaşadın. Aynı benim gibisin. Yoksa neden uçan bir sıçan gibi giyinecektin?") Joker'in, Batman tarafından kendine yardım eli uzandığında yapacak bir şeyi yoktur, sadece histerik olarak güler.
Ayrıca hikâye de bazen anlatıcı olan Joker, aslında güvenilmez bir anlatıcıdır ("Bazen böyle hatırlıyorum, bazen başka şekilde. Eğer bir hayatım olacaksa çoktan seçmelisini tercih ederim!"). Kendi belirsizliğini itiraf eden Joker, şehre şiddeti getiren acımasız bir komedyendir.
Eleştiriler ve etkiler
değiştirKilling Joke, seri olmamasına rağmen DC evrenine birçok yenilik kazandırdı. Bunlardan en önemlisi, Joker'in Barbara Gordon'u kötürüm bırakarak Batgirl'in kariyerini bitirmesiydi.
IGN'in çizgi roman eleştirmeni Hilary Goldstein "Bu en iyi Joker hikâyesi. Moore daha çok diyaloglara önem veren hikâyesi birçok kez taklit edilecek ama asla dengi bulunamayacak." diye yazdı.[5] Killing Joke romanı, Frank Miller'in The Dark Knight: Year One ve The Dark Knight Returns isimli çizgi romanlarına esin kaynağı oldu.[6]
James Donnely, eseri "20. yüzyılın en büyük çizgi romanlarından biri" olarak lanse etti.[7] About.com sitesinden Aaron Albert de Moore ve Bolland'ın işini övdü.[8] ComicMix'den Van Jensen romanı "realist ve tamamen tüyler ürpertici" bulduğunu söyleyen Jensen, eseri okurken birçok kez şaşırdığını belirtti.[9] B.L. Wooldridge "İnanılmaz bir hikâye. Yazar Moore ve çizer Bolland saygı uyandırıyorlar." diye görüş bildirdi.[10]
Andy Shaw hikâyenin mükemmel işlediğini, Killing Joke'un, Joker'in kesin hikâyesi olduğunu belirtti.[11]
Popülaritesine rağmen, Moore kitabın yanlış değerlendirildiğini söyledi. Ayrıca kitap hakkında "Ben Killing Joke'un iyi bir kitap olduğunu düşünmüyorum. İlginç olan herhangi bir şey demiyor." diyerek eseri pek beğenmediğini söyledi.[12]
Diğer medyada
değiştirKilling Joke romanının üzerinde Batman için büyük iz bıraktığını söyleyen Tim Burton (1989 ve 1992 yılları yapımı Batman filmlerini yönetti): "Asla büyük bir çizgi roman fanatiği olmadım. Ama Batman ve Joker'i çok severim. Benim favori çizgi romanım Killing Joke'tur. Çünkü mizahi bir yönü de vardır.[13]
Yönetmen Christopher Nolan, 2008 yılı yapımı Kara Şövalye filmindeki Heath Ledger'in canlandırdığı Joker karakterini senaryoda yaratırken Killing Joke 'tan esin aldı. Her iki eserde de karakterin kökeni tam olarak belli değildi. Ayrıca romanda James Gordon'a işkence yapan Joker, film de ise Harvey Dent'e eziyet etti.[14]
Mortal Kombat vs DC Universe adlı bilgisayar oyunundaki Joker karakteri Killing Joke 'tan esinlenerek yaratıldı.[15]
Joker'in Kaynakları
değiştirAlan Moore hikâyeyi, Detective Comics'in "Red Hood'un Gizemi" adlı 1951 yılında çıkan hikâyesini taslak alarak başladı.[16] Başka bir kaynak ta Batman: Black & White adlı sayıydı. Paul Dini ve Alex Ross'un hikâyesinde Joker, değişime uğramadan önce profesyonel bir gangster olarak resmedildi.
Bir hikâyede de (Batman: Legends of the Dark Knight) Red Hood adlı suçlu Batman tarafından kimyasal maddelerin olduğu kazana düşürüldü ve değişim geçirdi. Bu hikâye 2005 yılında çıkan Batman: Gülen Adam adlı hikâyede de kullanıldı.[kaynak belirtilmeli]
Batman: Gotham Knights isimli öyküde olaylar Riddler olarak bilinen üçüncü şahıs Edward Nygma'nın ağzından anlatıldı. Burada Joker'in ismi Jack iken, Killing Joke'ta isim verilmedi.
Yeni baskı
değiştir2008 yılının Mart ayında Brian Bolland tarafından yeniden renklendirilerek satışa çıkarıldı. Burada flashback sahneleri siyah-beyaz renklere büründürüldü. About.com sitesinden Aaron Albert'e göre geçişler daha da akışkanlaştırıldı. ComicMix'ten Van Jensen da kitaba incelik verdiğini yazmıştır.
Ayrıca orijinal baskının kapağında yer alan balondaki "GÜLÜMSE" yazı sonuna ünlem işareti eklenerek "GÜLÜMSE!" olmuştur.[kaynak belirtilmeli]
Kaynakça
değiştir- ^ Serdar Turgut (7 Kasım 2007). "Batman ve çizgi roman". Akşam Gazetesi. 28 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ Batman: The Killing Joke, deluxe ed. 18 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (New York: DC Comics, 2008).
- ^ "Alan Moore Interview 26 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.," interview with Brad Stone, Comic Book Resources October 22, 2001. Retrieved on June 28, 2008.
- ^ Geoff Kluck, How to Read Superhero Comics and Why (New York: Continuum, 2002) 52-53. ISBN 0-8264-1419-2.
- ^ Batman: The Killing Joke Review 15 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., IGN, May 24, 2005
- ^ The 25 Greatest Batman Graphic Novels 11 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., IGN, June 13, 2005
- ^ Batman: The Killing Joke Deluxe 20th Anniversary Edition 4 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., James Donnelly, Pop Syndicate, March 21, 2008
- ^ Batman: The Killing Joke Deluxe Edition Review, Aaron Albert, About.com
- ^ ">Review: 'Batman: The Killing Joke' Deluxe Edition 16 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Van Jensen, ComicMix, March 29, 2008
- ^ A Review of "THE KILLING JOKE" 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Batman in Comics
- ^ Title 26 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Seb Patrick, Den of Geek, 28 April 2008
- ^ Alan Moore interview 27 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Blather.net
- ^ Tim Burton, Burton on Burton, revised ed. (London: Faber and Faber, 2006) 71. ISBN 0-571-22926-3.
- ^ Daniel Robert Epstein (7 Kasım 2006). "Heath Ledger Talks Joker". Newsarama. 19 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2006.
- ^ "Mortal Kombat vs. DC Universe". Akşam Gazetesi. 8 Ekim 2008. Erişim tarihi: 6 Ekim 2008.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Mark Voger, The Dark Age: Grim, Great and Gimmicky Post-Modern Comics (Raleigh: TwoMorrows, 2006) 33. ISBN 1-893905-53-5.