Benjamin Disraeli
Benjamin Disraeli (21 Aralık 1804 – 19 Nisan 1881), Britanyalı politikacı ve 19. yüzyıl'da birçok kez Birleşik Krallık başbakanı olmuş devlet adamı. Yahudi asıllıdır. 19. yüzyıl'ın ikinci yarısında Britanya siyasetinin, Liberal Partili(en) William Gladstone ile birlikte en önemli ismiydi. Muhafazakâr Parti'nin önde gelen liderlerinden biriydi. 1870 ve 1880 yılları arasındaki başbakanlığı döneminde Britanyalı aristokratlarını da arkasına alarak Birleşik Krallık siyasetini kontrolü altına almıştır. Kraliçe Victoria'nın en çok değer verdiği siyasetçiydi. Seçimlerde ezeli rakibi Gladstone tarafından yenilgiye uğradıktan sonra siyaset sahnesinden silindi. Sınıf savaşı ve işçi sınıfı hakkındaki düşünceleri, 1950'li yılların Birleşik Krallık'ındaki pragmatik ve merkezci ekonomi politikaları üzerinde etkili olmuştur.
| Benjamin Disraeli | |
|---|---|
| |
| Birleşik Krallık Başbakanı | |
| Görev süresi 20 Şubat 1874 - 21 Nisan 1880 | |
| Hükümdar | Victoria |
| Yerine geldiği | William Gladstone |
| Yerine gelen | William Gladstone |
| Görev süresi 27 Şubat 1868 - 1 Aralık 1868 | |
| Hükümdar | Victoria |
| Yerine geldiği | John Russell |
| Yerine gelen | William Gladstone |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 21 Aralık 1804 Londra, Birleşik Krallık |
| Ölüm | 19 Nisan 1881 (76 yaşında) Londra, Birleşik Krallık |
| Partisi | Muhafazakâr Parti |
| İmzası | 
|
Benjamin Disraeli, paternalist muhafazakârlık kavramını ilk kullanan kişidir. Britanya'nın o dönemde zengin ve fakir olarak ikiye bölünmesi tehlikesi karşısında, 'aşağıdan devrim' yerine 'yukarıdan reform' yapılmasını önermiştir. (Aristokratlara verilen bu öneri noblesse oblige anlayışına dayanıyordu.)[1]
İlk yılları
değiştirDisraeli'nin biyografi yazarları, onun İtalyan Sefaradlar soyundan olduğuna inanıyorlar. Muhtemelen 1492'de Yahudilerin İspanya'dan atılmasından önce ailesinin esas İspanyol mirasına atfederek İspanyol kökenli olduğunu iddia ederdi; 1492'den sonra birçok Yahudi geçici olarak kuzey İtalya'ya göç ettikten sonra Hollanda ve ondan sonra da Birleşik Krallık'a yerleşirlerdi.[2] Edebiyat eleştirmeni ve tarihçi olan Isaac D'Israeli(en) ve karısı Maria Basevi'nin ikinci çocuğu ve en büyük oğlu idi. 1820'lerde Benjamin, soyadındaki kesme işaretini çıkartarak soyadının yazılış şeklini değiştirdi.[DN 1] Kardeşlerin arasında Sarah (1802-1859), Naphtali (1807), Ralph (1809-1898) ve James (1813-1868) vardı.[3] İlk olarak Benjamin, Blackheath'teki Reverend John Potticary's school adlı küçük bir okula giderdi.[4] Gittikleri sinagoguyla bir anlaşmazlığının ardından babası, 1817'de, 13 yaşındaki Benjamin'i İngiltere Kilisesi'nde vaftiz ettirdi. Babası organize dinin dışında kalmaktan memnundu. 1817'den sonra Benjamin Walthamstow'daki Higham Hall okuluna giderdi. Bunun aksine onun küçük erkek kardeşleri daha üstün olan Winchester College'de okudular.
Babası onu hukuk dalında bir kariyer için yetiştirdi ve 1821'de Disraeli sözleşmeyle bir avukatla bağlandı. 1824'te Disraeli babasıyla Belçika ve Ren Vadisi turu yaptı ve sonradan Ren'i gezerken hukuktan vazgeçmeye karar verdiğini yazmıştır: "O büyülü sulardan alçalanırken avukat olmamaya karar verdim."[5] Birleşik Krallık'a döndüğünde çeşitli Güney Amerika madencilik şirketlerinin borsalarını alavere ederdi. George Canning'in tavsiyesi sayesinde yeni Güney Amerika cumhuriyetlerinin tanınmaları, çeşitli girişimciler tarafından teşvik edilen gayet büyük bir ekonomik canlılığa yol verdi. Bu doğrultuda Disraeli, J. D. Powles adlı finansör ve girişimcilerinden bir tanesiyle ilgilendi. 1825 süresince Powles için üç tane anonim broşür yazarak şirketler için reklamcılık yapmıştır.[6][7]
Aynı senede Disraeli'nin finansal aktiviteleri onun Güney Amerika madenleriyle de ilgilenen yayımcı John Murray ile bağlantı kurmasına yol verdi. Bu doğrultuda hem madenlerin amacını hem de madenleri destekleyen politikacıları (özellikle George Canning) desteklemek amacıyla The Representative adlı bir gazeteyi pisaya sürmeye çalıştılar. Bir dereceye kadar madencilik "balonu" 1825'in sonuna doğru patlaması nedeniyle bu gazete bir başarısızlıktı ve böylece Powles ve Disraeli'yi mahvetti. Ek olarak Disraeli'nin biyografi yazarların arasında olan Lord Blake'e göre bu gazete "korkunç bir şekilde düzenlendi" ve böylece her şeye rağmen başarısız olacaktı. Bu olaydan dolayı altına girdiği borçları Disraeli'nin bütün hayatı boyunca onun aklından çıkmayacaktı.[8]
Parlamentoya girmeden önce Disraeli bir sürü kadınla ilişkide bulundu; bunların en önemlisi Leydi Henrietta Sykes (Sör Francis Sykes'in karısı) ve o Henrietta Temple eserinin esin kaynağıydı. Disraeli'yi Lord Lyndhurst'a tanıştıran Henrietta idi (sonradan Henrietta, Lyndhurst'le romantik ilişkide bulundu). Lord Blake'e göre "O üç [insan] arasındaki gerçek ilişki muhakkak belirlenemez... şüphesiz ki bu ilişki Disraeli'ye zarar verdi ve...birçok diğer olayla birlikte birçok sene boyunca onun ismine takılan... güvenmeme aurasına yol verdi".[9]
1839'da Wyndham Lewis'in zengin dul kadını ve bir zamanlar Maidstone'da Disraeli'nin iş arkadaşı olan Mary Anne Lewis ile evlenerek özel hayatına son verdi. Mary Lewis, Disraeli'den 12 yıl daha yaşlıydı ve onların evlenmesi finansal istekler temelinde olduğunu inanılıyordu, fakat birbirini sevgiyle anmaya öğrendiler.
Benjamin Disraeli'nin Avam Kamarası'nda yaptığı ünlü konuşması
değiştirBenjamin Disraeli'nin 14 Temmuz 1856 tarihinde Avam Kamarası'nda yaptığı ünlü konuşması:
| “ |
İtalya'daki muazzam gücün varlığından çok nadiren bahsederiz. Hani şu gizli örgütlerden bahsediyorum. Artık inkar etmemizin hiç ama hiçbir faydası yok. Çünkü onlardan kaçamıyoruz. Bu artık koca bir gerçek. İtalya'nın ve Fransa'nın tamamı, Almanya'nınsa büyük çoğunluğu, diğer ülkelere söz hakkı vermeyen gizli bir ağ ile kaplı. Tıpkı dünyanın demiryollarıyla kaplanması gibi. Ve bizler onlara ait birer objeden mi ibaretiz? Artık onları gizlemeye çalışmayın. Onlar anayasal bir düzen istemiyorlar ve onlar sistemi daha iyi bir hale getirmek de istemiyorlar. Onlar yeryüzündeki idareyi değiştirmek istiyorlar. Mevcut idarelerin ve dinlerin tamamını ortadan kaldırma amacındalar. Bazıları daha da ileri gidebilir... |
„ |
Dipnot
değiştir- ^ Mamâfih onun muhalifleri mektuplaşmada kesme işaretini kullanmaya devam ettiler. 1846'da Lord Lincoln, Robert Peel'e yazdığı bir mektupta "D'israeli" diye yazmış. (Conancher 1958, s. 435). Peel de öyle yapmış, bakınız: Gash 1972, s. 387. 1870'lerde Disraeli'nin kariyerinin sonuna doğru bile bu uygulama hâlâ devam etti. Bakınız: Wohl 1995, s. 381, ff. 22.
Kaynakça
değiştir- ^ Andrew Heywood, Siyaset (say. 75)
- ^ Blake 1966, s. 3; Norman Gash, Blake'in çalışmalarını değerlendirince Benjamin'in İspanyol kökeni iddiasının tam olarak azletmemelidiğini ikna etti (Gash 1968).
- ^ Rhind 1993, s. I, 3.
- ^ Rhind 1993, s. I, 157.
- ^ Blake 1966, s. 22.
- ^ Blake 1966, s. 24-26.
- ^ Véliz 1975, s. 637-663.
- ^ Blake 1966, s.33-34.
- ^ Blake 1966, s. 116-119.
- ^ Nesta H. Webster, Secret Societies and Subversive Movements, E.P. Dutton and Co., New York, 1924, Sayfa 4
- ^ Nesta H. Webster, Secret Societies and Subversive Movements, Boswell Publishing Co. Ltd., Londra, 1924, Sayfa 2
- ^ Nesta H. Webster, Secret Societies and Subversive Movements, Omni Publications, P.O. Box 566, Palmdale, CA 93550
- ^ Canadian Intelligence Service, 55-8th AVE. S.E., High River, AB T1V 1E8
Bibliyografya
değiştir- Blake, Robert (1966). Disraeli. New York: St. Martin's Press.
- Conancher, J.B. (Temmuz 1958). "Peel and the Peelites, 1846-1850". The English Historical Review. Cilt 73.
- Gash, Norman (Nisan 1968). "Review of Disraeli, by Robert Blake". The English Historical Review. Cilt 83.
- Gash, Norman (1972). Sir Robert Peel: The Life of Sir Robert Peel after 1830. Totowa, New Jersey: Rowman and Littlefield. ISBN 0-87471-132-0.
- Rhind, Neil (1993). Blackheath village and environs. Londra: Bookshop Blackheath. ISBN 0-9505136-5-2.
- Véliz, Claudio (Kasım 1975). "Egana, Lambert, and the Chilean Mining Associations of 1825". The Hispanic American Historical Review. Cilt 55.
- Wohl, Anthony S. (Temmuz 1995). ""Dizzi-Ben-Dizzi": Disraeli as Alien". The Journal of British Studies. Cilt 34.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: William Gladstone |
Birleşik Krallık Başbakanı 1874-1880 |
Sonra gelen: William Gladstone |
| Önce gelen: John Russell |
Birleşik Krallık Başbakanı 1868 |
Sonra gelen: William Gladstone |
| Parti siyasi görevi | ||
| Önce gelen: Edward Smith-Stanley |
Muhafazakâr Parti Lideri 1868-1881 |
Sonra gelen: Robert Gascoyne-Cecil |