Karatavuk (oyun)

Karatavuk (İng. Blackbird) İskoç oyun yazarı David Harrower tarafından 2005 yılında yazılmış tiyatro oyunudur. Oyun kısmen, 2003'te Toby Studebaker isimli Amerikalı bir denizcinin 12 yaşındaki bir İngiliz kızı kaçırması olayından ilham alınarak yazılmıştır.

DOT'ta Karatavuk

Özet

In-yer-face akımı içinde değerlendirilen oyun, çocuk tacizi ve pedofili konularını ele alır. 15 yıl önce 12 yaşındayken, o zamanlar 40 yaşındaki Ray ile bir ilişki yaşayan Una, gazetede gördüğü bir resimden yola çıkarak adamı bulur. Amacı Ray ile yüzleşmek ve aralarında geçen olaylardan sonra çektiklerini ona anlatmaktır.

Çocuk tacizinden mahkûm olmuş ve hapse girmiş olan Ray, ismini değiştirerek kendine yeni bir hayat kurmuştur. Bir yandan karşısına çıkıveren Una'nın olayı, yeni çevresine anlatmasından korkan Ray diğer yandan da aslında mahkemede gösterildiği gibi bir pedofil olmadığını, o zamanlar Una'ya gerçekten âşık olduğunu öne sürer. Una ise, olaydan sonra aynı yerde yaşamaya devam ettiğini, çevresinin tepkilerini tek başına karşılamak zorunda kaldığını anlatarak asıl cezayı kendisinin çektiğini savunur ve Ray'i yaptıkları için suçlar.

Ancak Una'nın gelişindeki gizli neden, kendi kabul etmek istemese de, Ray'ın içinde ona karşı bir parça sevgi olup olmadığını görmektir. Şiddetli bir tartışma sonrasında birbirlerine yakınlaşan çift, Ray'in yeni sevgilisinin küçük kızının gelmesiyle yeniden ayrılmak zorunda kalır.

Sahnelenme

İskoçya ve İngiltere prömiyerleri

Edinburgh International Festival tarafından hazırlatılan oyun ilk defa 2005'teki festivalde Peter Stein yönetiminde sahnelendi. Şubat 2006'da West End'de Albery Theatre'da başrollerinde Roger Allam and Jodhi May ile sahnelenmeye başladı.

Diğer ülkeler

• 2006
  • Schaubühne am Lehniner Platz, Berlin, Almanya
  • National Theatre, Oslo, Norveç
• 2007
  • 2007 ilkbaharında oyun Amerika'da aynı anda hem Joe Mantello yönetiminde bir off-Broadway tiyatrosu olan Manhattan Theater Club'da, hem de San Francisco'da American Conservatory Theatre'da sahnelendi.
  • 2007-2008 sezonunda Sidney'deki Sydney Theatre Company'de Cate Blanchett yönetiminde sahnelendi.
  • Burgtheater, Viyana, Avusturya
  • Project Arts Centre, Dublin, İrlanda
  • Circa Two, Wellington, Yeni Zelanda
  • Dramatyczny Theatre, Varşova, Polonya
  • Meno Fortas, Vilnius, Litvanya
  • Rideou de Bruxelles, Brüksel, Belçika
• 2008
  • 14 Şubat 2008'de İstanbul'da DOT'ta Emre Koyuncuoğlu çevirisi ve yönetimiyle sahnelenmeye başlayan oyunda başrollerde Cüneyt Türel ve Mine Tugay yer aldı.

Eleştirel tepkiler

Eleştirel anlamda başarılı görülen oyun sahnelenmesinin hemen ardından 2007'de, Tom Stoppard'ın Rock'n'Roll ve Peter Morgan'ın Frost-Nixon oyunlarını da geride bırakarak Laurence Olivier Award En İyi Yeni Oyun ödülüne layık görüldü.

Oyunun temel başarısının, karakterlerin başlarından geçenlerin "hem teatral, hem de duygusal anlamda tüm çıplaklığıyla" anlatılması olduğuna dair yorumlar yapıldı.

"En güçlü dramatik iki kişilik oyunlardan" biri olarak değerlendirilen oyun, bu açıdan David Mamet'in Oleanna oyunuyla karşılaştırıldı.

Uyarlamalar

Oyunun sahnedeki başarısının ardından Harrower film uyarlaması teklifleri aldı ancak bu teklifleri reddetti. Sebep olarak, oyun boyunca Una'nın çocukluğunun hiç görünmediğini, filmde ise mutlaka buna ilişkin sahnelerin ekleneceğini, bunun da oyundaki "belirsizlik etmenini ortadan kaldıracağını" öne sürdü.

Ödüller ve adaylıklar

• 2005-2006: Critics' Awards for Theatre in Scotland En İyi Yeni Oyun
• 2007: Laurence Olivier Ödülleri En İyi Yeni Oyun

Yayımlanma

• İngiltere: Blackbird, Faber & Faber, 18 Ağustos 2005, ISBN 0-571-23080-6