Beyit

Beyit, iki mısradan meydana gelen nazım parçası. Batı edebiyatında beyte "kuple" denir. Divân edebiyatında nazım birimi sayılan beyit, aynı vezinde olan ve birbiri peşinden gelen iki mısradır. Çoklukla anlamın tamamlandığı bir bölüm beytin bir nazım birimi olarak kabul edilmesi yüzünden, divan edebiyatı şiirlerinde konu birliği pek az görülür. Divan şairinin bütün düşüncesi, beyitleri meydana getirecek kafiyelerle ikişer mısra söyleyebilmekti. Divan edebiyatındaki bu şiir anlayışı, Türkiye'de "Edebiyat-i Cedide" ile değişmeye başlamıştır. Anlamın bir beyitte tamamlanmasının şart olmadığı sonraki beyitte, hattâ daha sonraki beyitlere geçebileceği hakkındaki örnekler, bu edebiyat akımı ile edebiyatımızda gelişmiştir. Böylece, bir nâzım şeklinde konu birliğine önem verilmesi yoluna geçilebilmiştir.

Yükselmeli, dokunmalı alnın semâlara;

doymaz beşer dedikleri kuş -, iğtilâlara...

(Tevfik Fikret)

Beyit, kafiyeli iki mısradan meydana gelirse "beyt-i musarra"; bir gazelin en seçme beyti olursa "beyt-ül gazel"; bir kasidenin en güzel beyti olursa "beyt-ül kaside"; içinde şairin adının ya da mahlasının bulunduğu beyitse "tac tâc beyit"; bir kasidenin ya da gazelin ilk beyti "matla" ve son beyti ise "makta" adını alır.

• Anlam bakımından birbirine bağlı iki dizeden oluşmuş şiir parçası.
• (Geniş anlamıyla) Çift dizeli olarak düzenlenen bir koşuğun her dize çifti.
• (Dar anlamıyla) Tara anlam veren ve iki dizeden meydana gelen koşuk.