Boğatepe, Kars
Boğatepe, Kars ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
| Boğatepe | |
|---|---|
 | |
 Kars'ın konumu | |
  Boğatepe Boğatepe'nin Kars'taki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Kars |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 2300 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 183 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0474 |
| İl plaka kodu | 36 |
| Posta kodu | 36000 |
Tarihçe
değiştirBoğatepe köyünün adı 1917 yılında Türkçe Büyük Boğatepe, Rusça Novaya Vorontsovka şeklinde verilmiştir.[4] 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde ise, Büyük Zavud (بیوك زاوود) olarak geçer.[5]
Gürcü gazeteci ve araştırmacı Konstantine Martvileli, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ardahan bölgesinde yaptığı araştırma gazisinde, Lala Vargenisi köyünün hemen yakınında Boğatepe köyünün bulunduğunu, buraya yerleştirilmiş olan Malakanların köye “Novaya Vorontsovka" adını verdiğini yazmış, “Novaya Vorontsovka"nın hemen yanında da Büyük Boğatepe köyünün olduğunu belirtmiştir.[6]
Boğatepe köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Büyük Zavud adıyla, Kars vilayetinin merkez nahiyesine bağlıydı.[7] 1940 genel nüfus sayımında "Büyükzavut" şeklinde kaydedilmiş olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 360 kişiden oluşuyordu.[8] 1945 genel nüfus sayımında köy Göle ilçesine bağlanmıştı ve adı "Büyükzavut (Boğa)" şeklinde kaydedilmiştir. Zavud veya Zavut Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Boğatepe olarak değiştirilmiştir.[9] 1965 genel nüfus sayımında Boğatepe köyünün nüfusu 727 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 248 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
1985 ve 1990 nüfus kayıtlarında Göle'nin bir köyü iken, 2000 yılında Kars'ın merkez ilçesinin bir köyü olmuştur.
Coğrafya
değiştirKöy, Kars il merkezine 40 km uzaklıktadır.[11]
Nüfus
değiştir| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 183[2] |
| 2021 | 189[2] |
| 2020 | 193[2] |
| 2019 | 198[2] |
| 2018 | 213[2] |
| 2017 | 211[2] |
| 2016 | 238[2] |
| 2015 | 251[2] |
| 2014 | 250[2] |
| 2013 | 236[2] |
| 2012 | 224[2] |
| 2011 | 226[2] |
| 2010 | 224[2] |
| 2009 | 224[2] |
| 2008 | 241[2] |
| 2007 | 199[2] |
| 2000 | 251[12] |
| 1990 | 397[13] |
| 1985 | 460[14] |
Ekonomi
değiştirİsviçre'deki Gruyere Peyniri'nden adını alan Kars Gravyer Peyniri, Rusların teşvikiyle 1830'lu yıllarda Alplerden Kafkasya'ya gelen İsviçreliler tarafından getirilmiştir. Osmanlı-Rus Harbi neticesinde 1878'de Kars ilinin Rusların eline geçmesiyle, Kafkaslardan gelen İsviçreliler o dönem bir tren istasyonu olan Boğatepe köyünde, 1890'da, ilk işletmeyi kurarak Kars Grevyer Peynirinin serüvenini başlatmışlardır. Daha sonra Ruslar tarafından yöreye yerleştirilen Malakanlar peynir üretimini sürdürmüşler, ardından 1920'de Kars'ın Türklerin eline geçmesiyle Malakanlar Rusya'ya göçmüş, yerine yöreye Kafkasların Borçalı civarından gelerek yöreye yerleşen Karapapak (Terekeme) Türkleri, Malakanların çekilme sürecinde peynirciliği onlardan öğrenerek günümüze dek sürdürmüşlerdir. Boğatepe köyünde 7 adet mandıra bulunmaktadır. Bunlardan beşi aile tipi işletme şeklinde faaliyet göstermektedir. Gravyer ve kaşar geleneksel yöntemlerle üretilmektedir. Mandıralarda yıllık 3.500 ila 4.000 ton süt işlenmektedir.[15] Köyde 2005 yılında Türkiye'nin ilk peynir müzesi olan Zavot Eko Müze'si kurulmuştur.[16]
Kaynakça
değiştir- ^ "Bogatepe, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Kars Merkez Boğatepe Köy Nüfusu". Nufusune.com. 5 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" (არტაანის მხარეში), Sakartvelo gazetesi, 10 Ekim 1917, sayı. 222". 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2025.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 755.
- ^ "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" (არტაანის მხარეში), Sakartvelo gazetesi, 10 Ekim 1917, sayı. 222". 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2025.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 755.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 347.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 626". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 358.
- ^ "Boğatepe Köyü". YerelNet.org.tr. 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
- ^ "İl, ilçe ve bucaklara göre köy nüfusları - 2000". TÜİK. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2020.
- ^ https://web.archive.org/web/20150403134321/http://www.peynirmuzesi.org/ Ekomüze Zavot