Betrun
Betrun (بشرّي - al-Batrūn) Lübnan'ın kuzeyindeki Şimal ilinin Betrun İlçesi'nde bulunan bir şehirdir. Betrun İlçesi'nin de merkezi olan şehir dünyanın hâlâ yaşanılan en eski şehirlerinden biri olup geçmişi MÖ 14. yüzyıla kadar gitmektedir.
| Betrun البترون | |
|---|---|
Şehir | |
 Betrun Limanı'ndan bir görünüş. | |
  Betrun | |
Koordinatlar: 34°15′00″K 35°39′00″D / 34.25000°K 35.65000°D | |
| Ülke | Lübnan |
| İl | Şimal |
| İlçe | Betrun |
| Rakım | 34 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 45.000 |
| • Yoğunluk | 390/km² |
| Zaman dilimi | UTC+02.00 (DAS) |
Şehir, başkent Beyrut'un 54 km kuzeyinde, ülkenin ikinci büyük şehri olan Trablusşam'ın 30 km güneyinde ve Akdeniz kıyısında yer almaktadır. Mezhepsel nedenlerden dolayı Lübnan yönetimi tarafından henüz resmî bir nüfus sayımı yapılmamış olmasına rağmen şehrin nüfusunun 50 bin civarı olduğu düşünülmektedir. Nüfusun büyük bölümünü Maruniler, Melkaniler ve Rum Ortodoks Hıristiyanlar oluşturmaktadır.
Tarih
değiştirFenikeliler Betrun'u Antik Çağ'da Theoprosopon, Bizans İmparatorluğu döneminde ise Lithoprosopon Burnu olarak adlandırılan burnun güney tarafında kurmuşlardır. Betrun'un, Sur kralı I. Ithobaal tarafından kurulduğu söylenir.[1] Betrun muhtemelen MÖ 14. yüzyıla tarihlenen Amarna mektuplarında adı geçen "Batruna"dır. Betrun'dan antik coğrafyacılar Strabon, Yaşlı Plinius, Batlamyus, Bizanslı Stefanos ve İeroklis de bahsetmiştir. Aziz Theofanis kenti "Bostrys" olarak adlandırmıştır.[2]
Şehir, Roma döneminde Fenike Eyaleti'ne bağlıydı. Bölge Hristiyanlaştırıldıktan sonra Antakya patriğine bağlı bir piskoposluk oldu. 551 yılında Betrun, toprak kaymalarına da neden olan ve Lithoprosopon Burnu'nu çatlatan bir depremle yıkılmıştır.[3] Tarihçiler Betrun'un büyük doğal limanının deprem sırasında oluştuğuna inanmaktadır.[4]
Betrun'dan üç Rum Ortodoks piskoposun çıktığı bilinmektedir. Bunlar 451'de Porphyrius, 512 civarında Elias ve 553'te Stefan'dır. Yunanca yazılmış Notitiae Episcopatuum’a göre, Rum Ortodoks Piskoposluğu Betrun'da, şehrin Petrounion olarak adlandırıldığı onuncu yüzyıldan beri varlığını sürdürmektedir. Bölgenin Müslümanlar tarafından fethedilmesinden sonra Petrounion ismi Arapçalaştırılarak Batroun’a dönüştürülmüştür.
Betrun, 1104 yılında Haçlılar tarafından ele geçirildi.[5] Şehir 1289 yılında Memlûk Sultanlığı tarafından fethedilene kadar Trablus Kontluğu'na bağlı Betrun Lordluğu olarak bilinmiştir.[6]
Osmanlı yönetimi altında Betrun, 1517 - 1690 yılları arasında Trablusşam Eyaleti'ne bağlı bir nahiyeydi.[7] 19. yüzyılda ise Cebel-i Lübnan Sancağı'na bağlı bir kaza oldu.[7]
Ekonomi
değiştirTarihsel olarak Betrun şehri, Beyrut'u Trablusşam'a bağlayan ulusal yol ile denizin kesiştiği noktada kurulmuştur. Son zamanlarda yerel ekonomik dokunun tarihsel işlevlerinin radikal bir şekilde gece kulüpleri, barlar, restoranlar, mağazalar gibi eğlence hizmetlerine dayalı bir ekonomiye kayması şehrin gelişiminin tek itici gücü haline gelmiştir.[8] Şehrin bu ekonomik dönüşümü, konutların gelişmekte olan şehir banliyölerine doğru yeniden yerleştirilmesiyle ve şehir merkezindeki emlak piyasasının aşırı değerlenmesiyle sonuçlanmıştır.
Turizm
değiştirBetrun, Lübnan'ın kuzeyindeki önemli bir turizm merkezidir. Şehirde birçok tarihi Maruni ve Rum Ortodoks kiliseleri bulunmaktadır. Betrun aynı zamanda barlar ve gece kulüpleriyle canlı bir gece hayatına sahip önemli bir sahil kasabasıdır. Narenciye bahçeleriyle ile öne çıkan Betrun, yirminci yüzyılın başlarından beri ana caddesindeki kafe ve restoranlarda satılan taze limonatasıyla ünlüdür. 2009 yılından beri şehirde Betrun Uluslararası Festivali düzenlenmekte olup festivalde önde gelen yerel ve uluslararası sanatçılar ağırlanmaktadır. Festival genellikle her yılın temmuz veya ağustos aylarında eski liman bölgesinde gerçekleştirilmektedir.
Betrun'un turistik öneme sahip arkeolojik alanlarından biri dağlarla çevrili bir ovanın ortasında çıkıntı yapan, dik kenarları olan ve izole edilmiş büyük bir kaya üzerine inşa edilmiş olan Mseilha Kalesi'dir.
Kaynakça
değiştir- ^ (Menander, in Josephus, Antiquities of the Jews, VIII, xiii, 2), cited in Bothrys 6 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Catholic Encyclopedia
- ^ Malalas, Chronogr., XVIII, in P.G., XCVII, 543, cited in Bothrys 6 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Catholic Encyclopedia
- ^ Malalas, Chronogr., XVIII, in P.G., XCVII, 704, cited in Bothrys 6 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Catholic Encyclopedia
- ^ "The historical earthquakes of Syria: an analysis of large and moderate earthquakes from 1365 B.C. to 1900 A.D." (PDF). earth-prints.org. 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
- ^ Barber 2012, s. 98.
- ^ Runciman 1989, s. 407.
- ^ a b Sezen, Tahir (2017). "Osmanlı Yer Adları" (PDF). devletarsivleri.gov.tr. 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Temmuz 2023.
- ^ Sfier, Nagi (Ağustos 2018). "Local economic development via urbanism lever: the case of Lebanon" (PDF). sauesjournal.net. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
